MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Nederlandse gasvoorraden bovengemiddeld aangesproken
- GazProm valt in december terug op dagboekingen voor gastransport naar Europa
- Emissierechtenprijs nadert de 80 €/ton
- Langetermijncontracten gas en elektriciteit lijken opgaande trend vast te houden
| Gas in eurocent/m3 | 24 nov | 1 dec |
| TTF daggas | 90,05 | 91,15 |
| TTF jan ’22 | 92,35 | 93,50 |
| TTF jaar ’22 | 54,85 | 55,30 |
| TTF jaar ’23 | 33,05 | 33,80 |
| Elektra in euro/MWh | 24 nov | 1 dec |
| OTC base jan’22 | 228,40 | 237,30 |
| OTC peak ’22 | 163,80 | 173,00 |
| OTC base ’22 | 140,00 | 145,50 |
| OTC base ’23 | 91,50 | 96,35 |
Terugblik korte termijn:
De inkt van het marktnieuws van vorige week was amper opgedroogd, of berichten van een nieuwe coronavirus mutant bereikten de markt. Als door een wesp gestoken doken de diverse markten omlaag. De olieprijs nam daarin het voortouw. Brent-olie dook alleen al op de vrijdag zo’n tien dollar omlaag, naar 72 $/vat. Een daling van ruim 10%. Na het weekend zette de daling in tot het dinsdagmiddag een (voorlopig) laagste stand van 67,5 $/vat bereikte. Inmiddels is de prijs weer enigszins opgekrabbeld tot circa 70 $/vat.
Ook de termijnprijzen voor gas en elektriciteit voor de korte termijn werden beïnvloed door deze ‘Black Friday’-uitverkoop op de diverse handelsbeurzen. Gas voor de wintermaanden daalden ruim 5 €ct/m3 en de verdere termijnen tot en met winter 2022/2023 daalden met zo’n 1,5 €ct/m3. Bij elektriciteit was een zelfde procentuele daling zichtbaar. Baseblokken voor de wintermaanden noteerden vrijdagmiddag zo’n 10 €/MWh lager en de kwartalen 2 t/m 4 van 2022 waren zo’n 4 €/MWh in de min.
De markt is gespannen
Gedurende het weekend kwamen de eerste geruststellende berichten dat de tot ‘omicron’ gedoopte variant mogelijk besmettelijker is, maar minder gevaarlijk. Maandag openden veel markten weer in de plus en drongen andere berichten weer naar de voorgrond. De markt is erg gespannen. Elk bericht zorgt voor een forse prijsbeweging, zowel opwaarts als neerwaarts.
Minder gasopslag dan afgelopen jaren
Het feit dat er in de afgelopen dagen gemiddeld ruim 70 miljoen m3 gas uit de opslagen wordt onttrokken, kan leiden tot tekorten in de komende winterperiode. Vergeleken met de afgelopen twee jaren is de dagelijkse onttrekking bijna dubbel zo hoog. Daarnaast is de huidige vulgraad van Nederlandse gasoplagen inmiddels onder de 65% gekomen en dat is ook beduidend lager dan het gemiddelde van 88% voor de afgelopen jaren 2018-2020.
Spanning extra levering GazProm
De kortetermijnprijzen hebben de afgelopen weken moeite om duidelijk richting te kiezen. Het gevolg is dat de prijzen op elk bericht met forse uitslagen op en neer blijven stuiteren. De belangrijkste reden hiervoor is de onzekerheid op de gasmarkt.
Voor de komende winterperiode blijft de hamvraag in hoeverre GazProm hun toezeggingen voor extra Europese gaslevering gestand doet. Voor december was er geen extra maandcapaciteit geboekt, het komt nu dus aan op de dagcapaciteitsboekingen. Voor zowel 1 als 2 december heeft GazProm een capaciteit geboekt van 30 mln m3 via Mallnow, het grenspunt van de Yamal-pijplijn bij de Duits-Poolse grens. De spanning wordt er op deze manier wel opgehouden.
