Marktvisie|Kalm weer zorgt voor hogere APX-prijzen

Samenvatting:

• Steenkool zet dalende lijn stevig door
• Volgende week meer windproductie
• Daggas lijkt voorlopige bodem te hebben bereikt
• Mild winterweer blijft de verwachting
• Onbalansmarkt onrustig door uitvallen centrales

Prijsontwikkeling in de afgelopen week:

Terugblik korte termijn

De afgelopen week hebben we een dalende lijn gezien op de meeste markten. TTF-Gas noteert op de korte termijncontracten een waardedaling van zes tot acht procent, onder druk van het relatief milde weer en de volle voorraden. Ten opzichte van vorig jaar is het voorste maandcontract nu ruim 40% goedkoper. Ook OTC-Elektra zet voor de korte termijncontracten de dalende lijn voort, waarbij bijvoorbeeld het Q2-2020-contract op het laagste niveau in twee jaar handelt. Door het flink afgenomen windaanbod lieten de APX-prijzen een sterke stijging zien ten opzichte van vorige week.

Waar de prijs eerst vrijwel niet boven de 50 €/MWH uitkwam, staat de gemiddelde piek-prijs de afgelopen dagen ruim boven dat niveau. De daggasprijs lijkt een bodem te hebben geraakt die rond 10,50 €ct/m³ ligt, maar wellicht biedt zachter weer volgende week nog dalende perspectieven. Tennet heeft de laatste dagen regelmatig noodvermogen afgeroepen, vooral door het uitvallen van centrales en het uitblijven van enige noemenswaardige windkracht. Afgelopen woensdag duurde het maar liefst zeven uur om het net weer enigszins in balans te krijgen, mede door uit het onverwacht langer uitvallen van de Claus-centrale. Rond 14.00 uur riep Tennet zelfs de bedrijfstoestand ‘Alert’ af, waar de inzet van extra reservevermogen bij de producenten werd opgevraagd. Ongeveer anderhalf uur later was de situatie weer normaal te noemen. Na het uitvallen van de Uniper-centrale op de Maasvlakte moest er in de nacht van woensdag op donderdag nog eens 2,5 uur noodvermogen worden afgeroepen.

Terugblik lange termijn

De lange termijncontracten voor gas hadden ook ruimte naar beneden en de contracten voor 2022 en 2023 zijn nu ca. 0,5 €ct/m³ goedkoper dan vorige week. Op die contracten zit normaliter meer risico ingeprijsd dan op de contracten voor de korte termijn, maar dat risico ebt langzaam weg door de positieve vooruitzichten op de gasmarkt, waaronder zeer ruime aanvoer via LNG-schepen en NordStream2.

Steenkool is voor het 2021-contract onder de psychologische grens van $62 gezakt en handelde zelfs even onder $60. Steeds meer landen hebben concrete plannen voor het uitfaseren van de kolencentrales en dit zorgt voor pessimistische vooruitzichten op de steenkolenmarkt. De prijs voor emissierechten trok zich weinig van deze ontwikkelingen aan en staat nog grofweg op hetzelfde niveau als vorige week. Dit bij gebrek aan duidelijke informatie over de manier waarop Groot-Brittannië en Duitsland omgaan met hun overschot aan rechten.

Op de oliemarkt heerste in de afgelopen week nog steeds voorzichtig optimisme met betrekking tot de wereldeconomie, nadat de eerste fase van het handelsakkoord tussen de VS en China is afgesloten. Er ontstond nog enige onrust vanwege de situatie in Libië, waar generaal Khalifa Haftar heeft besloten om een vijftal havens af te sluiten. Hierdoor kan ongeveer de helft van de normale export niet plaatsvinden. De markt heeft er echter vertrouwen in dat andere Afrikaanse landen hun productie en export voldoende kunnen ophogen om de balans te herstellen. Na positieve signalen vanuit American Petroleum Institute over de Amerikaanse voorraden trokken met name de voorste maandcontracten flink naar beneden tot onder de $63/vat.

