MARKTVISIE | Gasprijzen gehalveerd in een maand tijd

Samenvatting:

• Gas- en elektriciteitsprijzen verder onderuit
• Nieuw maandrecord Europese LNG-import
• Gasprijzen gehalveerd in een maand tijd
• Duitsland en Finland ontvangen voor het eerst LNG
• Steenkool- en emissierechtenprijzen ook fors gedaald
• Huidige prijsdynamiek trekt LNG naar Azië

Gasprijzen gehalveerd in een maand tijd

Prijzen verder onderuit
Aan het begin van een nieuw kalenderjaar is het altijd goed om even terug te kijken naar de laatste handelsdagen van het vorige jaar. Bij gas bogen de prijzen al flink omlaag richting de kerst en ook in de stille periode tussen kerst en oudjaar bleven de prijslijnen naar beneden wijzen. Het nieuwe jaar opende met verdere prijsdalingen. Ten opzichte van 22 december stonden de gasprijzen afgelopen woensdagmiddag maar liefst 20 tot 25% lager op de tijdvakken t/m Q1’24. Ook het kalenderjaar 2024 verloor in datzelfde tijdsbestek bijna 15% van zijn waarde. Ook 2025 daalde nog flink (ca. 6%), maar 2026 steeg juist (ca. 7%).

Bij elektriciteit zien we een soortgelijk beeld. Daar moeten we iets verder terugkijken omdat de laatste handelsdag op 16 december was. Ten opzichte van die datum zijn de prijzen t/m Q1’24 ruim 30% gedaald. Ook het kalenderjaarcontract voor 2024 staat 20% lager, terwijl 2025 en 2026 redelijk stabiel zijn gebleven. De WKK-warmtekosten zijn ook vrijwel over de hele linie gedaald, zowel voor de Peak- als Baseload-uren. Voor Baseload zijn de WKK-warmtekosten zelfs ongeveer gehalveerd t.o.v. medio december. Op de Peak-uren zagen we woensdagmiddag negatieve WKK-warmtekosten voor de periodes Q4’23, Q1’24 en de kalenderjaren 2025 en 2026.

Gasvoorraden verder gevuld
De prijsdalingen zijn grotendeels toe te wijzen aan de relatief hoge temperaturen, stevige windproductie en niet-aflatende LNG-import. Europa heeft in de maand december bijna 12 miljoen ton LNG geïmporteerd. Dat staat gelijk aan ca. 16,5 miljard m3, een nieuw maandrecord. Ondanks de lage temperaturen in de eerste helft van de maand kwam het Europese gasverbruik in december 13% lager uit dan het vijfjarig gemiddelde. In november was dat nog 23%, maar het was toen ook uitzonderlijk zacht voor de tijd van het jaar. De gasvoorraden laten een wisselend beeld zien. Sommige landen (zoals Duitsland) injecteren al ca. twee weken volumes in de voorraden terwijl andere landen (zoals Nederland) alleen rond de jaarwisseling netto volume hebben toegevoegd. Op Europees niveau zijn de bergingen voor 83,5% gevuld, ruim 0,5% meer dan voor de kerst. Nederland staat nu rond 80%, terwijl dat precies een jaar geleden nog 42% was.

LNG-nieuws
De Eemshaven-terminal opereert nog niet op volle capaciteit omdat er problemen zijn met een zogenaamde heetwaterpijpleiding. De verwachting is dat deze problemen eind januari of begin februari verholpen zijn. Dit heeft er wel toe geleid dat in ieder geval één LNG-tanker koers heeft gezet naar een andere terminal.

Op 3 januari heeft de drijvende LNG-terminal bij Wilhelmshaven (Duitsland) de eerste gevulde LNG-tanker ontvangen. De totale importcapaciteit van deze terminal is 5 miljard m3 op jaarbasis. Ook in Finland is de eerste lading ontvangen bij de nieuwe drijvende terminal in de plaats Inkoo. Beide ladingen zijn afkomstig uit de VS.

Aan de LNG-productiekant is er beperkte groei de komende jaren. Eind 2022 heeft Mozambique de eerste exportfaciliteit geopend en in 2023 komen er nog nieuwe faciliteiten bij in Indonesië en Mauritanië/Senegal. De totale exportcapaciteit hiervan is 9,7 miljoen ton LNG per jaar. Dat is ca. 13 miljard m3 op jaarbasis. Om dit in perspectief te zetten: de Freeport-faciliteit in de VS die sinds juni niet beschikbaar is vanwege een brand heeft een exportcapaciteit van 15 miljoen ton LNG per jaar (20 miljard m3). Het zijn dus relatief kleine uitbreidingen die op stapel staan voor dit jaar.

