MARKTVISIE | Gasmarkt is op zoek naar evenwicht
Samenvatting:
- Wintercontracten nog steeds erg bewegelijk
- Russische gasflows fluctueren stevig
- Mogelijk extra productie Groningenveld
- EPEX-prijzen blijven hoog door beperkte zon- en windproductie
| Gas in eurocent/m3 | 03 nov | 10 nov |
| TTF daggas | 72,25 | 65,05 |
| TTF dec ’21 | 78,00 | 68,50 |
| TTF jaar ’22 | 50,25 | 45,45 |
| TTF jaar ’23 | 31,30 | 31,00 |
| Elektra in euro/MWh | 03 nov | 10 nov |
| OTC base dec’21 | 182,00 | 166,10 |
| OTC peak ’22 | 141,00 | 131,00 |
| OTC base ’22 | 121,00 | 113,00 |
| OTC base ’23 | 82,50 | 79,20 |
Terugblik korte termijn:
De gasmarkt keek afgelopen maandag reikhalzend uit naar berichten over toenemende gasleveringen uit Rusland. President Poetin had immers aangegeven dat de focus van GazProm vanaf 8 november zou verschuiven van de Russische gasbergingen naar de West-Europese gasbergingen (met name in Oostenrijk en Duitsland). Het bleef echter stil, waarbij de export via de Yamal-pijpleiding dit weekend zelfs vrijwel was stilgevallen. Daardoor sloot het voorste maandcontract (dec’21) maandag ruim 5 €ct/m3 hoger dan vrijdag.
Russische gasflows fluctueren stevig
Dinsdag sijpelden er in de loop van de dag steeds meer berichten door dat de Russische export dan toch echt toenam, zij het met beperkte volumes. Rusland heeft op de Yamal-pijpleiding exportcapaciteit à 30 miljoen m3 per dag geboekt voor november en gebruikte daar woensdag 27 miljoen m3 van. Op de route via Oekraïne en Slowakije nam de export toe van 75 naar 93 miljoen m3 per dag. De wintercontracten daalden dinsdagmiddag en woensdagochtend gestaag en verloren in totaal meer dan 10 €ct/m3 t.o.v. maandag. Ook de daggasprijs daalde mee en zakte voor het eerst in een week onder de 70 €ct/m3. Woensdagmiddag trokken de prijzen echter weer aan na berichten over verstoringen in Noorwegen en het feit dat de Russische export die niet verder toenam.
Misschien extra productie in Groningenveld
Minister Blok liet dinsdag weten dat de vertraagde oplevering van de stikstoffabriek in Zuidbroek zou kunnen zorgen voor een ophoging van het Groningse productieplafond dit gasjaar. Het is lastig in te schatten of dit heeft bijgedragen aan de prijsdalingen. Er zijn nog geen cijfers bekend over een mogelijke productietoename.
Beperkte zon- en windproductie
De kortetermijncontracten bij elektriciteit volgden het sentiment op de gasmarkt en duikelden van dinsdag op woensdag meer dan 20 €/MWh omlaag. Het baseloadcontract voor dec’21 stond daarmee op het laagste punt sinds 24 september. De dalende steenkolenprijs versterkte de neerwaartse lijn: dec’21 kostte maandag nog 146 $/ton en woensdag nog ‘slechts’ 130 $/ton.
Het hoge prijsniveau van gas en steenkool was maandag terug te zien in een gemiddelde EPEX-prijs van 204,39 €/MWh. De uurprijzen tikten net de 300 €/MWh niet aan. De dagen daarna daalden de EPEX-prijzen mee met de gas- en steenkolenprijzen. Bij een gebrek aan zon en wind wordt nog wel regelmatig een gemiddelde dagprijs tussen 150 en 200 €/MWh genoteerd. Via energieopwek.nl en de recent gelanceerde CO2 Monitor is goed te zien via welke bronnen er elektriciteit en gas opgewekt worden. Op dagen waar veel CO2-intensieve bronnen nodig zijn, zien we ook hogere APX-prijzen.
