Samenvatting:

• Gasvoorraden Nederland bijna op laagste niveau?
• Frisse periode in aantocht, wel meer windenergie
• Hoogste EPEX-uurprijs sinds begin december
• Onbalansprijzen wispelturig afgelopen woensdag

Prijsontwikkeling in de afgelopen 7 dagen: 

Gasprijzen zigzaggen weer omhoog

Terugblik prijsontwikkelingen gas, elektriciteit en EUA’s

De gasmarkt wisselt sinds eind februari weken met prijsdalingen af met weken waarin de prijzen vooral stijgen. De afgelopen week was weer zo’n week met hoofdzakelijk oplopende prijzen. Het april-contract sloot woensdag 13 maart bijvoorbeeld op 24,3 €ct/m3 en tikte binnen een paar dagen bijna 4 €ct/m3 omhoog. Daarmee staan we nu weer rond het niveau van begin februari.
Week-op-week bezien zijn de prijzen flink gestegen. Bij gas ging het woensdagmiddag om plussen van 10 tot 15% en bij elektriciteit 5 tot 10% op de tijdvakken tot eind 2025. Als we dit echter afzetten tegen de prijzen van twee weken terug dan zien we bij gas bijna geen prijsverschillen en bij elektriciteit zelfs prijsdalingen. Hierdoor zijn de warmtekosten opgelopen en staan de sparkspreads lager dan begin maart. Woensdag einde dag zakten de prijzen weer iets weg. De markten zitten duidelijk in een zigzaggende beweging, op zoek naar een nieuw evenwichtsniveau.

Doordat steenkolen grotendeels uit de markt gedrukt zijn door gas voor elektriciteitsopwekking, zien we de gas- en emissierechtenprijzen steeds meer in tandem met elkaar bewegen. Ook bij emissierechten zien we flinke prijsdalingen afgewisseld worden met flinke prijsstijgingen. Er begint zich een trend af te tekenen die in een bandbreedte tussen 55 en 65 €/ton beweegt. Deze week werd er hoofdzakelijk boven 60 €/ton gehandeld. Dit is nog steeds fors lager dan de 80 €/ton die we eind vorig jaar zagen.

De gemiddelde EPEX-prijs van vrijdag 15 t/m donderdag 21 maart kwam op ruim 70 €/MWh uit. Dat is dik 10 €/MWh hoger dan een week eerder. Dit komt vooral door de afgenomen windproductie, maar ook door de opgelopen gasprijs. Woensdag tussen 18.00 en 19.00 uur werd met 163,72 €/MWh het duurste EPEX-uur sinds 6 december genoteerd. Dit was het gevolg van een windstille dag en snel wegvallende zonproductie.

De onbalansprijzen zijn over het algemeen vrij rustig door de goed voorspelbare weersomstandigheden en het uitblijven van onverwachte verstoringen in het Nederlandse conventionele centralepark. Deze woensdagmiddag zagen we tussen 12.00 en 13.30 uur echter een aantal fikse uitschieters, zowel omhoog (opregelen) als omlaag (afgerelen). De prijsschommelingen volgden elkaar in rap tempo op, waardoor er binnen één kwartier prijsverschillen optraden van meer dan 3000 €/MWh.

Vraag en aanbod gas

Fundamenteel gezien is het vrij rustig op de gasmarkt. De vraag is relatief laag door de milde temperaturen en de lagere industriële activiteit. De beperkte windsnelheden van de afgelopen dagen zorgen er dan wel weer voor dat er gascentrales moeten bijspringen. Het LNG-aanbod valt daarnaast enigszins tegen. Doordat de droogteproblemen bij het Panamakanaal langzaam minder worden, trekken er weer meer Amerikaanse LNG-tankers richting Azië. De gasprijzen liggen daar al enkele weken hoger dan in Europa. Dit verklaart mogelijk ook gelijk de opleving van de Europese gasprijzen; als Europa binnenkort de gasbergingen weer wil gaan vullen, dan moet er wel LNG aangetrokken worden. En daarvoor moeten de Europese prijzen dus dichter bij de Aziatische prijzen komen te staan.

