MARKTVISIE | Kou na het weekend uit de lucht

Samenvatting:

• Termijnprijzen gas en elektriciteit neigen omlaag nu einde van koudegolf in zicht is
• Kou na het weekend uit de lucht
• GasUnie maakt plannen voor nieuwe LNG-terminal in Terneuzen bekend
• Besluit over prijsplafond voor TTF wederom uitgesteld
• Steenkool en emissierechten dalen

Kou na weekend uit de lucht

De afgelopen week had Noordwest Europa te maken met een flinke koudegolf, waarbij de temperatuur ruim onder het vriespunt zakte. De temperatuur lag dan ook 6 tot 10 graden onder het langjarig gemiddelde voor deze tijd van het jaar. Dinsdag 13 december werd in Nederland voor het eerst in bijna twee jaar de een ijsdag vastgesteld, want in De Bilt bleef het kwik de hele dag onder nul.
De gasvraag steeg de afgelopen dagen logischerwijs door de extra behoefte voor verwarming. Tegelijkertijd stond er ook weinig wind, waardoor er extra beroep moest worden gedaan op de gascentrales. Het gevolg is dat het gemiddelde gasverbruik over de eerste twee weken van december in Nederland ruim verdubbeld is naar 138 miljoen m3/dag in vergelijking met de het gemiddelde verbruik van de maand november.

Vulgraad gasvoorraden en LNG

De vulgraad van de Europese gasvoorraden is in een week tijd ongeveer 4% afgenomen en staat nu op 86%. In Nederland is er procentueel ongeveer evenveel gas onttrokken. In een week tijd is de vulgraad namelijk gedaald van 86 naar circa 82%.

Duitsland, met de grootste voorraden van Europa, staat rond 91%. Volgens ICIS werd er op 14 december voor het eerst sinds de start van het gasjaar (sinds 1 oktober) meer gas uit de gasvoorraden gehaald dan er gas vanuit het buitenland werd geïmporteerd.

De Europese Commissie heeft bij monde van Ursula van der Leyen gezegd dat de gasvoorraden voor de huidige winter waarschijnlijk genoeg zullen zijn. Mede dankzij de milde maanden oktober en november. De inspanningen zijn nu gericht op het volgende winterseizoen, waarin de nadruk ligt op meer LNG en extra terminals.

Eemshaven LNG-terminal weer operationeel

Vanaf 11 december is de Eemshaventerminal (na ruim een maand onderhoud) weer operationeel. Deze week konden de eerste twee schepen weer aanmeren. Maar ook de Gateterminal in Rotterdam verwelkomde drie ladingen.

Maandag maakte Gasunie bekend dat het inderdaad meer LNG wil importeren. Daarvoor wordt naar nieuwe locaties gekeken. Terneuzen zou daarvoor in aanmerking kunnen komen. Als alles volgens plan verloopt zou de nieuwe (drijvende) terminal al de komende winter beschikbaar zijn. Maar dan moet er wel een opslagschip (vergelijkbaar als in de Eemshaven) beschikbaar zijn.

Terugblik kortetermijn gas

Vorige week donderdagochtend (8 december) stegen de kortetermijnprijzen nog tot boven de 150 €ct/m3. Maar toen het bericht kwam dat de Noorse aanvoer de volgende dag grotendeels zou herstellen, zakten daggas- en termijncontracten voor 2023 weer terug naar de 135 €ct/m3.

Overigens meldde netbeheerder Gassco dat het resterende onderhoud bij het Noorse Karsto-veld met vijf dagen is verlengd. Er wordt nu op gemikt dat het gasveld vanaf 20 december weer operationeel is.

Tot en met woensdagochtend (14 december) bleven de contracten binnen een kleine bandbreedte bewegen. Met het einde van het koufront in zicht, lijkt de markt voorzichtig opgelucht. Woensdag aan het begin van de middag daalden de gasprijzen voor de korte termijn namelijk tot onder de 130 €ct/m3. Dat is ongeveer 10% lager dan een week geleden.

Prijsplafond beslissing verder uitgesteld

Op 13 december kwamen de Europese energieministers wederom bijeen om een aangepast voorstel voor een gasprijsplafond te bespreken. Er kon nog steeds geen consensus over de spelregels voor het prijsplafond worden bereikt. Nu is het streven om op volgende week maandag 19 december met een definitieve set aan regels en voorwaarden te komen.

