Marktvisie|Windstil en waterkoud: onrust op onbalansmarkt

Samenvatting:

• APX-prijzen op woensdag lang boven 100 €/MWh
• Onrust onbalansmarkt door windstil en waterkoud weer
• Hogere temperaturen en meer wind in de verwachting
• EU-top spannend voor emissierechtenprijs
• Voortgang NordStream 2 dit jaar beperkt

Prijsontwikkeling in de afgelopen week:

Terugblik korte termijn: onrust onbalansmarkt

De meest spraakmakende prijsontwikkelingen waren in de afgelopen week te zien op de spotmarkt. Vanaf maandag piekten de APX-uurprijzen regelmatig boven 100 €/MWh. Op woensdag noteerden we tussen 09.00 uur en 20.00 uur zelfs tien aaneengesloten uren boven dit niveau. De gemiddelde dagprijzen bewogen van maandag t/m donderdag tussen 60 en 75 €/MWh. Dit werd grotendeels veroorzaakt door het donkere, windstille weer in combinatie met temperaturen die onder het seizoensgemiddelde lagen. Dit zorgde voor onrust op de onbalansmarkt. Ook in België en Duitsland was de krapte duidelijk zichtbaar in de hoge prijzen, niet alleen op de spotmarkt maar ook op de onbalansmarkt. Maandag liepen de onbalansprijzen in België op tot 2250 €/MWh, waardoor Nederlandse, Duitse en Franse elektriciteit die kant op werd getrokken. Hierdoor nam de krapte in Nederland ook weer toe, met als gevolg dat Tennet tot twee keer toe noodvermogen moest afroepen: van 13.42 tot 15.10 uur en van 16.20 tot 18.09 uur.

Rustige daggasmarkt

De daggasprijs werd ook gestuwd door de matige windproductie, want daardoor was er meer vraag naar gasgestookte elektriciteitscentrales. Ook de relatief lage temperaturen in West-Europa zorgden voor opwaarts sentiment. Vorige week vrijdag stond de prijs nog rond 13,75 €ct/m³ maar in de loop van deze week noteerden we ruim 1 €ct/m³ hoger. Nu de winter ook in Azië echt aangebroken lijkt te zijn, kiezen ook steeds meer schepen met vloeibaar gas voor de Aziatische markt. De Gate-terminal heeft slechts één LNG-tanker mogen verwelkomen sinds vorige week.  

Terugblik lange termijn: 

De lange termijncontracten voor gas en elektriciteit hebben zich weinig aangetrokken van de onrust op de korte termijncontracten. Er zijn weinig prijsdrijvers op dit moment waardoor de prijzen rond het huidige niveau blijven hangen. De olieprijs is vrijwel onveranderd gebleven, ook nadat vorige week donderdagavond bekend werd dat de OPEC+-landen vanaf januari weer 500.000 vaten per dag extra gaan produceren. De vaccin-gerelateerde positiviteit houdt de olieprijs de afgelopen dagen rond 49 $/vat.

Meer vraag naar steenkool

Voor steenkool hebben we een flinke opmars gezien vanaf medio november. Op donderdag 19 november sloot het 2021-contract nog op 55 $/ton, maar deze woensdag handelde hetzelfde contract richting 64 $/ton. De belangrijkste redenen hiervoor zijn een staking in Colombia, de lage waterstand van de Rijn en een dodelijk ongeval in een Chinese kolenmijn. De lage temperaturen en afwezigheid van zon en wind zorgen uiteraard ook voor meer vraag naar het zwarte goedje.

Wachten op prijsrichting emmissierechten

Week op week zijn emissierechten ook duurder geworden, waarbij dinsdag zelfs bijna de 30 €/ton weer even werd aangetikt. Er zijn weinig fundamentele vraag- en aanbodsignalen voor deze stijging, handelaren kijken vooral naar algemeen economisch sentiment en daardoor bijvoorbeeld ook naar de positieve geluiden over coronavaccins.

