MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Felle prijsbewegingen: gasprijzen voor de korte termijn gedaald maar voor de lange termijn omhoog
- Sparkspreads voor de winter en verder verslechterd, mede door lagere emissieprijzen
- Aanbod gas en vulling gasvoorraden nog steeds goed
- Europees marktingrijpen geeft nieuwe onzekerheid
| Gas in eurocent/m3 | 31 aug | 7 sept |
| TTF daggas | 234,6 | 210,6 |
| TTF okt ’22 | 234,4 | 207,0 |
| TTF jaar ’23 | 189,3 | 196,0 |
| TTF jaar ’24 | 120,3 | 128,5 |
| Elektra in euro/MWh | 31 aug | 7 sept |
| OTC base okt’22 | 477,1 | 480,0 |
| OTC peak ’23 | 591,0 | 490,0 |
| OTC base ’23 | 418,0 | 382,0 |
| OTC base ’24 | 258,0 | 215,0 |
Terugblik korte termijn:
Prijs achtbaan gaat door
Afgelopen week waren er opnieuw extreme prijsbewegingen. Vrijdagavond maakte Gazprom bekend dat in de compressor die in de voorgaande dagen onderhouden werd, olielekkage gevonden is. Dit is niet toegestaan vanuit veiligheidsoogpunt. De boodschap was: deze compessor moet door deskundigen gerepareerd worden en deze reparatie zal te lijden hebben onder de sancties tegen Rusland. Kortom: impliciet werd gesteld dat Nordstream1 voorlopig geen gas zal invoeden. De gasprijzen begonnen daarom op maandagochtend tot 70 ct/m3 hoger dan ze op vrijdag eindigden. Maar dan de helft van deze stijging was er aan het einde van maandag al weer af, omdat de markt ook door had dat 20 mln m3 minder dag voorlopig geen verschil maakt. Sinds maandag zijn de prijzen binnen de dag nog steeds enorm beweeglijk met verschillen van tenminste 25 ct/m3.
We zien dat de dagprijzen gas en de gasprijzen voor de komende winter meer wegzakken dan de prijs voor de verdere periodes. Per saldo is er daarom een daling voor de eerstgenoemde periodes en een stijging op de latere periodes in de afgelopen week.
Opvallend is dat de OTC elektriciteitsprijzen een wat ander beeld laten zien. De baseprijs voor oktober is deze week op peil gebleven, terwijl juist de termijnprijzen 2023 en verder behoorlijk gedaald zijn. Dit kan te maken hebben met het gegeven dat de OTC elektriciteitsprijzen altijd wat achterlopen op de gasprijzen. Maar de sparkspread lijkt de hele week al wat te dalen. Deel van de oorzaak is de gedaalde prijs voor CO2 emissierechten.
Aanbod situatie gas blijft voldoende
De vulling van de gasvoorraden is afgelopen week goed doorgegaan: de Duitse voorraden zijn nu 87% gevuld (+2,5% afgelopen week), in Nederland 81% (+3%) en in Frankrijk 94% (+1,8%). Dit betekent dat de voorraden over 4 tot 6 weken 100% vol zullen zijn. Dan hangt het dus van het weer op dat moment af hoeveel gasaanvoer nodig is. In Frankrijk, Engeland en Spanje is het effect van de (vrijwel) volle gasvoorraden al te zien in de dagprijzen: die noteren ca 100 ct/m3. Terwijl de prijs in Noordwest- en Oost-Europa rond 200 ct/m3 is.
Het onderhoud aan de Noorse gasproductie en -aanvoer is nog in volle gang, afgelopen week was de aanvoer ca 135 mln m3 per dag lager dan normaal. Eind deze week loopt het onderhoud naar een piek en vanaf mid september zal de aanvoer weer in stappen hervat worden.
