MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- West-Europa ligt aan het LNG-infuus
- Flinke prijsdaling bij de korte termijn
- Termijnhandel elektriciteit komt zeer beperkt op gang
- Olieprijs zet opmars wel door
| Gas in eurocent/m3 | 5 jan | 12 jan |
| TTF daggas | 90,45 | 77,10 |
| TTF feb ’22 | 89,40 | 73,45 |
| TTF jaar ’23 | 48,30 | 42,30 |
| TTF jaar ’24 | 28,75 | 29,10 |
| Elektra in euro/MWh | 5 jan | 12 jan |
| OTC base feb’22 | 257,00 | 195,45 |
| OTC peak ’23 | 151,75 | 139,25 |
| OTC base ’23 | 130,50 | 111,05 |
| OTC base ’24 | 87,50 | 82,65 |
Terugblik korte termijn:
Na de forse prijsstijgingen in de eerste week van het nieuwe jaar, is de tendens in de tweede week juist dat de termijnprijzen voor zowel gas als elektriciteit weer dalende zijn. Het is niet zo dat de noteringen in een rechte lijn dalen, want gedurende de handelsdagen blijven de zogenaamde ‘intraday’ prijsbewegingen fors. Maar kijkend naar de dagelijkse slotstanden, is de dalende tendens goed waarneembaar. Alleen al afgelopen woensdag was er een prijsverschil van meer dan 10 cent tussen de hoogste en de laagste verhandelde prijs voor alle handelstermijnen tot de volgende winter.
Gasvoorraden in NL minder dan 40% gevuld
De Nederlandse gasvoorraden zijn nog minder dan 40% gevuld (vorig jaar was dit nog ruim 60%). Positief is dat er de afgelopen dagen ‘slechts’ 40 tot 50 mln m3 gas per dag werd onttrokken aan de Nederlandse voorraden. Dat is een stuk minder in vergelijking met de circa 140 mln m3 die midden december dagelijks onttrokken werd. Voor heel Europa bezien zijn de gasvoorraden nog voor ongeveer de helft gevuld en is de vulgraad in Duitsland en Frankrijk de afgelopen weken ook stabiel.
Veel LNG richting Europa
Het hoge prijsniveau in onze contreien heeft er toe geleid dat er veel LNG-schepen naar Europa koersen. De bulk daarvan gaat naar Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. In beide landen wordt deze maand een recordaantal schepen verwacht. Maar ook bij de Gate-terminal in Rotterdam staan er voor de komende twee weken nog een handvol in de planning, waarvan er overigens twee nog onzeker zijn.
Zachte winterweer laat prijzen dalen
Deze aanvoer heft de lagere gasaanvoer vanuit Rusland ruim op. Uiteraard helpt de temperatuur mee, zowel hier als in Oost-Azie. Europa heeft normaal tot zacht winterweer en ook in Azië is het niet koud. En dat is te zien in de prijzen. De daggasprijs is sinds het afgelopen weekend met zo’n 15 (pro)cent gedaald tot 77,1 €ct/m3. Opvallend is dat de termijnprijzen voor gas tot en met de winter 2022/2023 net zo hard zijn gedaald. De komende maanden feb-22 en mrt-22 handelen in lijn met de daggasprijs, terwijl de periodes apr-22 tot en met mrt-23 daar weer circa 10 cent onder gewaardeerd zijn (inmiddels onder de 65 €ct/m3).
Ook EPEX-spotprijzen zakken
De dalende daggasprijs laat ook de EPEX-spotprijzen zakken. Met name voor de peak-uren is dit deze week het geval. Afgelopen maandag 10 januari was de gemiddelde spotprijs voor peakload uren nog 304 €/MWh, maar voor donderdag 13 januari is dit al gedaald tot 195 €/MWh. De off-peak uren laten voor die dagen een beperkte daling zien van respectievelijk 210 naar 183 €/MWh. Opvallend is dat voor de donderdag de spreiding tussen de uren relatief klein is. Het laagst gewaardeerde uur is 170 en het hoogste is 238 €/MWh.
Terugblik lange termijn:
De prijsdaling op de korte termijn heeft deze week niet gemanifesteerd in lagere prijsvorming op de lange termijn. De verdere jaren (2024 en verder) hebben in de afgelopen week maar een beperkte prijsbeweging laten zien. De aandacht van de markt lijkt momenteel vooral gericht op de vraag- en aanbodsituatie voor het komende jaar.
