MARKTVISIE | Gasprijzen zomer’25 hoger dan winter’25
Samenvatting:
Prijsontwikkeling in de afgelopen week:
Gas in eurocent/m3 | 12 feb | 19 feb |
TTF daggas | 8,80 | 9,25 |
TTF mrt ’20 | 8,50 | 9,35 |
TTF jaar ’21 | 14,35 | 14,70 |
Elektra in euro/MWh | 12 feb | 19 feb |
OTC base mrt ’20 | 31,65 | 32,00 |
OTC peak ’21 | 48,25 | 49,65 |
OTC base ’21 | 41,50 | 42,50 |
Terugblik korte termijn
In de afgelopen week is gebleken dat flinke windproductie en het importeren van vloeibaar gas lastig samen gaan. Met name in Groot-Brittannië zijn de belangrijkste LNG-terminals gelegen aan de westkust en door de niet aflatende westenwind zien de LNG-tankers geen kans om aan land te komen. De sleepboten die de tankers binnen moeten halen, kunnen niet uitvaren bij golven hoger dan 3,5 meter. Ook gedurende de onstuimige weekenden in België en Nederland zagen we deze problemen bij de Zeebrugge- en Gate-terminal. Logischerwijs liepen de korte termijnprijzen voor gas in Groot-Brittannië op en dit effect sijpelde door naar andere West-Europese gasmarkten.
Tegenwicht werd gegeven door de opgewekte windenergie, waardoor er minder behoefte was om elektriciteit te laten opwekken door gasgestookte centrales. Opvallend is verder dat de gashandelaren zich de laatste tijd vooral laten sturen door de weersverwachtingen en LNG-planningen waardoor er veel op de korte termijn gehandeld is. De lange termijn laten ze grotendeels links liggen bij gebrek aan richtinggevend nieuws.
De spotmarkten voor elektriciteit lieten een bijzonder beeld zien toen storm Dennis een bezoek bracht aan West-Europa. In Duitsland kwam de etmaalprijs afgelopen zondag uit op -8,27 €/MWH, waarbij afnemers dus geld toe kregen. Het opgestelde windvermogen in Nederland is zowel in absoluut als relatief opzicht een stuk kleiner en de prijsvorming is daarmee minder afhankelijk van flexibele productie zoals zon en wind. Hierdoor kwamen we alleen op de vroege zondagochtend op twee negatieve uren en een gemiddelde dagprijs van +20,78 €/MWH uit. Tijdens het hoogtepunt van de storm op zaterdagavond en zondagochtend zagen enkele windparkeigenaren zich genoodzaakt om de productie op zee stil te leggen, om schade aan de turbines te voorkomen. Tennet heeft op Valentijnsdag noodvermogen afgeroepen in verband met het onverwacht en kortstondig wegvallen van de wind.
Terugblik lange termijn
Voor gas werd de lange termijn meegetrokken door de korte termijn en de prijzen staan week-op-week ongeveer 4% hoger. Ook op andere markten zagen we stijgende lijnen aan het begin van de week en in tegenstelling tot de afgelopen maanden lijkt de gasmarkt zich daar ook door te laten beïnvloeden. De oliemarkt herstelde zich weer enigszins nadat berichten over het Corona-virus impliceerden dat het aantal ziektegevallen minder hard groeit dan voorheen. De Chinese economie begon langzaam weer op de starten en in sommige delen van het land zijn de reisrestricties ietwat versoepeld.
Het OPEC+-verband heeft nog geen knoop doorgehakt over eventuele productiebeperkingen, met name omdat Rusland hier weinig trek in heeft. Het herstel van de olieprijs geeft nu ook minder aanleiding om de productie verder te beperken, zeker aangezien de export vanuit Libië vrijwel stil is komen te liggen door politieke onrust. Emissierechten en steenkool vertoonden tegenstrijdige signalen. De meeste handelaren verwachtten verliezen op beide markten, maar met name aan het begin van de week trokken de prijzen juist omhoog.
