MARKTVISIE | Gasprijzen zomer’25 hoger dan winter’25
De hoge energieprijzen drukten afgelopen jaar een zware stempel op de financiële rendementen van veel glastuinbouwbedrijven. AgroEnergy probeerde haar klanten zoveel mogelijk te ondersteunen in deze turbulente tijden: met gericht advies en door te investeren in producten en oplossingen die extra grip en inzicht bieden. Ook in 2022 houden we vast aan deze koers. Een terug- en vooruitblik met Rien Bot, directeur van AgroEnergy.
“Vooral de laatste maanden van 2021 waren uitermate turbulent. Dat de energieprijzen zo ‘skyhigh’ zouden gaan, had denk ik niemand kunnen voorzien. Hoewel de impact van de hoge energieprijzen sterk verschilt per bedrijf, teert menig tuinder nu in op het eigen vermogen. Logisch ook: normaal gesproken bepaalt energie 20 tot 30 procent van de kostprijs van een tuinbouwbedrijf, nu is dat twee keer zoveel. Veel telers kiezen er daarom voor om hun productie terug te schroeven of hun kas zelfs volledig leeg te laten liggen. Om als tuinbouw bestaansrecht te houden en voldoende rendement te kunnen behalen, is het eigenlijk noodzakelijk dat de extra energiekosten worden doorberekend in de uitbetaalprijs. Dat is helaas een complex verhaal en zie ik niet een-twee-drie gebeuren.”
“Onze EnergieSpecialisten begeleiden ondernemers nu nóg intensiever. Ze houden continu in de gaten hoe een ondernemer ervoor staat, wat de impact van de hoge energieprijzen is en welke effecten bepaalde maatregelen hebben. Denk bijvoorbeeld aan kouder telen, minder belichten, afdelingen leeg laten liggen, et cetera. Al deze zaken worden doorgerekend, om zo telers te voorzien van advies op maat en te helpen bij het bepalen van de juiste koers. En om banken het gewenste inzicht te bieden in het energiekostenplaatje van een bedrijf; ook die willen weten waar ze aan toe zijn.”
“Deze tool helpt onze EnergieSpecialisten om de energiestromen en -kosten binnen een bedrijf in kaart te brengen. Ook geeft de EnergieMonitor inzicht in de toekomstige ontwikkelingen van de energiekostprijs. Veel factoren spelen hierbij een rol. Bijvoorbeeld in hoeverre ondernemers met een WKK de opgewekte elektriciteit zelf inzetten of terugleveren aan het net. Dit laatste levert in deze tijden logischerwijs een gunstiger plaatje op, aangezien de elektriciteitsprijzen ook fors zijn gestegen. Met een tool als de EnergieMonitor, in combinatie met het maatwerkadvies dat onze EnergieSpecialisten bieden, kunnen we als AgroEnergy echt ons onderscheidend vermogen laten zien. Zeker in deze tijden. En dat is mooi. Vooral omdat we de tuinder op deze manier echt verder kunnen helpen, een verschil kunnen maken.”
“Dat klopt. Afgelopen jaar integreerden we bijvoorbeeld een nieuwe EPEX-voorspeller in BiedOptimaal. Deze datagedreven oplossing van AgroEnergy doet – op basis van een schat aan data – een geautomatiseerde en optimale EPEX-bieding. Met de EPEX-voorspeller hebben we betere data toegevoegd aan BiedOptimaal, met name wat betreft de te verwachten productie van wind en zon. Hierdoor kunnen we de EPEX-prijs beter voorspellen, wat ervoor zorgt dat tuinders betere EPEX-biedingen kunnen vastleggen.
In 2019 introduceerde we ook BiedOptimaal Intraday, waarvoor we in 2021 de HortiContact Innovatie Award wonnen. Met deze tool kun je een EPEX-bieding voor de volgende dag bijsturen, door gedurende de dag extra elektriciteit in te kopen of te verkopen op de intradaymarkt. Dit biedt ondernemers dus extra flexibiliteit en kansen om hun energiemanagement verder te optimaliseren.
En dat is nog niet alles: afgelopen jaar kwamen we ook met een flexpool voor noodvermogen. Hierbij kunnen telers hun WKK-vermogen en/of belichting beschikbaar stellen op uren dat het hen past. Ze hoeven dit dus niet 24/7 beschikbaar te houden. AgroEnergy bundelt het beschikbare vermogen van de telers in de pool en zorgt ervoor dat dit collectief wordt aangeboden op de markt. De pool maakt het voor telers eenvoudiger om actief te zijn op de markt voor noodvermogen en op die manier meer waarde uit hun WKK te halen.”
