Nieuwe spelregels maken markt noodvermogen interessanter

De markt voor noodvermogen verandert in 2022 van een Nederlandse in een Europese markt. Daarmee komt er ook een nieuwe vergoedingenstructuur: partijen kunnen straks zelf bepalen bij welke vergoeding ze het gereserveerde noodvermogen willen activeren. Dat biedt voor tuinders meer kansen om een beter rendement te realiseren op de markt voor noodvermogen. Eneco Energy Trade (EET) ondersteunt klanten van AgroEnergy bij het bepalen van de juiste koers. 

Tuinders kunnen hun WKK-vermogen en/of belichting op maand-, week- en dagbasis beschikbaar stellen op de markt voor noodvermogen. Daarnaast introduceerde AgroEnergy in februari van dit jaar een flexpool voor noodvermogen. Hierbij kunnen telers hun vermogen beschikbaar stellen op uren dat het hen past. AgroEnergy bundelt vervolgens het beschikbare vermogen van de telers in de pool en zorgt ervoor dat dit collectief wordt aangeboden op de markt. De uitvoering hiervan is in handen van Eneco Energy Trade (EET), de handelstak van Eneco. “Wij als EET krijgen dagelijks van AgroEnergy door hoeveel noodvermogen er bij klanten beschikbaar is en tegen welke kostprijs telers dit vermogen kunnen vrijmaken”, vertelt Michiel Lamers, Short Term Desk Analist bij EET.  

Continue uitdaging 

EET biedt het beschikbare vermogen in op de veilingen voor noodvermogen. TenneT organiseert namelijk dagelijks veilingen voor verschillende producten, die het net in balans moeten houden. Alleen gekwalificeerde partijen mogen hieraan deelnemen, waaronder EET. “Ons doel is om zoveel mogelijk waarde te realiseren voor de tuinders. Zet je te hoog in qua prijs, dan loop je het risico dat het vermogen niet wordt gecontracteerd. Maar bied je te laag, dan laat je wellicht waarde liggen voor de tuinder. Dat is een continue uitdaging. Lukt het onverhoopt niet om het beschikbare noodvermogen te contracteren, dan lichten we klanten zo snel mogelijk in zodat ze het alsnog in kunnen zetten op een alternatieve markt. Voor klanten die EnergieBeheer afnemen, zet AgroEnergy deze capaciteit in op de day-ahead-markt (EPEX-markt) of de intraday-markt, om zo toch een optimaal resultaat te realiseren voor de tuinders. EET faciliteert de toegang tot deze markten.”

Andere spelregels

Op dit moment is de markt voor noodvermogen een Nederlandse markt. Dat gaat volgend jaar veranderen: in navolging van de integratie van de Europese elektriciteitsmarkten, worden ook de markten voor noodvermogen samengevoegd. “Dit betekent dat een Europese markt voor noodvermogen ontstaat, en dat het product noodvermogen zoals we dat kennen gaat veranderen”, zegt Lamers. “Op dit moment ontvangen tuinders die via AgroEnergy actief zijn op de markt voor noodvermogen enerzijds een capaciteitsvergoeding, voor het beschikbaar stellen van hun vermogen. Daarnaast krijgen ze een energievergoeding wanneer het vermogen wordt geactiveerd door TenneT. Dit is een vaste vergoeding bestaande uit een flinke premie ten opzichte van de EPEX-prijs (voorheen APX).” 

In de nieuwe situatie kunnen aanbieders van noodvermogen zelf bepalen tegen welke vergoeding ze hun noodvermogen willen laten activeren. “Deze vergoeding staat dan dus niet meer vast, zoals tot nu toe het geval was. Het feit dat partijen straks zelf kunnen beslissen bij welk bedrag ze hun vermogen willen activeren, biedt meer flexibiliteit en meer mogelijkheden om een optimaal rendement te realiseren op de markt voor noodvermogen. En in de praktijk zal dit waarschijnlijk ook betekenen dat noodvermogen vaker wordt ingezet om onbalans op het elektriciteitsnet op te heffen. Doordat nu nog sprake is van een vaste energievergoeding, die behoorlijk hoog is, roept TenneT alleen in extreme situaties noodvermogen af. Als de energievergoedingen omlaag gaan, zal dit waarschijnlijk vaker gebeuren.” 

Ondersteuning in strategiebepaling 

Lamers benadrukt dat tuinders niet zelf hun strategie hoeven uit te denken, en moeten bepalen bij welke vergoeding ze hun vermogen willen activeren. “Daarin gaat AgroEnergy samen met EET tuinders ondersteunen: wij ontwikkelen een optimale strategie, om winstgevend te kunnen opereren op de nieuwe Europese markt voor noodvermogen.”

Daarnaast nemen we de ontwikkelingen op de andere elektriciteitsmarkten mee bij het bepalen van de juiste strategie. Op die manier hopen we het rendement op de markt voor noodvermogen verder te optimaliseren. Daar biedt de nieuwe situatie volop mogelijkheden toe. 

De Short Term Desk Analist verwacht sowieso dat noodvermogen naar de toekomst toe een belangrijkere rol gaat spelen. “Door de opmars van duurzame energie, zal vaker sprake zijn van onbalans op het net. Noodvermogen is – zeker met de nieuwe spelregels – een interessant product om vraag en aanbod weer in balans te brengen en zal waarschijnlijk dan ook vaker worden afgeroepen.” 

Wat is noodvermogen? 

Netbeheerder TenneT is verplicht om het elektriciteitsnet in balans te houden. Zijn vraag en aanbod niet in evenwicht, dan probeert TenneT in eerste instantie bij te sturen via de onbalansmarkt. Is dat onvoldoende, dan wordt regel- en reservevermogen afgeroepen en in het uiterste geval noodvermogen. Tuinders kunnen met hun WKK’s en belichting een rol spelen in het aanbieden van noodvermogen. Op het moment dat TenneT noodvermogen afroept, worden tuinders gevraagd om hun vermogen op- of af te regelen en hun WKK en/of belichting aan- of uit te zetten. 

MARKTVISIE | Gasprijzen zomer’25 hoger dan winter’25

EPEX Spotprijs

MARKTVISIE | Hoogste gemiddelde EPEX sinds januari 2023

MARKTVISIE | Stijgende gasprijzen ondanks milde temperaturen

Record EPEX spot uurprijzen

MARKTVISIE | Beperkte gasvraag Europa ondanks stijgende prijzen

Beperkte gasvraag