Termijnhandel elektriciteit komt zeer beperkt op gang
Voor elektriciteit is de termijnhandel sinds de jaarwisseling nog niet op gang gekomen. In Duitsland begint het mondjesmaat op gang te komen. Daar verschijnen zo nu en dan prijzen in het handelsscherm. De spreiding tussen de inkoop- en verkoopprijzen (de zogenaamde bid/ask spread) is door de beperkte handelsinteresse zeer groot. Als er al iets in het scherm staat, is een prijsverschil van 20 euro/MWh tussen de beste verkoop- en inkoopprijs van een product momenteel geen uitzondering. Er lijken momenteel geen partijen te zijn die bij deze prijsniveaus willen kopen, waardoor er momenteel geen liquiditeit in de markt is.
Start veilingen van EUA-emissierechten
Deze week zijn de veilingen van EUA-emissierechten weer van start gegaan. Maandag dook de EUA-prijs omlaag van 85 naar 80 €/ton. Waarschijnlijk veroorzaakt door wat winstnemingen na de stijging van ruim 10 €/ton sinds mid-december. De hogere opening op woensdagochtend van 83 €/ton was van korte duur, want aan het einde van de middag stond er alweer 79,5 €/ton op de borden.
Daling steenkoolprijs
Bij steenkool voor de verder in de tijd liggende handelstermijnen is de prijsstijging sinds de jaarstart weer goeddeels verdwenen. Jaar 2023 is in de afgelopen week bijvoorbeeld gedaald van 100 naar 93 $/ton. Er zijn berichten dat Indonesië het exportverbod weer op wil gaan heffen, waardoor er weer extra aanbod op de wereldmarkt beschikbaar kan komen. De exportstop was per 1 januari ingegaan om binnenlandse tekorten (en daarmee stroomuitval) te voorkomen als gevolg van kritisch lage voorraden.
Olieprijs zet opmars wel door
Olie lijkt de enige energiecommodity die de sterke jaarstart lijkt door te zetten. Verschillende oorzaken liggen daaraan ten grondslag. Om een paar berichten te noemen: de laagste Amerikaanse olievoorraden sinds oktober 2018, een zwakkere dollar, OPEC+ landen die moeite lijken te hebben om hun productiedoelen te halen en de vraag in India die op recordhoogte ligt.
Momenteel handelt Brent-olie rond de 85 $/vat. Dit is nog geen twee dollar van de hoogste prijs van (eveneens oktober) 2018. Als dit niveau doorbroken wordt, komt de $100-grens na lange tijd weer in zicht. De laatste keer dat dit voor een vat van 159 liter olie werd betaald was overigens in september 2014.
Visie voor de komende week:
Gas en elektra korte termijn:
Naast de LNG-aanvoer is de temperatuursverwachting ook een belangrijk gegeven voor de prijsvorming op de korte termijn. Op dit moment is de verwachting dat in de resterende januari-weken de temperatuur op of net onder het langjarig gemiddelde zal uitkomen. Voor februari doen de modellen de angst voor vrieskou ook langzaamaan wegebben.
Als de vrees voor een tekort aan gas voor de komende wintermaanden afneemt, zal dit een verdere prijsdruk omlaag geven. Zolang de aanvoer vanuit Rusland niet toeneemt, zullen de gasprijzen in lijn blijven liggen met die in Azië. De EPEX spotprijzen voor de komende week worden door de markt ingeschat op gemiddeld circa 200 €/MWh.
Gas en elektra lange termijn:
Zoals aangegeven wordt er vooral naar de korte termijn gekeken. De verwachting is daarom dat de verdere jaren bij gas een beperkte prijsvolatiliteit zal laten zien.
We hopen dat de situatie op de elektriciteitsmarkt langzaam gaat verbeteren in de komende weken. Mogelijk dat er bij lagere prijsniveaus weer wat kopers in de markt komen. Pas als de liquiditeit toeneemt, zal ook de prijsvorming een betrouwbaarder beeld gaan vormen.
De Duitse klimaatminister zei afgelopen dinsdag dat het land voor een grote uitdaging staat om de gestelde klimaatdoelen te gaan halen. Duitsland zal aan het eind van dit decennium een kwart minder energie moeten gaan gebruiken om de eigen CO2-uitstootdoelen te kunnen halen. De Duitse doelen zijn namelijk nog ambitieuzer dan die van de EU. Uit een analyse over het afgelopen jaar blijkt dat het land achterop is geraakt in de race om de doelstellingen te halen. Als het economische herstel doorzet, zal dat voor komend jaar eveneens een flinke opgave worden.
Bekijk de marktvisie van vorige keer.
Meld je aan voor onze nieuwsbrief AgroUpdate
Ieder kwartaal brengen wij de AgroUpdate uit. Een digitiale nieuwsbrief vol met interessante artikelen over de ontwikkelingen op de energiemarkten. Meld je hier aan.