De LNG aanvoer is deze maand onverminderd groot: op Gate worden 6 schepen in de komende 2 weken verwacht, in Zeebrugge 5 tot 8 en in de UK 8 schepen tot einde maand. Dit laatste is opvallend omdat de gasprijs in de UK momenteel duidelijk onder de LNG prijs in Azië ligt. Deze is voor spotlevering opgelopen naar omgerekend 185 ct/m3; voor komende wintermaanden handelt LNG daarop ca 167 ct/m3. De LNG die aanlandt is dus bedoeld voor Noordwest- en Oost-Europa. Voor midden september wordt verwacht dat de eerste 2 LNG schepen zullen aanlanden op de nieuwe drijvende LNG terminal in de Eemshaven. De eerste helft van de terminal wordt vrijdag in gebruik genomen, het tweede deel is gisteren aangekomen. De terminal zal dus al mid september het eerste gas invoeden op het net en eind november op volle productie zijn. De capaciteit is 8 mrd m3 per jaar, ofwel ca 30 mln m3 per dag. Dit is meer dan de uitgevallen Nordstream1 in de laatste maanden aanvoerde.
Europese energieministers willen vrijdag nieuwe maatregelen nemen
Er lekt steeds meer uit welke maatregelen de Europese Commissie voorlegt aan de ministers komende vrijdag. Vrijwel zeker is dat er net als bij gas een verplichting voor lidstaten komt om het elektriciteitsverbruik te verminderen. Richtlijn is 20% en er wordt gesproken over extra reductie in de duurste uren. Immers in de duurste uren draaien de gascentrales vol mee.
Een prijs plafond op de klantprijs van gas en elektriciteit is ook een onderwerp; het lijkt er op dat de commissie dit wil overlaten aan de lidstaten. Wel met de richtlijn dat de burgers en kleine bedrijven geholpen moeten worden. Een omstreden maatregel is de aftopping van de prijs om winst van elektriciteitsproducenten die een veel lagere kostprijs hebben. Denk aan windmolens, zonneparken, kerncentrales en bruinkoolcentrales. Er wordt gesproken over een maximum vergoeding van 200 €/MWh. Een hogere marktvergoeding wordt dan achteraf als heffing in rekening gebracht. De vraag is of dit wordt doorgevoerd, omdat er veel discussie is of dit de juiste uitwerking is van het doel van de maatregel, namelijk het afnemen van overwinsten om de steunmaatregelen te betalen.
Andere maatregelen die gesuggereerd zijn: ondersteunen van kredietlijnen van energiebedrijven, tijdelijk verbieden van speculatieve handel op energieproducten en verruimen van de beschikbare hoeveelheid CO2 rechten. Ook spreekt de Eurocommissaris over een maximumprijs op invoer van Russisch gas, maar dat zou een symbolische daad zijn.
Terugblik: olie, steenkool en emissierechten:
De emissierechtenprijs kelderde flink en handelde woensdagmiddag rond 69 €/ton. Dat was drie weken geleden nog 98 €/ton. De daling is het effect van aangekondigde lagere industriële productie en de mogelijke EU-maatregel.
De steenkoolprijs steeg van ruim $300 naar $340/ton en is intussen omlaag naar ca $325 (voor jaar 2023). De Brent olie is gedaald; het novembercontract is gezakt van 95 naar 89 $/vat. Het zijn met name inflatiecijfers die deze onrust veroorzaken.
Korte termijnmarkten
De EPEX-uurprijzen zijn opgelopen afgelopen week. Dit weekend varieerden de uurprijzen tussen net boven nul en 500 €/MWh, begin van de week waren de prijzen ook nog laag. Voor vandaag (8 september) handelt de EPEX tussen 300 en 600 €/MWh. De markt verwacht voor komende weekend duidelijk hogere prijzen dan vorig weekend (gemiddeld €350/MWh), voor komende week is de prijs juist weer wat lager dan de laatste dagen (gemiddeld 387 €/MWh).
Verwachtingen voor komende week:
Voor de korte termijn elektriciteitsprijzen zijn de verwachte regen en wat meer wind waarschijnlijk wat prijsdrukkend. Ook de dagprijzen gas kunnen hierdoor hun dalende beweging voortzetten.
Vanuit aanbod perspectief is er bij gas ruimte voor prijsdaling. Als de gasvoorraden in Europa vol zijn zal er een nieuw evenwicht voor de internationale LNG prijzen gezocht worden. Het lijkt logisch dat dit prijsniveau lager is, maar dit hangt ook sterk af van de Aziatische vraag. Deze is recentelijk gestegen. De maatregelen van de EU kunnen ook forse impact hebben.
Bekijk de marktvisie van vorige keer