Er wordt door Europese importeurs ook al met een schuin oog gekeken naar het Amerikaanse orkaanseizoen. De weersomstandigheden van de afgelopen maanden geven aanleiding om heftigere stormen te verwachten dit jaar tussen juni en november. Dat kan ervoor zorgen dat capaciteithouders van gasbergingen liever in het tweede kwartaal al zo veel mogelijk gas injecteren. Naar mate de afhankelijkheid van Amerikaans LNG toeneemt, hebben eventuele verstoringen in de aanvoer steeds grotere impact. In 2017 importeerde Europa slechts 2,6 miljard m3 gas vanuit de VS, maar in 2023 was dat al gegroeid naar 74,2 miljard m3.

Gasvoorraden en Noors onderhoud

De onttrekking van gas uit de voorraden is deze week flink afgenomen t.o.v. een week eerder. De Nederlandse vulgraad staat nu rond 54,1%, slechts 0,3 procentpunt lager dan vorige week. Dit weekend wordt er mogelijk voor het eerst sinds 6 november weer gas netto geïnjecteerd in de bergingen. In Duitsland is daar is al drie keer sprake van geweest deze maand. Op Europees niveau staat de vulgraad op ruim 59%.

Nu de winter zo goed als ten einde is, begint het onderhoud aan de Noorse gasvelden weer toe te nemen. Pas vanaf eind april vallen er significante volumes weg, maar ook nu wordt er al ca. 20 miljoen m3/dag minder geleverd dan de maximale capaciteit. Een onverwachte verstoring bij het Aasta Hansteen-veld zorgt ervoor dat er van 19 t/m 24 maart ruim 6 miljoen m3/dag wegvalt. De Noorse operator Gassco is zeer transparant bij het aankondigen van onderhoud, dus alleen ongeplande verstoringen oefenen opwaartse prijsdruk uit.

Vooruitblik

De weer- en klimaatpluim van het KNMI laat zien dat we vrijdag een periode in gaan waar de maximumtemperaturen ruim onder het langjarig gemiddelde liggen. Er is zelfs kans dat er zeer lokaal een sneeuwvlok naar beneden komt dwarrelen in de nacht van zondag op maandag. Deze frissere periode houdt vermoedelijk aan tot eind maart. De lage temperaturen gaan dit weekend gepaard met forse windsnelheden, waardoor de verwachte EPEX-prijzen toch omlaag worden geduwd naar ca. 50 €/MWh. Voor de werkdagen erna wordt ook een prijs rond dit niveau ingeschat.

Voor de gasmarkt kijken we zoals gezegd ook naar de Aziatische gasprijzen. Er lijkt voor Europa weinig neerwaarts potentieel te zijn zo lang de prijzen daar niet dalen. Het risico op kou ebt daar echter ook weg en het zal nog even duren voordat de stroomvraag voor airconditioning gaat toenemen, dus er is richting het tweede kwartaal wel ruimte omlaag op beide markten. De bodem voor de Europese gasprijzen ligt op het oog rond 22,5 €ct/m3 aangezien dat het niveau is waarop de prijzen weer opveerden eind februari.

In Groot-Brittannië werd deze week de laagste hoeveelheid hervergast LNG het pijpleidingennetwerk ingepompt sinds september. In Nederland gaat het echter crescendo met de LNG-import, want tot 5 april worden er nog zeker negen leveringen verwacht. Nederland blijft een belangrijk doorvoerland voor gas, bijvoorbeeld richting Duitsland (en daarna Oostenrijk/Hongarije) en België. In combinatie met ruime importcapaciteit en de zeer liquide TTF-markt zorgt dit ervoor dat Nederland een aantrekkelijke bestemming is.

Lees de vorige marktvisie