Marktvisie | Gasprijzen korte termijn kelderen na Nord Stream-nieuws

Samenvatting:

• Prijzenpolonaise zette eerst door na leveringsproblemen Rusland
• Voorste TTF-maandcontract afgelopen maandag op hoogste niveau ooit
• Prijscorrectie omlaag na berichtgeving Nord Stream 2
• LNG landt nog steeds grotendeels in Azië en Zuid-Amerika

Terugblik korte termijn: prijscorrectie omlaag na berichtgeving Nord Stream 2 

De prijzen voor met name elektriciteit en gas zijn volop in beweging geweest de afgelopen twee weken. Allereerst kijken we naar de APX-prijzen. Op zondag 8 augustus waaide het flink en scheen de zon uitbundig, waardoor het daggemiddelde op 8,54 €/MWh uitkwam. Overdag noteerden we negen opeenvolgende negatieve uurprijzen, met het laagste prijspunt tussen 14.00 en 15.00 uur: -63,03 €/MWh. Op sombere werkdagen zoals 12 augustus en 19 augustus liepen de uurprijzen op tot ruim boven 100 €/MWh, en kwam ook het daggemiddelde boven dat niveau uit. Bij afwezigheid van zon en wind werd een beroep gedaan op de conventionele centrales die gevoed worden door gas en steenkool. Aangezien de prijzen van die grondstoffen ook stevig zijn opgelopen in de afgelopen maanden is het hoge APX-prijsniveau het directe gevolg van hogere marginale productiekosten en zijn de marges nog steeds beperkt.

Sinds het verschijnen van de laatste marktvisie heeft Tennet vijf keer noodvermogen afgeroepen, waarvan één keer in afregelende richting. Doorgaans was dit te verklaren door een plotselinge toe- of afname van zon en/of wind. Gisteren (woensdag) viel de Amercentrale echter onverwacht in storing, waardoor er van 09.50 tot 11.45 uur noodvermogen werd gevraagd.

De baseloadcontracten voor elektriciteit t/m Q1’22 staan inmiddels ruim boven 100 €/MWh. De recente stijgingen zijn vooral afkomstig van de steenkool-, gas- en emissierechtenmarkten. Het is kort gezegd duurder geworden om elektriciteit te produceren als er weinig zon- of windproductie is.

De gasprijzen kregen vanaf 6 augustus al een ferme tik omhoog doordat een brand in een Russische gasverwerkingsfabriek zorgde voor verminderde export. Eind juli stonden de flows via de Yamal-pijpleiding nog op 81 miljoen m³/dag, maar dat daalde op 11 augustus naar 20 miljoen m³/dag. Dinsdagochtend daalden de prijzen licht toen de export steeg naar 40 miljoen m³/dag.

De gasvraag blijft onverminderd hoog doordat de gasbergingen nog steeds matig gevuld zijn t.o.v. voorgaande jaren. Op 16 augustus stond de vulgraad in Nederland op 47%, nog ruim 8 miljard m³ te gaan tot de voorraden vol zijn. GazProm heeft op een veiling voor gastransportcapaciteit via Oekraïne slecht 0,65 miljoen m³/dag geboekt voor de maand september. Er was 15 miljoen m³/dag beschikbaar gesteld. Dit betekent een trendbreuk, want voorheen werd deze zogenaamde ‘firm capacity’ wel volledig geboekt.

De Aziatische LNG prijzen liepen ook verder op tot begin deze week (okt’21 noteerde zelfs 18 $/MMBtu). Gevolg: daggas noteerde woensdag rond het middaguur op 46,5 €ct/m³ en sep’21 liep gelijk op tot het hoogste niveau ooit voor een maandvooruit contract: 48 €/MWh (~46,90 €ct/m³).

Afgelopen woensdagmiddag vlogen de kortetermijncontracten op de gasmarkt met euro’s omlaag, nadat de Duitse netbeheerder Gascade per abuis meldde dat er gasstromen gemeten werden bij het gasontvangststation in Lubmin. Dat zou een indicatie zijn dat er gas stroomt door de Nord Stream 2 pijpleiding. Het voorste maandcontract raakte in korte tijd ruim 9% aan waarde kwijt, maar herstelde enigszins toen de berichten niet bleken te kloppen. Aan het einde van de dag stond het contract 4,6% lager dan de dag ervoor. Donderdagochtend zetten de prijsdalingen echter door nadat GazProm berichtte dat er dit jaar mogelijk 5,6 miljard m³ via Nord Stream 2 geleverd gaat worden aan West-Europa. De beoogde jaarlijkse capaciteit is 55 miljard m³, maar het lag al in de lijn der verwachting dat de gas flows langzaam naar dit niveau zouden opbouwen. De prijzen voor elektriciteit en emissierechten bogen mee omlaag na dit nieuws.