EPEX-spotprijzen hoog door weinig wind

Sinds vorige week vrijdag staat er nauwelijks wind. In combinatie met een laagstaande zon is de opwekking uit deze bronnen beperkt. Dat was deze week goed terug te zien in de EPEX spot-uurprijzen. De baseload EPEX-spotprijs voor eerst sinds eind september op de werkdagen weer boven de 400 €/MWh uitgekomen. Toen was de daggasprijs overigens met circa 180 €ct/m3 een stuk hoger dan nu het geval is.

De laagste uurprijs is (zelfs in het weekend) niet onder de 270 €/MWh geweest. En het duurste uur is afgelopen dinsdag aan het begin van de avond vastgesteld op 665 euro/MWh.

Korte termijn elektriciteit juist flink lager

Wat opvalt is dat vooral de elektriciteitsprijzen voor de korte termijn (en dan vooral de frontmaanden) in vergelijking met een week geleden flink omlaag zijn. Een week geleden was er meer onzekerheid over hoe lang de kou zou aanhouden. Dat dreef de prijs voor de frontmaanden januari en februari 2023 tot boven de 400 €/MWh (wat rond het niveau is van de gemiddelde spotprijs van de afgelopen dagen, zoals hierboven genoemd).

Nu er voor de komende weken weer milder weer in de weersverwachting zit, zijn de prijzen voor de termijncontracten van 2023 ongeveer 15-20% gedaald. Januari 2023 handelt bijvoorbeeld rond 335 €/MWh, maar ook jaarcontract 2023 is in een week tijd gedaald van 375 €/MWh naar 312 €/MWh.

Terugblik emissierechten en steenkool

De handelsprijs van emissierechten is sinds mid-november gestaag opgelopen van 72 €/ton tot boven de 90 €/ton aan het eind van de handelssessie van afgelopen maandag. In deze periode is was er geen prijscorrectie naar beneden die langer 1 dag duurde, waardoor de trend opwaarts gericht bleef. Deze week lijkt daar voorzichtig een kentering zichtbaar, nu de prijs twee dagen op rij omlaag beweegt en de 85 €/ton heeft aangetikt.

Steenkool is al sinds het begin van de maand december in een dalende lijn beland. De Australische steenkoolexport valt hoger uit, wat de druk op de markt wat vermindert. Op 30 november werd voor het ARA-jaarcontract 2023 nog een prijs betaald van 277 $/ton. Een week geleden stond de $260 op het scherm en inmiddels is een ton al voor $224 verhandeld. Dat betekent een daling van 20% in twee weken tijd.

Mogelijk dat de termijnprijzen voor elektriciteit ook daardoor procentueel harder zijn gedaald in de afgelopen week dan dat we bij gas hebben gezien.

Vooruitblik: 

Vanaf het komende weekend lijkt het weerbeeld flink te gaan veranderen. Volgens de laatste weersverwachting zal de wind in het weekend al flink gaan aantrekken tot windkracht 5. En vanaf aanstaande maandag krijgen we een periode met neerslag en een beduidend hogere temperatuur. Dit komt doordat het lage drukgebied dat de huidige kou veroorzaakt naar het oosten zal bewegen. Begin volgende week is de verwachting dat het kwik in Nederland boven de 10 graden zal liggen.

De gasvraag zal daardoor om twee redenen lager gaan uitvallen. De warmtevraag zal aanmerkelijk lager zijn, maar ook zal de elektriciteitsopwekking uit windenergie een deel van de gasvraag doen wegvallen. Er is daarmee daalruimte voor de kortetermijnprijzen van zowel gas als elektriciteit.
De prijs voor week-vooruit-gas handelde woensdagmiddag al ruim 6 €ct/m3 lager dan het dag-vooruit handelsproduct.
De inschatting die de markt van de EPEX-spotprijs voor het weekend en volgende week afgeeft, is bijna een halvering. Beide handelen namelijk rond de 210 €/MWh.

Ook de LNG leveringen blijven doorgaan. Volgens de huidige inzichten staan er tot het einde van dit jaar nog zes LNG-leveringen bij de Gate terminal in Rotterdam gepland. Maar ook in de ons omringende landen in de aanvoer goed. Groot-Brittannië blijft met 13 schepen favoriet, maar ook in het Belgische Zeebrugge worden er zes schepen verwacht.

Zolang de gasaanvoer en de hogere temperatuur blijft, lijkt de kou ook wat prijsvorming betreft uit de lucht.

Bekijk de marktvisie van vorige keer