“Inderdaad. Tuinders kunnen ervoor kiezen om hun energiemanagement in eigen hand te houden, al dan niet met ondersteuning van een EnergieSpecialist. We proberen hen hierbij te helpen door zoveel mogelijk kennis te delen; daar hebben ondernemers ook duidelijk behoefte aan. In 2021 organiseerden we bijvoorbeeld vier webinars en introduceerden we onze eigen nieuwsbrief.
Maar heeft een tuinder behoefte aan volledige ontzorging, dan kan dat ook. Onze dienst EnergieBeheer – die afgelopen jaar echt ‘volwassen’ werd – biedt ondernemers de kans om de dagelijkse sturing en het energiemanagement volledig over te laten aan AgroEnergy. Veel ondernemers ervaren dit als prettig. Het geeft hen rust om te weten dat het energiemanagement goed geregeld is. Zeker in de huidige complexe en volatiele markt.”
“Het blijft natuurlijk koffiedik kijken, maar waarschijnlijk zullen de energieprijzen niet binnen afzienbare tijd normaliseren. Dat hangt echter ook af van in hoeverre we nog koude weken of maanden tegemoet gaan. Persoonlijk hoop ik dat er richting de zomer weer wat meer rust komt. Tot die tijd blijft het een kwestie van overleven voor veel glastuinbouwbedrijven. En blijven wij als AgroEnergy tuinders helpen om de energiekosten zoveel mogelijk onder controle te houden.”
“Eerlijk is eerlijk: dit akkoord is niet heel positief voor de glastuinbouw. Voor de korte termijn voorzie ik nog geen grote veranderingen, maar vanaf 2025 staat er wel het nodige te gebeuren. Zo wil men de vrijstelling van de energiebelasting, die nu nog geldt voor WKK’s, gaan inperken. Ondernemers moeten dan belasting gaan betalen over het aandeel gas dat ze in hun WKK stoppen waarvan ze de opgewekte stroom inzetten op hun eigen bedrijf. Dat betekent dus dat eigen inzet van WKK-stroom – en vooral belichten – duurder wordt.
Daarnaast is het plan om het verlaagde energiebelastingtarief voor de glastuinbouw in 2025 af te schaffen. Dit geldt voor gas dat wordt ingezet in de ketel; circa 20 procent van de totale hoeveelheid gas die de sector nodig heeft. Ook dat is dus minder positief. Tot slot gaat het huidige CO2-sectorsysteem – dat moet waarborgen dat de glastuinbouw de afgesproken CO2-doelen haalt – in 2025 op de schop.”
De glastuinbouw wil in 2040 klimaatneutraal zijn. Is dat haalbaar?
“Wij denken van wel. Maar om dit doel te behalen, moet wel een aantal randvoorwaarden worden aangepast. De glastuinbouw hanteert bijvoorbeeld een CO2-sectorsysteem, waarbinnen CO2 slechts zeer beperkt wordt beprijsd. De warmtekrachtinstallaties hebben hierbij een groot voordeel. In de elektraprijs voor teruglevering is de CO2-component volgens EU-ETS geprijsd, terwijl op de gasprijs slechts een beperkte CO2 beprijzing zit. Warmtekracht heeft hierdoor een aanzienlijk voordeel ten opzichte van duurzame energie- alternatieven. Het CO2-sectorsysteem dient daarom te worden bijgesteld, om een eerlijker speelveld te bevorderen. Als AgroEnergy hebben we zitting in expertgroep van Glastuinbouw Nederland, die daar invulling aan moet geven. Het belangrijkste voor ons is dat er een werkbaar systeem komt, dat tuinders ook daadwerkelijk motiveert om energie te besparen.
Ook een ODE-verlaging of beter nog vrijstelling op de inkoop van duurzame elektriciteit is een belangrijke randvoorwaarde om een klimaatneutrale glastuinbouw te bevorderen. Nu betalen ondernemers ook ODE-heffing op de duurzame stroom die ze inkopen. Dat is niet logisch; de ODE is immers bedoeld voor de financiering van de SDE++ voor bijvoorbeeld wind- en zonneparken. Wij lobbyen daarom volop om de ODE op duurzame energie omlaag te krijgen. Kortom: er zijn nog wel wat uitdagingen te tackelen om te komen tot een klimaatneutrale glastuinbouw. Want pas als de randvoorwaarden optimaal zijn, zullen ondernemers ook daadwerkelijk gaan investeren in de transitie naar klimaatneutraal.”
“Ook dit jaar blijven we tuinders ondersteunen en zullen we – in tegenstelling tot veel andere partijen – volop innoveren en investeren in producten en tools die ondernemers helpen om hun energiekosten zo goed mogelijk te managen. Ook blijven we telers voorzien van gedegen en actuele informatie, via onze nieuwsbrieven en webinars. Dit alles geeft wel aan dat wij als AgroEnergy volop vertrouwen hebben in de sector. We laten de tuinbouw niet in de steek, maar blijven hoe dan ook naast de ondernemer staan.”