MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Angst voor verdere vermindering Russische gasaanvoer door conflict Oekraïne leidde afgelopen week tot hernieuwde prijsstijgingen
- Zorg van de markt verplaatst zich van deze winter naar volgende winter
- Grondstofprijzen allemaal in de lift door geopolitieke spanningen
- Zacht en winderig weer voorspeld voor februari
| Gas in eurocent/m3 | 19 jan | 26 jan |
| TTF daggas | 71,90 | 89,60 |
| TTF feb ’22 | 73,85 | 89,20 |
| TTF jaar ’23 | 41,55 | 51,00 |
| TTF jaar ’24 | 28,95 | 31,45 |
| Elektra in euro/MWh | 19 jan | 26 jan |
| OTC base feb’22 | 187,20 | 217,00 |
| OTC peak ’23 | 138,55 | 147,00 |
| OTC base ’23 | 112,70 | 131,00 |
| OTC base ’24 | 83,55 | 88,50 |
Terugblik korte termijn:
Afgelopen week hebben we na drie weken van prijsdaling weer een stevige prijsstijging meegemaakt. Fundamenteel gezien is er weinig tot geen reden voor hogere prijzen op de korte termijn. De LNG prijs in Azië voor februari en maart ligt rond 75 €ct/m3. De LNG aanvoer naar Europa ligt op recordkoers. Ondanks dat afgelopen week twee schepen hun koers verlegden naar Zuid-Amerika en respectievelijk Azië, landen er bijna iedere dag volle schepen aan in de UK en ook op Gate. In de UK werd zelfs per saldo geïnjecteerd in de gasvoorraden. Dit kwam omdat er zoveel LNG werd ingevoerd, in combinatie met verminderde gasvraag voor elektriciteit door de aantrekkende wind.
Nederlandse voorraden
In Nederland zien we de laatste week stabiel lage onttrekkingen van 50-60 mln m3 per dag die vanaf vandaag verder omlaag zullen gaan door ook hier aantrekkende windkracht. De situatie is nu dat er nog 4,1 mrd m3 in de Nederlandse voorraden zit. Vorig jaar eind januari was dit 6,7 mrd m3 maar ze zijn niet verder geleegd dan 2,6 mrd m3. Kortom er is dezelfde 4,1 mrd m3 gebruikt vanaf nu tot einde winter. De voorraadsituatie in Duitsland en Frankrijk is nog wat gunstiger, dus je zou zeggen dat een vergelijkbare gasprijs met de Azië voldoende moet zijn om de winter door te komen.
Spanningen tussen NAVO-landen en Rusland
Afgelopen week namen de spanningen tussen de NAVO-landen en Rusland sterk toe. Gisteren heeft de VS in twee brieven afwijzend gereageerd op de eis van Rusland dat Oekraïne nooit lid mag worden van de NAVO. De grote onzekerheid is of Rusland als tegenmaatregel de gasaanvoer verder terugschroeft of zelfs stillegt. Die situatie vereist naar schatting 20 extra LNG tankers per week. De VS zegt dat ze al in overleg zijn met diverse LNG-producerende landen als Qatar, Algerije en Australië om indien nodig de extra benodigde LNG beschikbaar te maken.
Tenslotte was een tegenvaller dat de verstoring op de Noorse Karsto installatie langer duurt dan gepland, waarschijnlijk is deze pas komende vrijdag voorbij. Dit leidde tot een lagere Noorse gasaanvoer afgelopen week.
Oplopende EPEX-prijzen
De EPEX-prijzen liepen begin deze week op door het gebrek aan wind. Afgelopen vrijdag t/m zondag zagen we uurprijzen tussen 110 en 240 €/MWh, maandag was dit al 150 tot 300 €/MWh en dinsdag 150 tot 400 €/MWh. Vanaf gisteren (woensdag) is er meer wind en dalen de prijzen weer. Vandaag variëren de prijzen tussen 115 en 270 €/MWh. De onbalansprijzen zijn vandaag gemiddeld duidelijk onder de EPEX dagvooruitprijs.
De prijzen voor regel- en noodvermogen zijn in de afgelopen week gemiddeld opgelopen, na de sterke daling in de eerste drie weken van januari. De prijzen wisselen erg sterk per dag, de ene dag kan de prijs driemaal zo hoog of laag zijn dan de dag ervoor. Ook hierin zien we een sterke koppeling met het weer en de daarmee samenhangende beschikbaarheid van regelvermogen op centrales en windmolens
De elektriciteitsprijs voor de komende maanden steeg mee met alle prijzen, maar minder hard dan gas. De reden is de gunstige weerverwachting voor februari. Weliswaar blijft er zorg over de beschikbaarheid van de Franse kerncentrales, maar deze schoof wat naar achteren in de aandacht.
Terugblik lange termijn:
De geopolitieke spanningen leidden tot prijsstijgingen op vrijwel alle grondstofmarkten: gisteren brak de olieprijs voor mrt22 door de 90 $/vat, terwijl deze in december nog rond $70/vat noteerde. De steenkoolprijs (jaar 2023) steeg afgelopen week van 131 naar 152 $/ton. Er is veel vraag naar steenkool nu gasprijzen ook voor de lange termijn steeds verder oplopen. De corona restricties worden in veel landen stap voor stap versoepeld nu de ontwikkelingen van het coronavirus de laatste weken tot minder druk op de ziekenhuizen leidt. Dat betekent dat er weer meer olie gebruikt wordt voor vervoer. De emissierechtenprijs, die de laatste weken tussen 80 en 86 €/ton bewoog, is nu definitief door de bovenkant van deze bandbreedte geschoten. EUAs voor dec22 handelen nu tegen 90 €/ton en met het toenemende verbruik van steenkool en de naderende afronding voor jaar 2021 is er meer opwaartse dan neerwaartse druk.
