MARKTVISIE | Brand Amerikaanse LNG-terminal zorgt voor prijsschok

Samenvatting: Brand Amerikaanse LNG-Terminal

• Noorse LNG-export komt weer op gang
• Brand Amerikaanse LNG-terminal zorgt voor prijsschok
• Teruglopende gasflows deren markt niet
• Winter’22 weer ruim duurder dan Q3’22
• Olieprijs stijgt tot boven 120 $/vat
• Zonnige vooruitzichten duwen middagprijzen omlaag

Terugblik gas:

Relatieve rust op de gasmarkt
Na een aantal onstuimige maanden op de gasmarkt was deze week relatief rustig. Afgelopen donderdag en vrijdag vierden de Britten het platina jubileum van koningin Elizabeth, waardoor er nauwelijks handel was. Op Pinkstermaandag was de Nederlandse markt ook dicht. Dat waren voorlopig ook even de laatste feestdagen. Pas op 29 augustus zijn de markten weer dicht i.v.m. ‘late summer bank holiday’.

Prijzen korte termijn dalen
Een blik op de gasprijzen laat zien dat er t/m woensdag vooral op de korte termijncontracten prijsdalingen waren. Daggas is week-op-week gedaald van ca. 79,5 naar 75 €ct/m3. Het voorste maandcontract is meer in lijn komen te liggen met de daggasprijs en handelde woensdagmiddag tussen 76 en 78 €ct/m3. Dat is het laagste prijsniveau sinds eind februari. Alle tijdvakken t/m Q1’23 stonden toen 5 tot 10% lager dan een week geleden, zowel op de gas- als de elektriciteitsmarkt.

In de nacht van woensdag op donderdag brak brand uit bij de Freeport LNG-terminal in Texas. De terminal is voor minimaal drie weken buiten bedrijf, waardoor vooral Europese klanten op de toch al krappe LNG-spotmarkt vervanging voor hun geboekte vrachten moeten zoeken. Freeport exporteert in die tijd normaal gesproken ca. 1,4 miljard m3, waarvan 1 miljard m3 naar Europa. Donderdagochtend opende het juli-contract op de TTF-gasmarkt 10 €ct/m3 hoger dan het slot van woensdag.

De prijsverhouding tussen de zomermaanden en wintermaanden is weer genormaliseerd, waarbij Q3’22 inmiddels 10 €ct/m3 lager noteert dan Q4’22. Het eerste kwartaal van 2023 staat nu weer licht hoger dan het laatste kwartaal van 2022. Dat is een gebruikelijke verhouding, aangezien de Q1-gasvraag doorgaans hoger ligt dan de Q4-gasvraag. Er speelt ook onzekerheid in door: mochten de Russische gasflows toch significant afnemen dan zijn de voorraden waarschijnlijk afdoende voor een groot deel van de winter, maar naar het einde van Q1’23 wordt het wel spannend. Het is daarom aannemelijk dat Q4’22 en Q1’23 nog verder uit elkaar gaan lopen qua prijs.

Op de jaarcontracten zien we sinds vorige week lichte stijgingen bij gas en lichte dalingen bij elektriciteit. Hierdoor is de WKK spark spread week-op-week verslechterd, maar staat nog steeds op een zeer hoog niveau vergeleken met een aantal maanden terug.

Export Noors LNG start weer op
De voorraden lopen verder vol en zijn op Europees niveau voor de helft gevuld. Nederland blijft met 43% nog wat achter. Er blijft gas stromen via de belangrijkste importroutes: LNG, Noorwegen en Rusland. De eerste vier dagen van juni zat Nord Stream 1 weer op maximale exportcapaciteit. Vanaf afgelopen zaterdag wordt ongeveer 90% van de capaciteit gebruikt. De doorvoer via Oekraïne is ongeveer gehalveerd sinds het begin van de oorlog, maar dit levert voor Noordwest-Europa op dit moment geen onoverkomelijke problemen op. Ook het jaarlijkse onderhoud aan de gasverwerkingsfabriek Kollsnes (Noorwegen) op woensdag en donderdag gaf geen opwaartse druk aan de prijs. En dat terwijl 45% van de Noorse export hierdoor wegviel. De Noorse LNG-terminal in Hammerfest heeft deze week voor het eerst weer een schip geladen, na de brand in september 2020. Ook dit geeft weer enige lucht aan de West-Europese gasmarkt, de meest waarschijnlijke bestemming voor Noorse LNG-schepen.

