MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Daggas 80 cent omlaag sinds laatste marktvisie
- Nederlandse gasvoorraden niet geleegd tussen 27 december en 4 januari
- Europese GazProm-export ruim 25% lager in Q4’21
- Emissierechtenprijs richting nieuw prijsrecord
- VS mikt op LNG-koppositie eind 2022
| Gas in eurocent/m3 | 22 dec | 5 jan |
| TTF daggas | 169,80 | 90,45 |
| TTF feb ’22 | 168,50 | 89,40 |
| TTF jaar ’23 | 58,90 | 48,30 |
| TTF jaar ’24 | 28,40 | 28,75 |
| Elektra in euro/MWh | 22 dec | 5 jan |
| OTC base feb’22 | 489,00 | 257,00 |
| OTC peak ’23 | 153,20 | 151,75 |
| OTC base ’23 | 136,00 | 130,50 |
| OTC base ’24 | 89,90 | 87,50 |
Terugblik korte termijn:
In de dagen rond kerst en oud & nieuw is er doorgaans zeer weinig handel en door het hoge prijspeil droogde de handel nog verder op. De lagere energievraag, hogere temperaturen, de aankomst van diverse LNG-schepen en aantrekkende elektriciteitsproductie uit wind trokken in die periode met name de kortetermijnprijzen flink omlaag. Daggas sloot op Oudjaarsdag zelfs onder 70 €ct/m3. In diverse Europese landen werden de gasvoorraden rond de jaarwisseling weer iets gevuld, ondanks het achterblijven van Russische leveringen via de Yamal-pijpleiding. De Nederlandse voorraden zijn tussen 27 december en 4 januari niet verder leeggelopen.
Weer flinke prijsstijgingen
Het is aan het begin van een nieuw jaar altijd spannend om te zien welke richting de markt kiest, maar gezien de extreem hoge prijzen net voor de kerst zaten de handelaren op het puntje van hun stoel. Na de bank holiday van afgelopen maandag barstte de handel dinsdag los met flinke prijsstijgingen. Dit kwam o.a. door bijgestelde weersvoorspellingen (lagere temperaturen en minder wind) en tegenvallende export vanuit Rusland.
Aangezien GazProm voor januari ca. 20 miljoen m3/dag aan transportcapaciteit geboekt had via de Yamal-route was de verwachting dat er weer westwaartse stromen zouden plaatsvinden in het nieuwe jaar. Dat was echter niet het geval. Via de bestaande NordStream-pijpleiding viel de export terug van 164 naar 152 miljoen m3/dag en via de Oekraïense route van 81 naar 27 miljoen m3/dag.
Gas voor levering in februari 2022 naderde daardoor even de grens van 100 €ct/m3, maar daalde daarna weer om vervolgens in een range tussen 85 en 95 €ct/m3 te blijven handelen.
Ook de EPEX-prijzen trokken flink aan na de feestdagen
Afgelopen zondag was de gemiddelde uurprijs nog 58,81 €/MWh, maar donderdag (vandaag) is deze alweer 222,10 €/MWh. Dat was vooral onder invloed van lagere windproductie, lagere temperaturen en aantrekkende energievraag. In de nacht van zondag op maandag noteerden we nog vier negatieve uurprijzen, terwijl de uurprijzen donderdag nauwelijks meer onder 200 €/MWh uitkwamen. De onbalansprijzen begonnen ook onrustig aan het nieuwe jaar. Dinsdag werd al twee keer noodvermogen afgeroepen en ook donderdagochtend was het weer raak. Het betrof telkens vrij kortstondige tekorten, want binnen 20 minuten werd de noodvermogen afroep weer geïnactiveerd.
In deze tweede week van de (school)kerstvakantie is er nauwelijks handel op de Nederlandse elektriciteitsmarkt, waardoor het lastig is om een duidelijke prijsrichting aan te geven. De kortetermijnprijzen lijken wel gekalmeerd te zijn t.o.v. de periode voor kerst. Dat ligt in lijn met wat we zien op de gasmarkt.
Terugblik lange termijn:
GazProm heeft in het vierde kwartaal van 2021 ongeveer 25% minder gas geleverd aan Europa t.o.v. hetzelfde kwartaal vorig jaar. Het verschil, ca. 10 miljard m3, is voornamelijk richting China en de Russische gasvoorraden gegaan. Europa importeerde over heel 2021 gezien ook ongeveer 5% minder LNG dan vorig jaar. Dat werd vooral veroorzaakt door hoge prijzen buiten Europa, waardoor veel LNG richting Azië en Zuid-Amerika verdween. De Nederlandse LNG-import nam daarentegen ca. 10% toe, doordat de Gate-terminal veel verschillende capaciteithouders heeft en er eenvoudige toegang is tot de zeer liquide Nederlandse TTF-gasmarkt. In totaal is er ruim 8,5 miljard m3 aan vloeibaar gas aangeleverd in 2021.
