MARKTVISIE | Lagere temperatuur zorgt voor kortdurende stijging van energieprijzen

Samenvatting:

  • Markt gevoelig voor kouder weer
  • Lagere temperatuur oorzaak van kortdurende stijging energieprijzen
  • Noorse aanvoer minder door ongeplande verstoringen
  • Inbedrijfname Freeport LNG-terminal wederom uitgesteld
  • Europese energieministers komen op 24 november weer bijeen
Gas in eurocent/m3 9 nov 16 nov
TTF daggas 90,5 106,3
TTF dec ’22 110,5 111,3
TTF jaar ’23 118,1 119,1
TTF jaar ’24 95,3 95,9

 

Elektra in euro/MWh 9 nov 16 nov
OTC base dec’22 260 248
OTC peak ’23 352 361
OTC base ’23 299 308
OTC base ’24 203  218

Terugblik korte termijn:

Lagere temperatuur zorgt voor kortdurende stijging van energieprijzen

De daling van de gas- en elektriciteitsprijzen is aan het begin van deze week abrupt tot een einde gekomen. Daarvoor waren diverse oorzaken aan te wijzen, maar de belangrijkste is wel de lagere temperatuur die het gebied van West tot Oost-Europa heeft bereikt. In het noorden en zuiden van Europa is te temperatuur nog wel enkele graden boven het langjarig gemiddelde.

Door het zachte weer dat we gehad hebben, is in de eerste helft van november in de hele Europese Unie ongeveer een kwart minder gas afgenomen in vergelijking met het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar.

Minder Noorse aanvoer

De lagere temperatuur doet de gasvraag bij industrie, bedrijven en huishoudens toenemen. Op hetzelfde moment maakte de Noorse netbeheerder Gassco melding van onverwachte verstoringen bij Noorse gasvelden die nog tot het weekend kunnen aanhouden. Door het wegvallen van NordStream is Noorwegen een nog belangrijkere leverancier geworden, waardoor elke verstoring direct in de prijsvorming zichtbaar is.

Gasvoorraden aangesproken

De verminderde aanvoer van Noors gas leidde er vervolgens toe dat de gasopslagen moesten bijspringen om de extra vraag op te vangen. Afgelopen maandag en dinsdag werd er bijna 30 miljoen m3 per dag aan gas onttrokken aan de voorraden.
De gemiddelde vulgraad van de Nederlandse opslagen is daardoor iets afgenomen en ligt momenteel rond de 90%. Bij onze oosterburen zijn de gasopslagen vrijwel volledig gevuld.

Herstart Freeport LNG-terminal uitgesteld

Eerdere berichten dat de Freeport LNG-terminal rond deze tijd weer in bedrijf zou komen, werden afgelopen maandag ontkracht. De werkzaamheden blijken nog onvoldoende afgerond om een goedkeuring te krijgen voor de herstart van de LNG export. Tot begin volgend jaar zijn alle schepen die gepland waren in ieder geval geannuleerd. 

Terugblik EPEX- en daggasprijzen:

Kortetermijnprijzen gas fors opgelopen

Bovenstaande oorzaken hadden tot gevolg dat afgelopen maandag en dinsdag met name de gasprijzen voor de korte termijn flink stegen. De daggasprijs verdubbelde bijna van 64 €ct/m3 voor het afgelopen weekend naar 114 €ct/m3 voor woensdag. De frontmaand december sloot afgelopen vrijdag nog onder de 100 €ct/m3, maar steeg dinsdagochtend rap tot ongeveer 125 €ct/m3. Een stijging van ongeveer 25%. Ook de handelstermijnen tot en met het eerste kwartaal van 2025 stegen met 15 tot 20% mee.

Woensdag corrigeerden de termijnprijzen weer naar beneden, waardoor het prijsniveau aan het eind van de dag bij gas weer rond de niveaus van een week geleden stonden. Alleen de daggasprijs is ongeveer 15 €ct/m3 gestegen tot bijna de prijs van het decembercontract.

EPEX-spotprijsontwikkeling

De hogere daggasprijs voor de afgelopen dagen vertaalde zich ook in de EPEX-spotprijzen. Waar de baseloadprijs van vorige week nog rond de 100 €/MWh lag, is dat deze week opgelopen naar gemiddeld 165 €/MWh. Dat beeld is ook zichtbaar voor de gemiddelde prijs tijdens de peakuren (8-20u). Vorige week was dat gemiddeld 140 €/MWh en in de afgelopen dagen is dat gestegen naar ruim 200 €/MWh.

