MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Daggasprijs meer dan gehalveerd afgelopen week door ruim aanbod
- Ook EPEX-prijzen door veel wind sterk omlaag naar ’pre-gascrisis’-waarden
- Politieke discussie over prijscaps gaat door
- Emissierechtenprijs stabiliseert en veert wat omhoog
| Gas in eurocent/m3 | 28 sept | 5 okt |
| TTF daggas | 194,1 | 82,6 |
| TTF nov ’22 | 217,9 | 164,2 |
| TTF jaar ’23 | 203,8 | 167,0 |
| TTF jaar ’24 | 126,5 | 115,0 |
| Elektra in euro/MWh | 28 sept | 5 okt |
| OTC base nov’22 | 493,9 | 370,0 |
| OTC peak ’23 | 519,8 | 425,0 |
| OTC base ’23 | 441,4 | 371,0 |
| OTC base ’24 | 236,1 | 216,0 |
Terugblik korte termijn:
Veel wind en vrijwel gevulde voorraden doen dagprijzen sterk zakken
Afgelopen week hebben we een niet eerder vertoonde daling van de daggasprijs gezien: van bijna 2 €/m3 naar 80 ct/m3. De sterke wind leidde tot veel elektriciteitsproductie waardoor de gasvraag daalde. In tegenstelling tot vorige week toen het kouder was en het gasverbruik in de Europese landen behoorlijk steeg. De gasvoorraden zijn vrijwel vol: in Nederland 92,4% (13 mrd m3), Duitsland 92,75% (23 mrd m3) en Frankrijk 97% (13,5 mrd m3).
De aanvoer van LNG naar Europa is nog steeds prima, waarbij Nederland en de Midden- en Oost-Europese landen de trekkers zijn. LNG dat aanlandt in Engeland gaat grotendeels naar het continent; ook de aanvoer voor België en Nederland gaat grotendeels naar het oosten. Dinsdag einde middag lagen de daggprijzen in West- en Midden-Europa vrijwel op één lijn met ca 80 ct/m3. In de loop van woensdag trok de vraag in onze regio aan en stegen de dagprijzen richting 1 euro per m3, terwijl de prijzen in Frankrijk en België op ca 80 ct/m3 bleven hangen.
De novemberprijs blijft nog wat hangen op het niveau van winter22; de prijzen voor deze winter daalden ook fors richting 165 ct/m3. De LNG prijs in Azië voor november en december noteert ca. 120 ct/m3.
Prijsplafond energie leidt tot veel discussie en markteffecten
Afgelopen dinsdag maakte het kabinet details van het prijsplafond bekend. Voor consumenten en zakelijke kleinverbruikers zal een maximum prijs van 145 ct/m3 gas en 400 euro/MWh voor elektriciteit voor de eerste 1200 m3 gas resp. 2900 kWh elektriciteit. Voor het meerdere verbruik geldt de ‘normale’ prijs. Naast deze regeling wordt gewerkt aan een subsidieregeling voor energie-intensieve MKB, die hopelijk ook ondersteuning oplevert voor glastuinbouwbedrijven met lichte stook.
Aangezien de overheid bij het prijsplafond voorwaarden heeft gesteld aan de energie-inkoop door energiebedrijven, zien we sinds kort meer inkoopactiviteit ten behoeve van 1e kwartaal 2023. Deze verhoogde activiteit leidt tot opwaartse prijsdruk voor 2023 en verder. Dit is vanaf gisteren zichtbaar aan de prijzen.
Sommige analisten vrezen dat de prijsplafonds ertoe leiden dat de benodigde energiebesparing niet wordt gehaald. Tot nu toe gaat de besparing op gasverbruik in Nederland goed: nog steeds -25%. Nederland scoort hierin wel veel beter dan de meeste andere Europese landen.
De bezorgdheid over de gasvoorziening verschuift steeds meer van komende winter naar volgende winter. De LNG-prijs in Azië is het hoogst voor de periodes januari en februari 2024 met een prijs van ca 165 ct/m3. Dit geeft een bodem in de TTF-prijzen voor deze periodes.
Tenslotte is een maximumprijs voor groothandel gas het belangrijkste open punt uit de Europese Energietop van afgelopen vrijdag. Er was geen meerderheid voor een maximum importprijs. Nu wordt gesproken over een maximale gasprijs voor elektriciteitsproductie. Het is volstrekt onduidelijk hoe dit zou moeten werken en voor wie.
