Marktvisie|OPEC-akkoord lost olie-overschot niet op

Samenvatting:

• Negatieve gemiddelde APX-prijs op Tweede Paasdag
• Productiebeperkingen olie met scepsis ontvangen
• Veel zon- en windproductie in week 17
• Aanhoudende lockdownmaatregelen drukken vraag

Prijsontwikkeling in de afgelopen week:

Terugblik korte termijn

In de vorige marktvisie spraken we al de verwachting uit dat er een bijzonder paasweekend voor de deur stond wat betreft de APX-prijzen. Op Eerste Paasdag stond de prijs al even op 0 €/MWh en de gemiddelde prijs over de hele dag was met 8,20 €/MWh al laag te noemen. De Paasmaandag spande echter de kroon, waarbij de gemiddelde dagprijs voor het eerst negatief was: -5,45 €/MWh. Het gemiddelde van de eerste achttien uur was zelfs -15,34 €/MWh, maar de wat duurdere avonduren trokken het gemiddelde nog iets omhoog. Ook in de omliggende landen waren met name de middaguren extreem te noemen, waarbij prijzen tussen -50 en -120 €/MWh genoteerd werd. De lage vraag in combinatie met flinke wind- en zonproductie drukten de prijzen flink. De productie van elektriciteit, via traditionele centrales of hernieuwbare opwek, is in de meeste gevallen niet eenvoudig te beperken vanwege contractuele afspraken, technische onmogelijkheden of het feit dat het afschakelen en opregelen (te hoge) kosten met zich meebrengt. Dit zorgt voor overproductie op dergelijke dagen met veel aanbod en weinig vraag.

De daggasprijzen zijn in de afgelopen week niet boven 7 €ct/m³ uit gekomen. De temperaturen in West-Europa lagen boven het seizoensgemiddelde, zodat er weinig behoefte was aan verwarming. Ook de vraag naar elektriciteit vanuit gasgestookte centrales kende de laatste weken een flinke dip doordat er minder stroom gebruikt wordt en de zonproductie bovengemiddeld is. Analyses vanuit het buitenland laten zien dat er in de eerste weken van de lockdowns een verbruiksafname van 10 tot 25 procent te zien is, afhankelijk van de striktheid van de getroffen maatregelen.

Terugblik lange termijn

Er is in de afgelopen week niet veel handel geweest vanwege Goede Vrijdag en Tweede Paasdag. Het nieuws dat overheerste op de verschillende markten was uiteraard de productiebeperking die de OPEC+-landen met elkaar hebben afgesproken. Vanaf 1 mei wordt de productie in ieder geval voor twee maanden met ca. 9,7 miljoen vaten per dag beperkt. Andere landen die niet tot het OPEC+-verband horen, zoals de VS, Noorwegen en Canada worden ook dringend verzocht om hun productie te beperken. De oliemarkt reageerde hier echter met de nodige scepsis op. Ten eerste omdat er weinig vertrouwen is dat de OPEC+-landen zich daadwerkelijk aan de afgesproken productiebeperking gaan houden.

Daarnaast zijn er veel olieproducerende landen die op basis van vrijwilligheid hun productie moeten terugschroeven, en met name in landen waar een groot deel van het bruto nationaal product bestaat uit olieopbrengsten zal eerst gekeken worden naar wat andere landen doen. Ten derde gaan de afspraken uit van een situatie waarin de vraag naar olie zich vanaf juli 2020 weer enigszins herstelt. Dit is echter nog verre van zeker. Voorlopig wordt uitgegaan van een vraaguitval van ca. 30 miljoen vaten per dag. De olieprijs stond vóór het weekend nog op ca. 31,50 $/vat, maar zakte woensdag naar 28,00 $/vat. Onder druk hiervan, maar ook vanwege verlengde lockdowns in verschillende landen, daalde ook de prijzen voor steenkool (ca. 5%), gas (10% korte termijn, 3 à 4% lange termijn), emissierechten (ca. 10%) en elektriciteit (10% korte termijn, 5% lange termijn).

Visie voor de komende week

Gas en elektra korte termijn

Voor de korte termijn handhaven we de verwachting op stabiel tot licht dalend. Ook in de komende week worden temperaturen tussen 15 en 20 graden verwacht, met overvloedige zonneschijn. De afgelopen dagen was er weinig productie vanuit windmolens, maar vanaf zondag trekt de wind weer aan. Ook in de rest van West-Europa zijn de omstandigheden gunstig voor lage spotprijzen: relatief hoge temperaturen, veel wind, veel zon en goede nucleaire beschikbaarheid. Voor de komende weekdagen is een gemiddelde APX-prijs tussen 15 en 25 €/MWh realistisch en in het weekend tussen 5 en 20 €/MWh. Aanstaande zondag zien we hoogstwaarschijnlijk weer negatieve prijsvorming op enkele uren.

De weersomstandigheden en achterblijvende vraag zorgen er ook in de komende week voor dat er weinig behoefte is aan elektriciteit vanuit gasgestookte centrales. Ook zal er weinig gas verbruikt worden voor het verwarmen van huizen en andere gebouwen. Het aanbod is goed op orde, want in het zuiden en westen van Europa worden nog zeker 44 LNG-schepen verwacht voor het einde van de maand en ook het gas vanuit Rusland en Noorwegen vloeit nog rijkelijk onze kant op.

Gas en elektra lange termijn

De verwachting voor de lange termijn handhaven we op onzeker. Het is nog steeds lastig om langer dan een paar weken vooruit te kijken. Zoals gezegd sijpelen de effecten op de oliemarkt door naar de andere markten en wordt er vooral gezocht naar sprankjes hoop die duiden op het verlichten van de maatregelen en enig economisch herstel. Onder oliehandelaren wordt al naar de huidige maand verwezen als ‘black April’, waarbij de oliemarkt nog jaren nodig kan hebben om te herstellen van de klappen die ze in de afgelopen weken heeft gekregen. Net als bij olie kijken we voor gas vooral naar de voorraden die momenteel op recordtempo gevuld worden. Afgelopen dinsdag stond de teller van de Europese voorraden op 54% gevuld, maar liefst 16% meer dan een jaar eerder. Zelfs met een voorzichtige inschatting staan we eind april al op ruim 60% en komt het plafond al richting het derde kwartaal in zicht. Dit geeft neerwaartse druk op de contracten van Q3’2020 en verder. Ook voor elektriciteit en emissierechten zien we weinig reden om prijsstijgingen te verwachten: de humanitaire en economische malaise duurt voort en daarmee zien de vraagplaatjes er heel anders uit dan een paar weken geleden. Zo lang een groot deel van de wereldbevolking zich nog in een bepaalde mate van quarantaine bevindt, gaan we niet terugkeren naar het prijsniveau van vorig jaar.

Voor steenkool komen er opvallende berichten uit China. Daar zouden concrete plannen zijn om de productie de komende jaren op te voeren van 1000 GW naar 1300 GW door het bouwen van nieuwe kolencentrales. Dit om de werkgelegenheid en de leveringszekerheid (en dus minder afhankelijkheid van import) te bevorderen. Gezien het feit dat al ongeveer de helft van de huidige Chinese centrales onrendabel is, lijkt het vanuit Chinees perspectief belangrijker te zijn om de economie aan te zwengelen dan om winstgevend te zijn. Op de lange termijn geeft dit wellicht enige steun aan de steenkoolprijzen.