Zorg van de markt verplaatst zich van deze winter naar volgende winter
De meeste relevante ontwikkeling in de lange termijn prijzen is te zien op de gasmarkt. De zorg van de markt is duidelijk aan het verplaatsen van deze winter naar komende winter en zelfs naar de periodes daarna. Afgezien van mogelijke verdere beperkingen in de Russische gasaanvoer, is het gevoel in de markt dat we deze winter wel met voldoende gas kunnen doorkomen. Maar de gasvoorraden zullen na de winter vrijwel leeg zijn en dus moet 80 tot 90 mrd m3 bijgevuld worden in de komende zomer. De gasvraag in Europa zal in 2023 toenemen is de verwachting. Als de Russische gasaanvoer niet verhoogt, zijn dat tot 500 LNG schepen en dat is heel veel. De rest van de wereld realiseert zich dit ook. Deze week zien we voor het eerst dat de prijs voor LNG in Azië vanaf april 2022 duidelijk hoger ligt dan de prijs voor februari/maart. We zien voor de periode 2e kwartaal 22 t/m 1e kwartaal 2023 prijzen van 83-88 €ct/m3. Dat zijn zeer hoge prijzen. We zagen afgelopen week dat de TTF prijzen voor de verder weg gelegen periodes behoorlijk oplopen: voor 2e kwartaal 2022 t/m 1e kwartaal 2023 van 60 naar 83 €ct/m3 en voor 2e kwartaal 2023 t/m 1e kwartaal 2024 van 35,5 naar ruim 40 €ct/m3.
Het plaatje ziet er niet gunstig uit voor Europa
Zo zal de sluiting van kerncentrales in Duitsland eind 2022 leiden tot een extra gasvraag van bijna 6 mrd m3 per jaar vanaf 2023. Afgelopen jaar produceerde Europa ca 20% van de gasvraag zelf, 30% kwam uit Rusland, 25% uit Noorwegen en 25% uit LNG. De gasaanvoer vanuit Noorwegen, die sinds oktober verhoogd is, zal vanaf 2023 in stappen lager worden doordat de bronnen opraken. De aanvoer uit Rusland ligt duidelijk lager dan in 2021. De verduurzaming zal op termijn tot minder gasvraag leiden maar op korte termijn is de vervangende (elektriciteits)productie nog niet beschikbaar. Kortom: Europa ligt aan het infuus van LNG en dat is duur.
De OTC elektriciteitsprijzen volgen de gas- en EUA-prijzen. De WKK sparkspreads voor de komende jaren zijn met 50 tot 72 €/MWh onverminderd hoog en zijn afgelopen week dus verder verbeterd.
Visie voor de komende week:
Gas en elektra korte termijn:
Voor de prijs van daggas en voor de komende 2 maanden zijn het conflict over Oekraïne en het weerbericht bepalend. Als de spanning afneemt en de weersvooruitzichten onveranderd blijven, is er alle reden voor een behoorlijke prijsdaling. De Rotterdamse Gate-terminal mag de komende week iedere dag een volle LNG-tanker verwelkomen en dat zelfde geldt in de UK voor de LNG terminals. Het effect van kou in de weersverwachting zal in de komende weken steeds minder worden. De verwachting is, als dat gebeurt, vooral de elektriciteitsprijzen fors opgejaagd worden. Kortom: met alle politieke afhankelijkheid is de prijsvorming zeer onzeker.
De markt verwacht dat elektriciteit in de komende dagen fors goedkoper wordt. Zo handelt baseload voor dit weekend in Duitsland voor 80 €/MWh, een prijs die we lang niet meer gezien hebben. Het is niet de verwachting dat de gemiddelde EPEX prijs voor Nederland zover zal wegzakken maar de EPEX prijzen zullen fors lager zijn dan in de afgelopen dagen. Voor volgende week voorspelt de markt circa 170 €/uur gemiddeld, daarna weer wat hoger.
De clean sparkspread voor gascentrales is voor februari en maart naar nul gezakt in de afgelopen week. Dit betekent dat de elektriciteitsprijs voor de komende maanden naar verwachting de gasprijsontwikkeling op de voet zal volgen in de komende week.
Gas en elektra lange termijn:
Dezelfde politieke afhankelijkheid die geldt voor de korte termijnprijzen geldt ook voor de lange termijnprijzen. We zien nu tot met jaarblok 2025 prijzen boven 25 €ct/m3. Een marktbericht vermeldde deze week dat LNG uit de VS een integrale kostprijs heeft van 27 €ct/m3 en dat is dan op de lange termijn de minimumprijs. Zolang Europa aan het infuus van LNG ligt, moeten we hier rekening mee houden. Aangezien de termijnprijzen gas voor 2023 en 2024 (veel) hoger liggen, kan ieder nieuws veel prijsbeweging veroorzaken. Het huidige marktsentiment is in ieder geval omhoog. De OTC elektriciteitsprijzen zullen de gas- en EUA-prijzen blijven volgen.
Bekijk de marktvisie van vorige keer.
Meld je aan voor onze nieuwsbrief AgroUpdate
Ieder kwartaal brengen wij de AgroUpdate uit. Een digitiale nieuwsbrief vol met interessante artikelen over de ontwikkelingen op de energiemarkten. Meld je hier aan.