Visie voor de komende week

Gas en elektra korte termijn

We handhaven de verwachting voor de korte termijn gas op stabiel, en eventueel licht dalend. Na het weekend trekt de wind weer flink aan en de temperatuur stijgt een paar graden, maar het valt te bezien hoe veel ruimte de prijzen nog hebben om te dalen. De daggasprijs staat al historisch laag in de maand januari en het is wellicht te veel gevraagd om nu een prijs onder 10 €ct/m³ te verwachten. De aanvoer van LNG is ruim voldoende te noemen; voor het einde van de maand komen er nog vier schepen aan bij de Gate-terminal op de Maasvlakte.

Voor de APX-prijzen gaan we waarschijnlijk wel een dalende lijn zien op de korte termijn, vanwege de eerder genoemde windproductie. Komende maandag en dinsdag is er onderhoud aan de NorNed-kabel, waardoor er 700 MW aan transportcapaciteit wegvalt in beide richtingen. Dit geeft een tijdelijke opwaartse impuls aan de APX-prijzen. Het langdurig uitblijven van kou zorgt ervoor dat de Nederlandse gasvoorraden nog voor 71% gevuld zijn. Dat is hetzelfde niveau als vorig jaar, maar omdat er meer opslagcapaciteit beschikbaar is, is de netto-voorraad groter. Normaal gesproken wordt de zomer gebruikt om de voorraden aan te vullen, maar daar gaat naar verwachting weinig behoefte aan zijn.

Alle invloeden voor de prijsvorming bij elektriciteit leiden tot een dalende voorspelling. De steenkoolprijzen hebben moeite om ergens steun te vinden. Voor steeds meer centrales wordt een sluitingsdatum gepland en het prijsniveau van gas is dusdanig laag dat steenkool hiermee niet heel interessant is om in te kopen en/of te stoken. Aan de emissierechtenmarkt wordt vanuit twee kanten getrokken. Enerzijds is er in Duitsland meer nucleair vermogen beschikbaar, waardoor steenkool uit de markt gedrukt wordt en er dus minder behoefte is om emissierechten te kopen. Anderzijds worden er veel minder emissierechten geveild dan in de afgelopen week (10,5 miljoen i.p.v. 16,5 miljoen), en dit heeft een prijsopdrijvend effect.

Gas en elektra lange termijn

Voor de termijnprijzen van gas en elektra voor de verdere jaren passen we de verwachting aan naar dalend. Verschillende jaarcontracten zijn door een grens heen gezakt, tot een niveau dat voor het laatst in 2018 gezien is. Dit geeft mogelijk een tijdelijke interesse van gashandelaren om hierop in te kopen, waardoor de prijs weer wat oploopt, maar op de lange termijn zien we nog genoeg ruimte naar beneden.

In 2020 worden veel meer emissierechten geveild dan in 2019. Het betreft een toename van 34% en op de lange termijn wordt hier een prijsdrukkend effect van verwacht. Een prijsniveau richting €20/ton aan het einde van het jaar lijkt realistischer dan een prijsniveau richting €30/ton. Veel hangt ook af van de Britse en Duitse emissierechten. In een uitgelekte schets van de wetgeving omtrent de ‘Kohleausstieg’ wordt nog niet duidelijk wat er precies met de rechten gaat gebeuren op het moment dat de kolencentrales gesloten worden. Óf de overtollige rechten komen op de markt óf ze worden simpelweg geannuleerd. De handelaren houden de nieuwsberichten op dit vlak scherp in de gaten.

Er zijn vrijwel geen politieke invloeden te ontwaren in de prijsontwikkeling op de verschillende lange termijnmarkten. NordStream2 wordt vermoedelijk gewoon afgebouwd door Rusland, het rommelt minder in het Midden-Oosten en spanningen in Noord-Afrika lijken weinig effect te hebben op de oliemarkt. Die markt is echter wel zeer gevoelig voor sentiment, dus het (politieke) nieuws kan hier zomaar verandering in brengen.