Weinig wind zorgt voor hoogste EPEX spot-uurprijzen dit jaar
De EPEX spot-uurprijzen werden in de afgelopen dagen voor een groot deel bepaald door het aandeel van wind in de elektriciteitsproductie. Afgelopen maandag was de windkracht beperkt, wat resulteerde in zeer hoge spotprijzen. De peakuren waren gemiddeld ruim 328 €/MWh, in de vroege avond enkele uren (18-20u) boven de 400 €/MWh. Dit waren voor dit jaar meteen de hoogste prijzen voor betreffende uren.
De dinsdag en woensdag daarentegen trok de wind flink aan, wat tot een heel ander uurprijspatroon leidde. Peakuren lagen net boven de 200 €/MWh gemiddeld, maar ook de nachtelijke uren lagen fors lager. De meeste nachtelijke uren kwamen zelfs onder de 100 €/MWh uit. Dat is op doordeweekse dagen in de afgelopen maand niet of nauwelijks voorgekomen.
Ondanks de soms hoge pieken in de onbalansprijs voor elektriciteit (met uitschieters tot ruim 900 €/MWh) hoefde Tennet slecht eenmaal noodvermogen af te roepen. Dat was op zondag rond het middaguur, gedurende ongeveer 15 minuten.
Terugblik lange termijn:
Ook de langetermijncontracten liepen afgelopen vrijdag een flinke deuk op. De verdere jaren bij gas eindigden de dag ongeveer 1 €ct/m3 lager en voor elektriciteit zo’n 3 €/MWh. Na het weekend was de daling echter weer spoedig ongedaan gemaakt.
Hetzelfde beeld was te zien bij steenkool en emissierechten. De emissierechten hebben de stijgende trend echter sterk(er) doorgezet en noteerden woensdagmiddag zelfs bijna 79 €/ton. Hierdoor zijn de noteringen van gas en elektriciteit voor de verdere jaren per saldo licht hoger dan een week geleden.
Visie voor de komende week:
Gas en elektra korte termijn:
Tot na het komende weekend wordt rustiger weer verwacht, met een temperatuur die rond het langjarig gemiddelde ligt. De wind zal aanmerkelijk minder zijn dan de afgelopen dagen het geval was. Dit zal daarom geen prijsdrukkend effect geven op de spotprijzen (zowel daggas als EPEX elektriciteit).
Er staan op dit moment vijf LNG schepen op de radar voor gaslevering aan de Gate terminal. De verwachting is dat deze in de periode van 5 tot 12 december aan zullen meren. Dit kan wat lucht geven, met name voor de vulgraad van de gasopslagen.
De huidige tactiek van GazProm (geen maandcapaciteit, maar dagelijks wel/geen capaciteit boeken) zorgt in ieder geval niet voor ontspanning op de gasmarkt. Er blijft daardoor een behoorlijke risico-premie in de gas- en (indirect ook) elektriciteitsprijzen, met name voor de komende winterperiode.
Gas en elektra lange termijn:
De afgelopen week is er geen noemenswaardig nieuws geweest rondom de NordStream 2 pijpleiding. Naarmate de besluitvorming langer op zich laat wachten, zal de onzekerheid ook toenemen. Voor de langetermijncontracten lijken de gas en elektriciteitsprijzen de stijgende trend door te zetten. Mede geholpen door de sterke prijsontwikkeling van emissierechten, die de 80 €/ton naderen.
Vandaag (2 december) zal het OPEC+-verband wederom vergaderen over de maandelijkse productieverhoging van 400.000 vaten/dag. Diverse analisten houden er rekening mee dat dit aantal naar beneden wordt bijgesteld. Het corona-vliegwiel heeft door de eerder genoemde variant weer een nieuwe zwieper gekregen. De vrees is dat dit de economische activiteiten wederom gaat schaden, waardoor de vraag naar olie lager zal uitvallen.
De onzekerheid die hiermee gepaard gaat, zal de markten de komende weken blijven beheersen. De huidige volatiele prijsvorming is daarom voorlopig nog niet weg.
Kijk onze nieuwe webinar Energiemarkten terug
In onze webinar van 25 november brengen we je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de energiemarkten. Directeur van AgroEnergy Peter van den Berg en EnergieSpecialist Co ten Wolde nemen in een half uur de laatste ontwikkelingen op de energiemarkten met je door. Kijk hier de webinar terug.