Yamal-pijpleiding ligt stil
De gasaanvoer via de Yamal-pijpleiding is helemaal stil komen te liggen vanwege Russische sancties. De impact hiervan is beperkt aangezien het gas de laatste maanden voornamelijk van Duitsland naar Polen stroomde i.p.v. andersom. De gasvoorraden in Polen zijn grotendeels gevuld en hun LNG-terminal zorgt ervoor dat ze zich weinig zorgen maken voor de komende winter. De Nederlandse Gate-terminal heeft dit jaar tot nu toe een bezettingsgraad van 100%, wat inhoudt dat de LNG-import niet verder opgeschaald kan worden zonder capaciteitsuitbreidingen. De twee drijvende terminals aan de Eemshaven moeten in augustus operationeel zijn, waarmee extra LNG-import weer mogelijk is.

Terugblik elektriciteit: EPEX-prijzen bewegen flink

De sterk wisselende weersomstandigheden en lage elektriciteitsvraag in het lange Pinksterweekend zorgden voor sterk bewegende EPEX-prijzen. Afgelopen zaterdag waren de ‘renewables’ (zon + wind) overdag prijszettend, waardoor de uurprijs tussen 14.00 en 15.00 uur naar 0 €/MWh zakte. Daarop volgde een bewolkte zondag, met de hele dag een zeer vlak prijspatroon tussen 114 en 170 €/MWh. De Pinkstermaandag met lage vraag en veel duurzame opwek duwde de uurprijzen op zes uren in negatief territorium. Het buiige weer van de afgelopen dagen gaf een prijsbodem van ca. 130 €/MWh overdag en de windproductie zorgde op de dure uren voor een prijsplafond van 230 €/MWh. De komende zeven dagen worden een stuk zonniger, maar daar staat wel tegenover dat de windkracht vanaf zondag afneemt.

Wisselend beeld op andere markten
De emissierechtenmarkt was onrustig de laatste dagen, in afwachting van een stemming in het Europees Parlement over hervormingen in het handelssysteem. Woensdagmiddag berichtte nieuwsbureau Montel dat er tegen de plannen van de milieucommissie gestemd was, waarmee de milieucommissie weer terug naar de tekentafel wordt gestuurd. Afgelopen vrijdag sloot het december-contract nog op bijna 87 €/ton, maar dat kelderde woensdag naar 80 €/ton.

De oliemarkt is nog steeds bijzonder krap, wat de prijs woensdag liet oplopen naar 124 $/vat. Ondanks het terugschroeven van de productiebeperkingen heeft de markt er weinig vertrouwen in dat de belangrijkste producenten hun productie daadwerkelijk kunnen opvoeren naar de afgesproken niveaus. De vraag naar olieproducten neemt verder toe door de aantrekkende Chinese economie en ‘driving season’ in de Verenigde Staten. De prijs voor een ton steenkool beweegt de laatste dagen tussen $224 en $234 (kalenderjaar 2023).

Visie voor de komende week: 

Zoals gezegd gaan we zonnige dagen tegemoet, met zeker t/m zaterdag ook een flinke bijdrage van windmolens aan de elektriciteitsproductie. Daarmee gaan we de inmiddels bekende M-curve vermoedelijk weer terugzien, met de hoogste prijzen op de vroege ochtend en vroege avond en de laagste prijzen op de meest intensieve zonuren. Voor daggas zijn er in principe weinig prijsopdrijvende factoren op de korte termijn, maar incidenten zoals de brand bij de Freeport-terminal kunnen zomaar een flinke prijsschok veroorzaken.

Er vindt de komende maanden geregeld onderhoud plaats aan Noorse gasvelden, maar de volumes die wegvallen zijn niet dusdanig dat we daar grote prijsbewegingen van verwachten. Tijdens het jaarlijkse onderhoud aan Nord Stream 1 (11-20 juli) is het interessant of de exportvolumes omgeleid zullen worden via Oekraïne. Normaal gesproken vangt de Oekraïense route een deel van deze uitval op, maar gezien de huidige situatie is dat dit jaar zeker geen gegeven.

Ook houden we de situatie bij de Freeport LNG-terminal goed in de gaten. De tijdsduur van de verstoring wordt nu op drie weken ingeschat, maar dit zal eerder langer dan korter worden aangezien er ook explosies hebben plaatsgevonden.

China zeer actief op LNG-markt
Op de LNG-markt harkt met name China veel langetermijncontracten binnen met LNG-producenten als Qatar en de VS. Veel Europese importeurs zijn niet bereid om contracten voor twintig jaar af te sluiten, gezien de Europese plannen om het aandeel van fossiele brandstoffen in de energiemix snel af te bouwen. Hierdoor blijft met name West-Europa in grote mate afhankelijk van spot-leveringen uit de VS en Noorwegen. Het nadeel hiervan is dat die LNG-schepen net zo makkelijk doorvaren naar Azië als de prijzen daar significant hoger liggen. Op dit moment is daar echter geen aanleiding voor: jul’22 noteert daar rond 71 €ct/m3 en jan’23 rond 91,5 €ct/m3. Dat is ruim lager dan het prijsniveau op onze TTF-markt.

Bekijk de marktvisie van vorige keer