De TTF-jaarcontracten zochten ook richting in de eerste handelsdagen van het nieuwe jaar. Het 2023-contract staat ca. 10% lager dan op 22 december. Dat komt vooral doordat het komende wintercontract (Q4’22-Q1’23) fiks gedaald is nu het erop lijkt dat de gasvoorraden minder leeg deze winter uitkomen dan eerder ingeschat werd. De 2024- en 2025-contracten zijn iets opgelopen, maar daar zit betrekkelijk weinig beweging in.
De emissierechtenprijs zit de afgelopen dagen ook weer in de lift en handelde deze donderdagochtend tussen 87 en 88 €/ton. Dat is het hoogste niveau sinds op 8 december de 90 €/ton bijna werd aangetikt. Tussen 20 december en 10 januari zijn er geen wekelijkse EUA-veilingen, waardoor de recente prijsstijgingen vooral te wijten zijn aan speculatie. Ook de olieprijs tikt gestaag omhoog en staat nu bijna 10 $/vat hoger dan de laatste prijsdip rond 71,5 $/vat op 20 december. De nieuwe variant van het coronavirus lijkt minder impact te hebben op de wereldeconomie, waardoor de vraag naar olie nauwelijks geraakt wordt. Het OPEC+-verband heeft deze week besloten om de productie in februari wederom met 400.000 vaten/dag op te voeren. Het is wel de vraag of alle deelnemende landen hieraan kunnen voldoen, aangezien o.a. Rusland, Nigeria en Libië nu al minder produceren dan afgesproken.
Visie voor de komende week:
Gas en elektra korte termijn:
Volgens de weer- en klimaatpluim van KNMI blijven de temperaturen tot medio januari rond het seizoensgemiddelde hangen. De windkracht neemt vanaf volgende week wel flink af, waardoor de gasgestookte elektriciteitscentrales harder moeten werken. De richting van de gasprijs hangt komende week af van de Russische gasstromen en de aanvoer van LNG. Er is een forse LNG-vloot op weg naar Britse, Franse, Belgische en Nederlandse terminals en dit geeft mogelijk verder lucht aan de gasprijs. Tot 22 januari worden er maar liefst 28 leveringen verwacht, waarvan zeker zes voor de Gate-terminal. Dit vereist echter wel dat de TTF gasprijs in de buurt blijft van de Aziatische LNG prijs. Deze ligt voor februari 2022 rond 100 €ct/m3 en voor maart 2022 t/m maart 2023 rond 95 €ct/m3. Voor Noordoost-Azië wordt de komende week kou verwacht, dit kan extra LNG aantrekken ten koste van de aanvoer van Europa. Perspectief op daling van de daggasprijs is er pas als de Yamal-pijpleiding weer gas naar West-Europa brengt (en dit niet ten koste gaat van andere exportroutes).
Tot en met het weekend worden relatief onstuimige weersomstandigheden voorspeld, waardoor vooral op zaterdag en zondag enkele zeer lage uurprijzen verwacht worden. Het is nog lastig in te schatten op welke momenten van de dag de wind zich het meest laat voelen. Voor het weekend is een gemiddelde dagprijs rond 150 €/MWh de beste inschatting en voor de werkdagen volgende week een dagprijs tussen 200 en 250 €/MWh. Het e.e.a. is uiteraard ook afhankelijk van de ontwikkelingen op de gasmarkt.
Gas en elektra lange termijn:
De lange termijn laat zich vooral leiden door de kortetermijnontwikkelingen. Als er kou in het weerbericht komt, geeft dit ook gelijk opwaartse stimulans aan de risico’s voor volgende winter i.v.m. lage voorraden. Op LNG-gebied worden dit jaar de nodige uitbreidingen van met name de Amerikaanse productiefaciliteiten verwacht. Nu is de VS nog de derde LNG-producent, na Australië en Qatar, maar aan het einde van 2022 zou de koppositie zomaar in zicht kunnen zijn. De jaarlijkse productie groeit van 70 miljoen ton naar 80 miljoen ton. Uitgedrukt in kubieke meters is dat een groei van 36 miljard m3. Dit extra aanbod zal geleverd worden aan de afnemer die de hoogste prijs ervoor wil geven. Als de Russische aanvoer niet substantieel stijgt, moet Noordwest-Europa vol meedoen in de concurrentiestrijd.
Bekijk de marktvisie van vorige keer.
Meld je aan voor onze nieuwsbrief AgroUpdate
Ieder kwartaal brengen wij de AgroUpdate uit. Een digitiale nieuwsbrief vol met interessante artikelen over de ontwikkelingen op de energiemarkten. Meld je hier aan.
