Marktvisie | Prijsrecord emissierechten sneuvelt in speculatief geweld

Samenvatting:

• Rusland boekt geen extra capaciteit
• Prijsrecord emissierechten sneuvelt in speculatief geweld
• OPEC+ schroeft olieproductie langzaam op
• Gasvoorraden karig gevuld
• EU-plannen voor emissierechten stuwen elektraprijzen

Terugblik korte termijn: 

Alle markten handelden de afgelopen week in het groen. De forse stijgingen vonden vooral plaats op de contracten tot en met komende winter. Dat gold niet alleen voor elektriciteit en gas, maar ook voor emissierechten, steenkool en olie. Als eerst kijken we naar de APX-prijzen. Die zakten zondag nog weg naar een daggemiddelde van 63,83 €/MWh, met prijzen van 20-40 €/MWh op de zonnige middaguren. Maar daarna werd de opgaande lijn verder doorgetrokken, met een voorlopig hoogtepunt van 96,02 €/MWh op vrijdag. De sombere, vrij windstille dagen zorgden ervoor dat er vooral elektriciteit uit gas en steenkool werd opgewekt. Aangezien deze grondstoffen week-op-week ook flink duurder zijn geworden, bleven de APX-prijzen op een hoog niveau staan. Het aflopende onderhoud aan de Nederlandse centrales heeft daardoor niet tot prijsdruk geleid.

Gasprijs weer gestegen

De daggasprijs kende een nog steviger prijsverloop. Vorige week werd voor het eerst de grens van 30 €ct/m³ geslecht, maar donderdagmiddag zaten we al boven 36 €ct/m³. In onze vorige marktvisie noemden we al een hele trits aan redenen waarom de gasprijzen de laatste weken opgelopen zijn, waaronder de matige zon- en windproductie, het onderhoud aan de Gate-terminal en de hoge Aziatische LNG-prijzen. Deze week kwam daar nog een reden bij: Rusland heeft voor de maand juli geen aanvullende transportcapaciteit via Oekraïne geboekt. Gezien het komende onderhoud aan de Yamal- en Nord Stream 1-pijpleidingen was de verwachting dat Rusland via andere kanalen de export naar West-Europa zou laten verlopen. Nu dat niet het geval is, is de gasmarkt de komende tijd nog krapper.

Maandcontracten ook omhoog

Op de maandcontracten t/m Q1’22 noteerden we week-op-week stijgingen van 10 tot 20%. Bij gas is de Q4’21-prijs gestegen tot ruim boven de Q1’22-prijs. Alle prijzen tot en met de winter stonden donderdagmiddag boven 35 €ct/m³, met uitzondering van maart. Hierin zien we de invloed van Azië, waar dit prijsniveau vorige week al bereikt werd. In juni was de Europese import van Amerikaans LNG maar liefst 52% minder dan in mei. Dit gas is met name in Azië beland, waar grote koelingsvraag is en economieën als Japan en China langzaam de draai van kolen naar gas maken.
Bij elektriciteit was het opwaartse sentiment vooral te wijten aan de emissierechtenprijs, die donderdagmiddag een nieuwe recordhoogte bereikte op het dec’21-contract. Net als bij de APX-prijzen deden ook de hoge gas- en steenkolenprijzen een duit in het zakje.

Terugblik lange termijn: gasprijzen lange termijn ook verder opgelopen

Zoals gezegd stegen met name de contracten t/m Q1’22 maar ook de lange termijn liet zich niet onbetuigd. Ook daar zijn de prijzen voor gas en elektriciteit met 5 tot 10% opgelopen. Het bredere spectrum van emissierechten, steenkolen en olie gaf hier aanleiding toe. In de loop van donderdagmiddag zagen we deze prijzen een voorlopige piek bereiken. Voor steenkool was dat 88,75 $/ton (2022-contract), voor Brent olie 76,70 $/vat en voor emissierechten 58,60 €/ton. De kolencentrales in West-Europa moeten deze zomer steeds vaker bijspringen nu het aanbod uit gas, zon en wind tegenvalt.

OPEC+ schroeft olieproductie langzaam op

De oliemarkt was zenuwachtig aan het afwachten wat de uitkomst zou zijn van de OPEC+-vergadering. Volgens de eerste nieuwsberichten wordt de olieproductie van augustus tot december geleidelijk met twee miljoen vaten verhoogd. De definitieve beslissing hierover wordt waarschijnlijk vandaag (vrijdag 2 juli) genomen door de ministerraad van OPEC+.