Voor CO2-rechten werd dit afgedaan als een ‘technische correctie’ waar geen fundamentele oorzaken aan ten grondslag lagen. Het is mogelijk dat sommige handelaren juist posities gingen innemen vanwege de lage prijzen en daarmee de vraagkant versterkten. Bij steenkool speelde de oliemarkt een belangrijke rol; op het moment dat het vertrouwen in de Chinese economie sterker wordt, trekt theoretisch gezien ook de vraag naar olie en steenkool aan. Verder is er in de markt weinig steun te ontdekken voor steenkool, gezien de teruglopende vraag de komende jaren in Europa.
Visie voor de komende week
Gas en elektra korte termijn
De verwachting voor de korte termijn zetten we op stabiel. De komende twee weken blijven wind en LNG de dienst uitmaken, waarbij in Nederland gemiddeld 2,7 GW aan windproductie verwacht wordt. De problemen die LNG-tankers kennen bij het bereiken van de havens in het geval van onstuimig weer kunnen ervoor zorgen dat ze een andere Europese bestemming kiezen. Vooralsnog wachten de meeste schepen voor de kust van Groot-Brittannië tot de weersomstandigheden verbeteren. De temperaturen in West-Europa blijven bovengemiddeld waarmee de vraag naar gas zeker niet toeneemt. In Nederland draaien de gasgestookte elektriciteitscentrales op een lager pitje doordat er genoeg flexibele productie is. Er zit nog steeds enige angst in de gasmarkt met betrekking tot het wegvallen van het Amerikaanse vloeibare gas als de prijzen verder zakken, maar we hebben nog geen signalen opgevangen dat de LNG-exporteurs serieus overwegen om hun productie te beperken. In Groot-Brittannië worden in februari nog zeker 10 LNG-leveringen verwacht en in Nederland 3.
Ook de APX-prijzen hebben weinig reden om op te lopen. In de afgelopen week zagen we een gemiddelde prijs van 25 à 30 €/MWH en dat is voor de komende twee weken ook de verwachting.
Gas en elektra lange termijn
Voor de lange termijn zetten we de verwachting op licht dalend. Er wordt al volop gespeculeerd over de komende gaszomer- en winter. De Europese gasvoorraden zijn eind maart waarschijnlijk nog voor ca. 60% gevuld en de noodzaak om de voorraden in de zomer aan te vullen is daarmee minder. Meerdere handelaren hebben de verwachting uitgesproken dat de zomermaanden de komende weken goedkoper zullen worden en dat het verschil tussen de prijs voor de winter van 2020-2021 en de prijs voor de zomer van 2020 daarmee zal oplopen. Dat maakt het voor producenten aantrekkelijk om voorraden tot hun beschikking te hebben zodat ze het gas kunnen onttrekken op het moment dat de prijs het meest gunstig is. Dit was afgelopen week ook de zien bij de veiling van de Bergemeer-opslag; er werd 3 TWh gascapaciteit geveild, maar de vraag was ruim tien keer zo groot. Dat de LNG-aanvoer de komende jaren overvloedig blijft, wordt gesteund door het feit dat Qatar, de grootste LNG-exporteur ter wereld, vanaf 2023 een twintigjarig contract heeft voor hervergassingscapaciteit bij de Zeebrugge-terminal. Dit betekent dat het vloeibare gas daar omgezet kan worden en via pijpleidingen verder naar verbruikers in België en omliggende landen getransporteerd wordt. Dit valt vrijwel samen met het sluiten van het Groningen-gasveld in 2022.
De vooruitzichten voor de kolenmarkt zien er steeds somberder uit. In 2019 werd in de EU maar liefst 42% minder steenkool verstookt ten opzichte van 2018. Dit werd gedeeltelijk veroorzaakt door de lage gasprijzen, waardoor gasgestookte centrales goedkoper draaiden dan kolencentrales. In 2020 is de verwachting dat er in Europa 12 miljard m3 meer gas nodig is om steenkolen te vervangen. Aan deze vraag wordt vooral voldaan door LNG-leveringen vanuit de VS, Rusland en Qatar.
De emissierechtenmarkt lijken op lange termijn ook eerder naar beneden te buigen dan naar boven te wijzen. In de loop van 2020 worden ca. 115 miljoen Britse CO2-rechten in omloop gebracht als gevolg van de Brexit. Samen met de afname van steenkolen in de Europese energiemix geeft dit druk op deze markt.