MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- LNG-maandrecord binnen handbereik
- Pijpleidinggas blijft wispelturig
- Olieprijs in de lift door (politieke) onrust
- Echt winterweer voorlopig niet aan de orde
| Gas in eurocent/m3 | 12 jan | 19 jan |
| TTF daggas | 77,10 | 71,90 |
| TTF feb ’22 | 73,45 | 73,85 |
| TTF jaar ’23 | 42,30 | 41,55 |
| TTF jaar ’24 | 29,10 | 28,95 |
| Elektra in euro/MWh | 12 jan | 19 jan |
| OTC base feb’22 | 195,45 | 187,20 |
| OTC peak ’23 | 139,25 | 138,55 |
| OTC base ’23 | 111,05 | 112,70 |
| OTC base ’24 | 82,65 | 83,55 |
Terugblik korte termijn:
De onzekerheid in de gas- en elektriciteitsmarkten blijft voor stevige prijsbewegingen zorgen. Met name de contracten tot en met komende winter laten gedurende de dag regelmatig schommelingen van ruim 5 €ct/m3 en 10 €/MWh zien. Bij gas is de onzekerheid met name te herleiden naar de pijpleidingen vanuit Rusland en Noorwegen. In het vierde kwartaal van 2021 werd slechts 1,6 miljard m3/maand geleverd via de Yamal-pijpleiding. In de eerste drie kwartalen was dit nog 3,3 miljard m3/maand. Sinds de jaarwisseling geeft ook de vooraf geboekte transportcapaciteit geen garantie meer voor daadwerkelijke levering van gas. Via Yamal is immers bijna 20 miljoen m3/dag geboekt voor januari, maar er is nog geen gas van oost naar west gestroomd. Integendeel, GazProm heeft zelfs gas uit hun eigen Duitse bergingen gebruikt om aan hun leveringsverplichtingen richting Polen te voldoen. Voor februari is er geen Yamal-transportcapaciteit geboekt, maar dat wil niet zeggen dat er geen gas vervoerd gaat worden. Ook op dagniveau kan er namelijk capaciteit gereserveerd worden.
Storing export Noorwegen
Noorwegen heeft hun export gestaag opgevoerd, van 8,9 miljard m3/maand in de eerste drie kwartalen van 2021 naar 10,3 miljard m3/maand in het vierde kwartaal. Nu kampen ze echter met ongeplande leveringsonderbrekingen. Afgelopen dinsdag werd daardoor ruim 100 miljoen m3 minder geleverd dan gepland. Woensdag was dit al teruggelopen naar 44 miljoen m3 en richting het weekend moeten de meeste verstoringen opgelost zijn.
Kust overspoeld met LNG-tankers
Deze week werden de kortetermijnprijzen echter vooral omlaag geduwd door de niet aflatende stroom van LNG-tankers die de West-Europese kusten overspoelen. Tot 13 februari worden er maar liefst 38 schepen verwacht in Groot-Brittannië, Frankrijk, België en Nederland. De totale Europese LNG-import kan voor de maand januari uitkomen op 8,5 miljoen ton (± 11,5 miljard m3), ruim hoger dan het record van afgelopen maart (8,1 miljoen ton). Ten slotte speelde het weer uiteraard ook een grote rol. De temperatuur bleef de laatste weken rond het langjarig seizoensgemiddelde hangen, waardoor de gasvraag binnen de perken bleef.
EPEX-prijzen zijn wat gekalmeerd
De EPEX-prijzen zijn ook weer iets gekalmeerd, zeker vergeleken met de prijspieken die we afgelopen december zagen. Deze week kwam het daggemiddelde elke dag tussen 175 en 225 €/MWh uit. Donderdag nam de windproductie echter licht toe, waardoor de dagprijs daalde naar 160 €/MWh. Overdag zagen we voor het eerst deze week uurprijzen onder 150 €/MWh.
Problemen in Franse kerncentrales
De kortetermijnprijzen voor elektriciteit daalden week-op-week relatief minder hard dan de gasprijzen. Dit had vooral te maken met problemen in de Franse kerncentrales, waardoor er ca. 5 GW minder capaciteit beschikbaar is dan voorgaande jaren. Ook meldde eigenaar EDF dat er in 2022 gemikt wordt op een productie tussen 300 en 330 TWh. Dat is ruim minder dan de 355 TWh die in 2021 opgewekt werd door het kerncentralepark. De kans is groot dat dit verschil opgevangen moet worden door gas- en kolencentrales, zeker als de opbrengst van zon- en windinstallaties achterblijft bij de verwachtingen. Dit geeft opwaartse druk aan de emissierechtenprijs.