EU-plannen voor emissierechten stuwen elektraprijzen

Op 14 juli presenteert de Europese Commissie het plan om in 2030 de emissies met 55% verminderd te hebben t.o.v. 1990, maar deze week lekten de eerste concepten al uit. Hierin wordt o.a. gesuggereerd dat bepaalde sectoren een deel van hun gratis emissierechten moeten inleveren. Dit om tegenwicht te bieden aan de CO₂-grenstaks die ook in de plannen genoemd wordt. Die grenstaks zou gaan gelden voor energie-intensieve import van buiten de EU. Ook is het plan om meer sectoren EUA-plichtig te maken, zoals weg- en zeetransport. Daarnaast wordt het aantal beschikbare emissierechten sneller afgebouwd dan nu het geval is. Al deze geruchten dreven de emissierechtenprijs verder omhoog tot twee euro boven het vorige prijsrecord van 14 mei.

Visie voor de komende week:

Gas en elektra korte termijn: onzeker

Voor de korte termijn handhaven we onze verwachting voor elektriciteit op stabiel en voor gas op onzeker. In de loop van volgende wind trekt de wind aan, waarmee de APX-prijzen weer wat lucht moeten krijgen. Ook laat de zon zich mogelijk weer wat vaker zien dan de voorgaande dagen. Een aantal grote centrales komt uit onderhoud, waardoor Nederland minder afhankelijk is van import. Het onderhoud aan de LNG-terminal in Rotterdam duurt nog tot 11 juli en vanaf 17 juli worden de eerste LNG-leveringen weer verwacht. De gasvoorraden zijn op Europees niveau momenteel ca. 42% gevuld. Dat is 2% lager dan in 2018, de laatste keer dat de voorraden zo leeg waren in deze tijd van het jaar. Begin april zat er nog 14 miljard m3 méér in de bergingen dan in 2018, inmiddels is het 1,5 miljard m³ minder dan drie jaar geleden. Om een vullingsgraad van 100% te bereiken voor het begin van de winter is een injectietempo van 616 miljoen m3/dag nodig, een tempo dat dit jaar nog geen enkele dag gehaald is. Het is onduidelijk waar het prijsplafond voor gas ligt. In Azië zijn verdere prijsstijgingen niet uit te sluiten, omdat de weersverwachtingen voor de rest van de zomer de vraag naar koeling aanwakkeren. 

Gas en elektra lange termijn: onzeker

Onze verwachting voor de lange termijn handhaven we op onzeker. De komende weken wordt de emissierechtenprijs gestuurd door speculatieve posities in afwachting van de EU-plannen voor het ETS-handelssysteem. Daarna worden nog de nodige discussies gevoerd voordat de plannen omgezet worden in wetgeving. Voor de elektraprijzen is daarom voorlopig ook weinig ruimte omlaag.

Herstellende economieën en teruglopende coronabeperkingen zorgen ervoor dat de industriële en commerciële bedrijvigheid weer toenemen. Dit botst echter met achterstallig onderhoud en uitgestelde projecten die nog lijden onder de naweeën van de restricties in 2020. Die achterstanden worden nu ingelopen, waardoor er voorzichtig gesteld kan worden dat de situatie na de gaswinter weer iets normaliseert. Of dat ook effect heeft op de gas- en elektraprijzen hangt af van de temperaturen die we deze winter gaan zien. Ten slotte verwachten we stabilisering op de oliemarkt, omdat de OPEC+ een duidelijker pad heeft uitgetekend voor het komende jaar. Eventuele varianten van het coronavirus i.c.m. lockdowns kunnen uiteraard weer roet in het eten gooien. Een eventueel nucleair akkoord tussen de VS en Iran brengt nog ca. 1,5 miljoen vaten per dag extra op de markt, met mogelijk een korte prijsdip tot gevolg.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief AgroUpdate

Ieder kwartaal brengen wij de AgroUpdate uit. Een digitiale nieuwsbrief vol met interessante artikelen over de ontwikkelingen op de energiemarkten. Meld je hier aan.

Bekijk de marktvisie van vorige week.