Visie voor de komende week:

Gas en elektra korte termijn:

Voor de korte termijn passen we onze verwachting voor elektriciteit aan van stabiel naar licht dalend. In de afgelopen week vielen de APX-prijzen hoger uit dan verwacht, met een gemiddelde uurprijs van 58 €/MWh in de afgelopen zeven dagen. De afwezigheid van zon en wind in combinatie met krapte in onze buurlanden en lage temperaturen stuwden de dagmarkt tot grote hoogten. Vanaf komend weekend trekt de wind aan naar windkracht vier en lopen de temperaturen op tot tien graden Celsius. Er lijkt voorlopig geen sprake meer van nachtvorst. Ook in de rest van West-Europa worden temperaturen verwacht die 2 à 3 graden boven het seizoensgemiddelde liggen. Ten slotte is de transportcapaciteit op de NordNed-kabel vanaf donderdagmiddag 17.00 uur weer volledig beschikbaar. Er kan dus weer volop goedkope Noorse waterkrachtstroom onze kant op komen. Dit moet lucht geven aan de elektriciteitsmarkt en daarom verwachten we een gemiddelde APX-prijs tussen 40 en 50 €/MWh.

 
Verwachting daggas stabiel

Voor daggas houden we de verwachting op stabiel. We gaan vermoedelijk het effect zien van de hogere temperaturen en oplopende windproductie. Er is echter niet veel ruimte naar beneden, aangezien er nog steeds kans is op lagere temperaturen deze winter. Een daggasprijs tussen 13,50 en 14,50 €ct/m³ is daarom te verwachten.

Zoals gezegd wordt op 10 december weer een schiplading LNG aangeleverd en ook op 19 december staat er een aanlanding bij de Gate-terminal op de planning. Vorig jaar december ontvingen Nederland, België, Groot-Brittannië, Frankrijk, Spanje en Italië gezamenlijk 111 LNG-leveringen, maar dit jaar blijft het aanbod rond 40 leveringen hangen. Dit heeft vooral te maken met hoge Aziatische prijzen, die afgelopen woensdag zelfs het hoogste punt in twee jaar bereikten.

Gas en elektra lange termijn:

Voor de lange termijn handhaven we onze verwachtingen op stabiel. Vorige week schreven we al over de hervatting van de aanleg van NordStream 2, de nieuwe pijpleiding van Rusland naar Duitsland (via de Oostzee) die ervoor moet zorgen dat Russisch gas eenvoudiger naar West-Europa vervoerd kan worden. Ondanks het feit dat het grootste deel van de aanleg al afgerond is, lijkt het toch een verhaal van de lange adem te worden. Tot eind december gaat Gazprom in Duitse wateren aan de slag met hun eigen pijpenlegger, de omgebouwde Akademik Cherskiy. Het lijkt erop dat ze de komende weken vooral ervaring willen opdoen met het leggen van pijpleidingen op de zeebodem, want het gaat om een stuk van slechts 1,6 km. en de werkzaamheden vinden plaats in ondiepe wateren. Vervolgens moet er nog 120 km. gelegd worden in Deens territorium, maar het is aannemelijk dat die werkzaamheden pas in het voorjaar plaatsvinden. In de tussentijd blijven de VS druk uitoefenen door het opstellen van sancties tegen bedrijven die gelieerd zijn aan dit project. Voordat de sancties definitief worden, gaat de VS nog wel in overleg met de EU, Noorwegen, Zwitserland en Groot-Brittannië. De kans is dus nihil dat de pijpleiding in de huidige gaswinter nog een rol gaat spelen.

Emissietarget 2030

Voor de lange termijn bij elektriciteit kijken we vooral naar (de prijs van) emissierechten. Eerder noemden we de EU-top al, waar meer duidelijk moet worden over het emissierechtentarget in 2030. Met name relatief ‘schone’ landen als Noorwegen, Finland en Denemarken willen de uitstoot tussen 1990 en 2030 verminderen met 60%, maar het is aannemelijker dat er een akkoord wordt bereikt voor een vermindering van 55%. Verschillende handelaren hebben aangegeven dat dit al ingeprijsd is in de huidige marktprijs. Er is dus ruimte omlaag op de emissierechten- en elektraprijzen als er geen akkoord wordt bereikt en ruimte omhoog als er toch overeenstemming komt voor een beperking van de uitstoot tot 60% ten opzichte van 1990.

Laatste handelsdagen 2020

Voor gas, elektriciteit en warmte is er rond de feestdagen geen termijnhandel mogelijk. Een overzicht van de laatste handelsdagen vindt u hier.