Terugblik EPEX- en onbalansprijzen

In de dagen voor kerst bewoog de gemiddelde EPEX-prijs nog rond 200 €/MWh, met uitschieters op uurniveau naar 300 €/MWh. De periode rond kerst en oud & nieuw wordt altijd gekenmerkt door lage vraag, maar dat werd nu ook gecombineerd met flinke windsnelheden. Daardoor kelderden de EPEX-prijzen, met enkele daggemiddelden rond 20 €/MWh. Tussen 28-12-2022 en 01-01-2023 zijn er 16 negatieve uurprijzen genoteerd, maar lager dan minus 5 €/MWh is het niet geweest. In Duitsland was de gemiddelde dagprijs op Oudjaarsdag zelfs negatief: -0,79 €/MWh. De windkracht nam deze donderdag wat af, waardoor we in de avond weer een uurprijs boven 200 €/MWh zagen.
De daggasprijs stond ook onder druk door de soms stormachtige weersomstandigheden en bewoog mee omlaag met de kortetermijncontracten. Op 22 december dook de prijs onder 100 €ct/m3 en sindsdien is er bijna elke dag iets van de prijs afgegaan.

Terugblik emissierechten en steenkool

De olieprijs sloot het jaar nog boven 85 $/vat af, maar is inmiddels gedaald naar ca. 80 $/vat. De sombere economische vooruitzichten vanuit het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zorgden met name woensdag voor kelderende prijzen. De laatste inschattingen zijn dat minimaal een derde van alle wereldeconomieën te maken gaat krijgen met recessie in 2023. Daarnaast lijkt de vraag naar olie de laatste tijd af te nemen, wat de prijs verder omlaag trekt.

Steenkool is sinds 9 december aan een vrije val bezig. Toen stond de prijs van het 2024-contract nog op ruim 246 $/ton, maar inmiddels is dat gekelderd naar 172 $/ton. De hoge temperaturen drukken de vraag naar steenkool en de windproductie tempert ook de inzet van gas- en steenkoolcentrales. Ook de emissierechtenprijs is flink onderuit gegaan sinds begin december. Op 12 december werd 93,77 €/ton genoteerd en vandaag (donderdag) bewoog de prijs rond 80 €/ton. Hier speelt ook het weer een rol, want er zijn minder emissierechten nodig als de gas- en steenkoolcentrales minder gebruikt worden. Daarnaast wordt een deel van de verliezen toegewezen aan de herpositionering die emissierechtenhandelaren doen aan het begin van het jaar.

Vooruitblik: 

De daggasprijs voor komende week wordt op dit moment ingeschat tussen 60 en 70 €ct/m3. De temperaturen blijven naar verwachting tot eind januari boven het langjarig gemiddelde bewegen en de stevige zuidwestenwind drukt de vraag naar gas en steenkool. Vrijwel al het onderhoud aan Noorse gasvelden en gasinstallaties is afgerond, waardoor er dagelijks bijna 350 miljoen m3 gas richting Noordwest-Europa komt. Pas eind januari staat er weer onderhoud gepland volgens de website van Gassco.
De EPEX-prijzen blijven ook omlaag gedrukt worden door de wind. Voor dit weekend wordt een gemiddelde dagprijs onder 100 €/MWh ingeschat en na het weekend loopt dit weer op naar ca. 120 €/MWh. De kans is groot dat er met name in de nacht weer enkele zeer lage (of zelfs negatieve) uurprijzen worden genoteerd.

De Aziatische LNG-prijzen liggen inmiddels over de hele linie hoger dan de Europese LNG-prijzen. Dit zorgt er voor dat er nu al mondjesmaat LNG-tankers doorvaren naar Azië. Zeker de tankers die op spotbasis worden verkocht, hebben de flexibiliteit om het LNG te leveren aan de duurste markt. Als deze prijsverhouding doorzet dan is het onvermijdelijk dat er in februari en maart veel meer tankers het ruime sop kiezen richting Azië. Gezien de vulgraad van de Europese voorraden is dat niet direct problematisch, zeker omdat de verwachting is dat Europa in het tweede kwartaal weer LNG kan aantrekken als de vraag in Azië afneemt. Vooralsnog staan er nog voldoende LNG-aanlandingen op de planning in de komende twee weken: 6 stuks in Nederland, 18 in GB, 6 in België en 12 in Frankrijk.

Bekijk de marktvisie van vorige keer