Systeemtoestand ‘emergency’ afgeroepen
De onbalansprijzen piekten de afgelopen dagen regelmatig tot boven 500 €/MWh. De pieken waren echter kortstondig, waardoor Tennet uiteindelijk geen noodvermogen heeft afgeroepen. Woensdagmiddag kondigden ze wel de systeemtoestand ‘emergency’ af. Er was op dat moment te weinig capaciteit beschikbaar om het uitvallen van grote centrales op te kunnen vangen. Dat had o.a. te maken met het uitvallen van de BritNed-kabel. Binnen twee uur werd er teruggeschaald naar systeemtoestand ‘alert’ en ’s avonds om 23.00 uur naar ‘normaal’.
Terugblik lange termijn:
Op de langetermijncontracten zien we vooral de invloed van de kortetermijncontracten. Een vergelijking tussen de prijzen van vorige week woensdagmiddag (3-nov) en afgelopen woensdagmiddag (10-nov) wijst uit dat het gascontract voor CAL’22 ruim 6% gedaald is, vooral door de prijsdalingen op Q1’22. De daarop volgende jaarcontracten laten beperktere verliezen van 3 tot 5% zien. Bij elektriciteit zijn de bewegingen nog meer geconcentreerd op de korte termijn, want CAL’24 en CAL’25 zijn week-op-week gelijk gebleven. Ook hier is vooral het 2022-jaarcontract gedaald, met ruim 7%. De oplopende emissierechtenprijs heeft hier geen verandering in gebracht. Woensdag werd hier voor het eerst sinds een maand de grens van 60 €/ton overtuigend doorbroken en sloot zelfs boven 63 €/ton.
De olieprijs voelt zich de afgelopen 1,5 maand comfortabel tussen 80 en 85 $/vat. Het OPEC+-verband heeft vorige week besloten om voor november vast te houden aan de geplande productieverhoging van 400.000 vaten per dag. Landen als de VS en India hadden gepleit voor een stevigere verhoging gezien het hoge prijspeil.
Visie voor de komende week:
Gas en elektra korte termijn:
Er verandert de komende week weinig aan het weerbeeld. De temperaturen blijven rond het langjarig seizoensgemiddelde hangen en de windkracht blijft beperkt tot 3 à 4 (op land). Als de gas- en steenkolenprijzen verder dalen dan geeft dit weer wat lucht aan de EPEX-prijzen. Dit weekend wordt een gemiddelde EPEX-prijs van ca. 145 €/MWh voorspeld en voor de werkdagen daarna ca. 165 €/MWh. De beschikbaarheid van de Nederlandse conventionele centrales is goed, waarbij alleen de Rijnmond-gascentrale (790 MW) van Uniper tot en met de jaarwisseling in onderhoud staat.
Op de gasmarkt blijven alle ogen gericht op Rusland. De hamvraag is of de opgevoerde gasexport doorzet of dat dit stevig blijft fluctueren zoals in de afgelopen week. Volgens de huidige bespiegelingen mogen we de komende week een daggasprijs rond 70 €ct/m3 verwachten, maar dit kan zomaar veranderen als de Russische gasflows meevallen of tegenvallen. Qua LNG blijft het aanbod op peil, met mogelijk vijf tankers die de komende twee weken aankomen in Rotterdam.
Gas en elektra lange termijn:
Voor de lange termijn wordt er weinig nieuws verwacht de komende week. Er wordt wel met een schuin oog gekeken naar de klimaattop in Glasgow. De klimaatafspraken die daar gemaakt worden, kunnen mogelijk effect hebben op de emissierechtenprijs. Verder blijft Nord Stream 2 de gemoederen bezig houden. Verschillende Amerikaanse senatoren houden vast aan het standpunt dat de Europese leveringszekerheid in gevaar komt door de oplevering van deze pijpleiding. Dit ondanks het feit dat de Duitse overheid recent heeft geconcludeerd dat dit niet het geval is. Het politieke steekspel is daarmee voorlopig nog niet ten einde.
Meld je aan voor onze nieuwe webinar Energiemarkten
Op 25 november organiseert AgroEnergy weer een nieuwe webinar waarin we de belangrijkste energieontwikkelingen van de afgelopen periode bespreken en kijken we vooruit. Wat gaat deze winter ons nog brengen? Blijft de gasprijs op het huidige niveau staan? Zullen de geopolitieke ontwikkelingen een grote rol blijven spelen? En wat verwachten we volgend jaar? Meld je hier aan voor de webinar.
