Marktvisie | Gasprijzen opnieuw in de achtbaan

Samenvatting:

• Energieprijzen na forse daling eind vorige week sinds maandag weer in de lift door lagere gasaanvoer uit Rusland
• Aanvoer van LNG zal aanzienlijk zijn in november
• Komende maandag wordt een belangrijke dag voor de gasaanvoer uit Rusland, dit zal de prijsbeweging van komende week domineren
• Spotprijzen elektriciteit komende week waarschijnlijk wat minder hoog door meer wind
• Kolencentrales maken momenteel uitstekend rendement; dit staat haaks op klimaatbeleid

Terugblik korte termijn: 

Lagere gasaanvoer uit Rusland
De goedkeuring van het Duitse ministerie voor de ingebruikname van Nordstream2 en direct daaropvolgend de aankondiging van extra Russisch gasaanvoer vanaf 8 november domineerden de prijsontwikkeling tot en met afgelopen maandag. De daggasprijs zakte naar 62,5 ct/m³ en ook de prijzen voor de komende maanden daalde met ruim 20 ct/m³ ten opzichte van woensdag einde dag. Vanaf dinsdag sloop er weer veel twijfel in de markten. De aanvoer van Russisch gas daalde dag op dag, in de loop van maandag werd duidelijk dat er geen Russisch gas via de Jamal pijpleiding ingevoerd wordt en ook voor vandaag is er geen levering gepland. Dit leidde begin van de week tot felle prijsbewegingen binnen de dag en gisteren tot een sterke prijsstijging. Ook vanochtend (donderdag) openen de prijzen weer stevig.

Aanvoer LNG neemt toe
De gasvoorziening uit LNG blijft goed: ook deze week zijn er weer tankers in de UK, Nederland en Frankrijk aangekomen. Ook voor de komende weken is er behoorlijk aanvoer: nog 7 tankers verwacht tot 1 december in de UK, 5 tankers verwacht bij de Gate terminal tussen 6 en 19 november en ook Frankrijk nog 20 tankers deze maand.   

Het weer helpt echter niet mee. Het is de laatste dagen koud voor de tijd van het jaar, waardoor het gasverbruik in heel Noord- en Midden-Europa hoger is dan normaal. Afgelopen weekend en maandag konden de gasvoorraden goed vullen, maar vanaf dinsdag is dat voorbij. De Nederlandse voorraden lagen maandag op 67%, er is nog ruim 20% vulling nodig om een koude winter te overbruggen.

Meer wind zorgt voor lagere APX prijzen
Afgelopen weekend en maandag was er erg veel wind. De spotprijzen elektriciteit daalden vanaf het weekend sterk, waarbij we afgelopen maandag sinds lange tijd weer behoorlijk wat uren met APX prijzen van 20 €/MWh en negatieve onbalansprijzen zagen Overigens was de hoogste uurprijs op maandag nog steeds 180 €/MWh. Vanaf dinsdag lopen de APX- en onbalansprijzen weer op. In de laatste dagen variëren de APX uurprijzen tussen 110 en 310 €/MWh, met de hoogste prijzen bij de start van de werkdag en begin van de avond. ’s Avonds is de windkracht vaak ook het laagst.

De onbalans was onrustig afgelopen week
Met de toenemende wind kende de onbalans korte maar felle uitslagen omhoog en omlaag, vanaf dinsdag zien we langere periodes van een halfuur tot soms 2 uur van hoge prijzen. Opvallend is dat Tennet ondanks deze prijssituatie geen enkele keer noodvermogen heeft afgeroepen.

De elektriciteitscontracten voor de komende maanden volgden de prijsbeweging van gas. Het Q1’22-contract verloor nog het meeste terrein.

Terugblik lange termijn:

Lange termijn volgt de korte termijn
Net als vorige week volgden de lange termijnprijzen gedempt de beweging op de korte termijn. De daling blijft ook echt achter bij de stijging van eind september en begin oktober. Daar waar gisteren de prijs voor het eerste kwartaal 2022 op het niveau van 27 september lag, noteerden zomer 22, winter 22 en jaar 2023 2-2,5 ct/m³ hoger dan de prijs op 27 september. Het gat tussen de langere termijn en de korte termijn verkleint dus. Maar de verhouding kloppen nog steeds niet: zo noteert zomer22 nog steeds wat hoger dan winter22. Dat kan niet zo blijven. Op de elektriciteitsmarkt is zomer22 wel goedkoper dan de winter22 waardoor de sparkspreads voor de wintertijdvakken veel hoger zijn dan voor de zomer.