Termijnprijzen niet omlaag
De gasprijzen voor 2024 en verder zijn niet of nauwelijks omlaag. Dit geldt ook voor de baseprijzen elektriciteit. De sparkspread voor jaar en de kwartalen 2023 is sterk gedaald afgelopen week, maar de warmtekosten zijn ook omlaag voor deze periodes. Het innemen van sparkspreadposities voor deze periodes is daarmee aantrekkelijker geworden. Voor 2024 en verder zijn de sparkspreads en warmtekosten nauwelijks veranderd.
Terugblik: olie, steenkool en emissierechten:
De olieprijs zakte eind vorige week verder weg richting 82 $/vat, maar liep deze week weer hard op na de aangekondigde productieverlaging met 2 mln vaten per dag door de OPEC+-landen. Dit is de grootste productieverlaging na de corona-uitbraak. Alhoewel de vraag is wat het feitelijk betekent want ze halen hun productietargets nu ook niet.
De steenkoolprijs is per saldo gedaald afgelopen week, van 280 naar 268 $/ton voor jaar 2023. Er was behoorlijke prijsbeweging want de prijs was eerder deze week omhoog naar 290 $/ton.
De emissierechtenprijs is afgelopen week gestabiliseerd na de forse daling en lijkt weer wat op te lopen. Er zijn behoorlijke bewegingen: tussen 64 en 71 €/ton, momenteel staat de prijs op ca 67 €/ton.
Terugblik EPEX- en daggasprijzen:
De toegenomen windkracht en de gedaalde daggasprijs hebben de EPEX-prijzen fors doen dalen afgelopen week. Eind vorige week waren de uurprijzen nog tussen 150 en 580 €/MWh, maar dit weekend en vandaag zien we 0 tot 300 €/MWh, gemiddeld 110-150 €/MWh over de dag.
De onbalansprijzen waren gisteren extreem: van 9 tot 17 uur zagen we zowel onbalansprijzen van 0 maar ook van 1250 €/MWh met hele felle kortdurende bewegingen. Ondanks het weer heeft Tennet beperkt hoeven ingrijpen om het elektriciteitsnet in balans te houden. Er is de afgelopen week vier keer noodvermogen afgeroepen: donderdag zowel op- als afregelend, vrijdag afregelend en gisteren een aantal keer opregelend.
De contractvergoedingen voor regel- en noodvermogen zijn afgelopen week weer opgelopen. Opregelend en afregelend noodvermogen worden dagelijks gecontracteerd voor 20 tot 40 €/MW, uur.
Verwachtingen voor komende week:
Er worden tot en met dit weekend drie tot vijf LNG tankers verwacht bij de Gate- en Eemshaventerminal. In Zeebrugge zeven in de komende twee weken en minstens tien tot eind van de maand in de UK. Kortom, de LNG-aanvoer blijft op peil. De windkracht blijft tot en met zaterdag op 4-5 bft, waardoor de EPEX-prijzen waarschijnlijk laag blijven. Vanaf zondag neemt de wind af. De markt blijft ook voor dit weekend (165 €/MWh) en volgende week (203 €/MWh) lage prijzen noteren voor de baseload. Het langetermijn-weerbericht bevat nog meer wind maar gek genoeg staan voor die periode hogere prijzen. Het prijsverschil met november is aanzienlijk; te verwachten valt dat de novemberprijs behoorlijk zal dalen als de huidige weerssituatie aanhoudt.
Ditzelfde geldt voor gas. Er is weinig reden om aan te nemen dat de daggasprijs sterk zal stijgen met de huidige vraag/aanbod-situatie. Ruimte voor verdere daling is er ook niet echt gezien de 120 ct/m3 die LNG in Azië noteert voor november. De gasprijs voor november kan nog wel behoorlijk omlaag. Tijdvak december is gekoppeld aan het eerste kwartaal en vanaf dat tijdvak is de vraag/aanbod-situatie duidelijk minder gunstig.
Op 7 oktober komen de Europese energieministers weer bijeen, dit kan prijseffecten veroorzaken. Ook de geopolitieke machtsstrijd is nog in volle gang, met alle onzekerheid tot gevolg.
Bekijk de marktvisie van vorige keer