Terugblik lange termijn:
Zoals gezegd waren de meeste prijsbewegingen in de afgelopen week zichtbaar op de contracten tot en met volgende winter. De jaarcontracten 2023 t/m 2025 zijn vrij stabiel gebleven, zowel bij gas als elektriciteit. Er komen prijsimpulsen vanuit de emissierechtenmarkt, die de laatste tijd zigzagt tussen 80 en 85 €/ton. Vanuit het Europarlement wordt druk gesleuteld aan de uitwerking van het ‘fit-for-55’-pakket. Verse voorstellen worden door de markt ontvangen met prijsstijgingen dan wel prijsdalingen, afhankelijk van de impact op de markt. Het gaat dan met name over de afbouw van gratis emissierechten, de invoering van het ‘carbon border adjustment mechanism’ en de toevoeging van andere sectoren aan het EU-ETS.
Olieprijs stijgt nog steeds
De olieprijs zit al enkele weken in de lift en raakte woensdag zelfs even de 89 $/vat. Spanningen tussen Rusland en Oekraïne en drone-aanvallen op olie-installaties van de Verenigde Arabische Emiraten drijven de prijs op. Ook hebben diverse OPEC-landen moeite om de productie weer op te voeren na de laatste versoepelingen. Ten slotte heeft de omikronvariant van het coronavirus een beperktere impact op de wereldeconomie dan eerder was ingeschat.
Visie voor de komende week:
Gas en elektra korte termijn:
Zoals gebruikelijk pakken we eerst de weersverwachting voor de komende weken erbij. In Nederland blijft zowel de maximum- als minimumtemperatuur net boven het langjarig gemiddelde bewegen. Begin volgende week neemt de windproductie wel af, wat mogelijk een boost kan geven aan de EPEX-prijzen en de daggasprijs. Ook in de rest van West-Europa zien we nergens echt winterweer. In Scandinavië is het zelfs warm voor de tijd van het jaar, en de neerslagcijfers geven aan dat de waterkrachtcentrales daar de komende weken op volle toeren draaien. Er wordt ook volop geëxporteerd naar Nederland, hoewel zowel de NorNed- als de COBRA-kabel slechts 490 MW van de in totaal 700 MW beschikbaar hebben momenteel. Met de huidige inzichten is dit weekend een gemiddelde EPEX-prijs rond 175 €/MWh te verwachten. In de werkdagen daarna ligt het daggemiddelde waarschijnlijk rond 225 €/MWh.
De Rotterdamse Gate-terminal mag de komende 2,5 week nog zeker negen LNG-tankers verwelkomen, waardoor verstoringen in de Noorse of Russische gaslevering makkelijker opgevangen kunnen worden. Aangezien ook de buurlanden goed beleverd worden, is er vanuit deze kant van de markt geen aanleiding om grote prijsbewegingen te verwachten. Fluctuaties in het pijpleidingaanbod kunnen uiteraard wel voor (de inmiddels gebruikelijke) volatiliteit zorgen. Het prijsverschil tussen de Aziatische en Europese gasmarkt zorgt er hoogstwaarschijnlijk voor dat Europa ook de rest van het kwartaal verzekerd is van voldoende LNG-leveringen.
Gas en elektra lange termijn:
ZDe komende week wordt geen nieuws verwacht dat significante impact heeft op de langetermijnprijzen. De Duitse Defensieminister Christine Lambrecht drong er vorige week op aan om de goedkeuring van Nord Stream 2 niet af te laten hangen van de spanningen tussen Rusland en Oekraïne. De definitieve ingebruikname wordt nog steeds in het tweede deel van 2022 verwacht, maar dit tijdspad ligt nog vol struikelblokken.
Bekijk de marktvisie van vorige keer.
Meld je aan voor onze nieuwsbrief AgroUpdate
Ieder kwartaal brengen wij de AgroUpdate uit. Een digitiale nieuwsbrief vol met interessante artikelen over de ontwikkelingen op de energiemarkten. Meld je hier aan.