De langetermijncontracten voor elektriciteit blijven verder redelijk op peil door de aantrekkende steenkool- en emissierechtenprijs. De steenkoolprijzen voor de verdere tijdvakken zaten tot maandag in een vrije val: de cal22 ging van 150 $/ton midden oktober naar 98 $/ton. Dat is bijna 35% prijsdaling, een veel sterkere daling dan bij gas. Gisteren liep deze weer op naar 115 $/ton. Het blijven goede tijden voor de kolencentrales met een darkspread van ruim 75 €/MWh op dec21 en 32 €/MWh op jaar 2022,  tegenover een licht positieve sparkspread op dec21 resp negatieve sparkspread (op base) van 8 €/MWh voor jaar 2022. De WKK sparkspread blijft goed voor alle tijdvakken en steeg de laatste dagen wat door de hogere gas- en elektriciteitsprijzen. Maar voor de totale energiekosten van een tuinder was dit een slechte ontwikkeling.  

Klimaattop doet niks met marktprijzen
De prijs voor CO2-emissierechten is per saldo vrijwel gelijk aan vorige week op een niveau tussen 59,5 en 60,5 €/ton. De aankondiging van de klimaattop in Glasgow dat 40 landen overeenstemming hebben bereikt over CO2 reductie tot 2030 heeft niets gedaan met de marktprijzen; blijkbaar werd deze uitkomst al verwacht door de markt.

Olieprijs verliest terrein
In tegenstelling tot alle andere energieprijzen verloor de olieprijs gisteren terrein: Brent dec21 daalde van 84 naar 81 $/vat gisteren. Oorzaak was de sterk gestegen olievoorraden in de VS. Vandaag vergadert de OPEC+, maar de verwachting is dat de producenten zich zullen vasthouden aan het eerder afgesproken productiepad, wat een geleidelijke toename inhoudt. De markt maakt zich hier blijkbaar geen zorgen over.

Visie voor de komende week:

Gas en elektra korte termijn: 

Komende maandag belangrijke dag
De verwachting voor de prijsontwikkeling van korte termijn gas is extreem onzeker. Er komt een weeromslag aan dit weekend van koud naar zachter en vrij rustig herfstweer. De gasmarkt laat zich de laatste dagen meer leiden door de actuele krapte dan het vooruitzicht voor dit weekend en volgende week, maar dat kan vanaf maandag dus veranderen. Maandag is hoe dan ook een belangrijke dag, want iedereen is benieuwd of Rusland haar belofte nakomt om vanaf die dag de gasexporten naar Europa te verhogen. Doen ze dit, zal dit leiden tot een mogelijk  forse prijsdaling. Zeker in combinatie met het zachtere weer. Valt de aanvoer tegen, zal de gasmarkt in de stress raken.

Daling dagmarkt elektriciteit verwacht
Voor de dagmarkt elektriciteit wordt een daling ten opzichte van de huidige prijzen verwacht, dankzij meer wind. De windverwachting voor Duitsland en Frankrijk is wel omlaag bijgesteld, waardoor de prijs daling beperkt blijft. Elektriciteit voor levering dit weekend handelt op 124 €/MWh en voor komende week op 168 €/MWh. De prijzen in Duitsland liggen lager, in Frankrijk wat hoger.

Gas en elektra lange termijn: 

De lange termijnprijzen zullen ook komende week de bewegingen op de korte termijnmarkten volgen. Daarmee is ook de richting hiervan onzeker en wordt de nodige beweeglijkheid verwacht. Er is immers nieuws te over: steeds meer landen nemen maatregelen om zich te beschermen tegen energietekorten komende winter, de inflatiestijging is intussen zichtbaar en logistieke stromen en bevoorrading worden een steeds groter probleem. Overheden in de meeste Europese landen trekken de maatregelen tegen corona weer aan. De financiële markten blijven optimistisch, maar bedrijven zijn erg voorzichtig met toekomstvoorspellingen. Kortom: de economische ontwikkeling die de basis is voor de lange termijn energieprijzen is erg onzeker. Komende maandag wordt een belangrijke dag voor de gasaanvoer, deze zal ook de beweging van komende week domineren. Er wordt komende week nog geen nieuws over Nordstream2 verwacht.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief AgroUpdate

Ieder kwartaal brengen wij de AgroUpdate uit. Een digitiale nieuwsbrief vol met interessante artikelen over de ontwikkelingen op de energiemarkten. Meld je hier aan.

Bekijk de marktvisie van vorige keer.