Terugblik lange termijn: 

Sinds medio/eind juni is het vierde kwartaal van dit jaar duurder dan het eerste kwartaal van volgend jaar, maar inmiddels kruipen die prijzen op de gas- en elektramarkten weer dichter naar elkaar toe.

De jaarcontracten zijn ook stevig opgelopen. Op de gasmarkt staan 2022 t/m 2025 respectievelijk 20%, 12%, 7% en 7% hoger dan twee weken terug. Bij elektriciteit is dat 12,5%, 7,5%, 4,5% en 2%. De steenkoolprijs deed mee en liep in hetzelfde tijdsbestek op van 97 $/ton naar 108 $/ton. Door de hoge gasprijs is er meer vraag naar steenkool voor elektriciteitsproductie, en productieproblemen in Australië, Zuid-Afrika en Colombia zorgen voor lage voorraden in de zogenaamde ARA-hub (Amsterdam-Rotterdam-Antwerpen). Emissierechten volgen grotendeels de prijsontwikkeling bij gas en steenkool. Maandag werd een (nipt) prijsrecord gevestigd toen het decembercontract voor het eerst boven 58 €/ton sloot. Vooralsnog lijkt daar een prijsdrempel te liggen, want het contract is nog niet overtuigend door die grens heen gebroken.

Visie voor de komende week:

Gas en elektra korte termijn: blijvend hoge prijzen

Voor de korte termijn verwachten we blijvend hoge prijzen. Voor daggas en de APX-prijzen pakken we het weerbericht erbij. De wind neemt af en de zonproductie blijft matig. De temperaturen lopen op na een paar frisse dagen deze week, maar er is geen angst dat de airco’s in Noordwest-Europa plots overuren moeten draaien. Gas voor levering volgende week handelt tussen 45 en 47 €ct/m³, maar deze prijs relateert sterk aan de LNG prijzen in Azië en die bewegen extreem. De APX-prijzen worden volgende week op werkdagen rond 105 €/MWh voorspeld.

Voor de komende maandcontracten is het afwachten of de Russische gas-export zich gaat herstellen. Dinsdag zagen we dat positieve berichten van dat front kunnen zorgen voor (beperkte) prijsdalingen. Van LNG verwachten we niet veel de komende weken. De Gate-terminal ontvangt de komende weken mogelijk nog één tanker, maar verder is het armoe troef. Ook in Groot-Brittannië is de aanvoer nihil. Alleen in Frankrijk meren nog de nodige tankers aan, aangezien daar meer met langetermijncontracten wordt gewerkt en er dus minder concurrentie is van hoge Aziatische en Zuid-Amerikaanse prijzen. Richting de winter moet bezien worden hoe de Aziatische en Europese prijzen zich tot elkaar verhouden, want op dit moment is er weinig reden voor LNG-producenten om hun vracht te lossen in Europa. Een laat intredende winter kan ervoor zorgen dat de gasvoorraden tot diep in het vierde kwartaal gevuld worden. Dat zou handelaren vertrouwen geven dat ze voldoende gas op voorraad hebben om te ‘dealen’ met echt winterse temperaturen.

Gas en elektra lange termijn: blijvend hoge prijzen

Voor de lange termijn verwachten we ook blijvend hoge prijzen, al zijn ook hier behoorlijke prijsuitslagen te verwachten. Het coronavirus oefent nog steeds invloed uit op de verschillende commodities. Diverse landen hebben nieuwe lockdowns afgekondigd wat zorgt voor minder vraag naar olie, steenkool, gas en elektriciteit. Met name in de olieprijs zien we dit terug, want er lijkt voorlopig een prijsplafond te zijn van 70 $/vat, waar een paar weken geleden nog regelmatig de 75 $/vat werd aangetikt. Hierbij speelt de oplopende productie vanuit de OPEC-landen uiteraard ook een rol.

Voor de Europese gasmarkt is er goed nieuws: vanaf maart start de LNG-terminal in Hammerfest (Noorwegen) weer op, nadat alle werkzaamheden in september 2020 stil kwamen te liggen door een grote brand. In 2022 kan ca. 3,5 miljoen ton LNG worden geproduceerd, dat is 4,5 miljard m³. Dit geeft na de winter dus mogelijk weer wat lucht aan de gasprijzen. Een koude winter kan echter zorgen voor een opnieuw krappe gaszomer 2022.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief AgroUpdate

Ieder kwartaal brengen wij de AgroUpdate uit. Een digitiale nieuwsbrief vol met interessante artikelen over de ontwikkelingen op de energiemarkten. Meld je hier aan.

Bekijk de marktvisie van vorige keer.