Voor het eerste sinds 14 oktober (toen daggas ook rond de 100 €ct/m3 handelde), was er weer een uurprijs van 300 €/MWh. In de afgelopen maand waren de EPEX spotprijzen dus op een beduidend lager niveau als gevolg van de gedaalde daggasprijs.

Oplopende prijs voor steenkool

Sinds vorige week laat de steenkoolprijs eveneens een stijging zien. De prijsstijging net als bij gas veroorzaakt door de dalende temperatuur, waardoor de vraag is gestegen. Dit heeft ook tot gevolg dat met name de baseprijzen voor elektriciteit hoger liggen dan een week geleden.
De prijsbeweging bij steenkool is vergelijkbaar met gas, en is ook erg volatiel. Het jaarcontract 2023 is bijvoorbeeld in de afgelopen twee maanden gehalveerd van 350 naar 175 $/ton. Dinsdag aan het einde van de middag stond de 200 $/ton weer even op het scherm.
De steenkoolprijs voor jaarcontract 2024 noteert eigenlijk al een jaar lang minder dan 10% lager geprijsd dan jaar 2023.

Verwachtingen voor komende weken: 

De weermodellen geven nu tot begin december een temperatuurverwachting aan van rond het langjarig gemiddelde. Het milde weer van de afgelopen weken lijkt daarmee voorbij.

De restanten van de orkaan Nicole, die vanuit de Verenigde Staten de Atlantische Oceaan overtrekken, hebben onze regio bereikt. Daardoor hebben we naar verwachting ook de komende week nog te maken met bij vlagen onstuimig, regenachtig en vooral kouder weer.

De markt is erg gevoelig voor met name updates van weermodellen voor de komende weken. Een verwachting met lagere temperaturen leidt direct tot een stijging van de prijzen op de spot- en termijnmarkten. De prijsvorming zal daardoor niet minder beweeglijk gaan worden.

Tot eind november vindt er onderhoud plaats aan de gaspijpverbinding tussen het Verenigd Koninkrijk en België. Het Britse gasoverschot is daardoor nog duidelijker zichtbaar in de daggasprijsvorming van beide landen. Waar de Belgische dagvooruitprijs tot een paar dagen geleden nog in lijn lag met de Britse dagprijs van 40 €ct/m3, is deze nu op het niveau van de Nederlandse dagprijs van rond de 100 €ct/m3 uitgekomen.

Het aanbod van LNG voor de Nederlandse markt blijft nog steeds achter vergeleken met bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk. Deze maand worden er nog vijf schepen in de Gate-terminal verwacht. De Nederlande daggasprijsontwikkeling zal daarmee erg afhankelijk worden van de Noorse gasimport. De verwachting is dat de huidige importverstoringen na het weekend wel weer zijn verholpen.

Plannen prijsplafond volop in beweging

De Europese plannen voor een prijsplafond op de handelsmarkten is nog volop in beweging. Op 24 november spreken de energieministers wederom met elkaar over de mogelijkheden. In een (inmiddels flink afgezwakt) voorstel wat op dit moment rondgaat, wordt gesproken over een plafond voor alleen de frontmaand (komende leveringsmaand) op de TTF markt. Dit om het risico te vermijden dat handel in korteretermijnproducten te veel effect heeft op de benodigde acties om het gasnet te balanceren.

Er is verder nog weinig duidelijk hoe dit prijsplafond dan moet gaan werken. Er zijn namelijk ook zorgen dat een maximumprijs juist de gasvraag zal doen toenemen. Bovendien zijn de gasprijzen al een stuk lager dan twee maanden geleden, waardoor ingrijpen in de marktprijsvorming vooralsnog wellicht niet nodig is.

 

 

Bekijk de marktvisie van vorige keer

 

MARKTVISIE | Gasmarkt blijft volatiel

Gasmarkt | marktvisie

NIEUWS | Aankomend weekend gaat de zomertijd in

Zomertijd

MARKTVISIE | Gasprijzen zigzaggen weer omhoog

Gasprijzen | marktvisie

MARKTVISIE | Door zacht weer doen meeste energiemarkten toch weer een stapje omlaag

Energiemarkten