MARKTVISIE | Gasmarkt is op zoek naar evenwicht
Zo min mogelijk energie verbruiken en de energie die wél nodig is zo slim mogelijk inzetten. Dat is de strategie van Gerben van Giessen van Butterfly Orchids in Andel. Om dit te realiseren en maximale flexibiliteit te creëren in zijn energievoorziening investeerde hij de afgelopen jaren fors in duurzame energiesystemen. “Dit levert me kostprijstechnisch voordeel op én maakt de basis van mijn bedrijf sterker. AgroEnergy faciliteert me hierbij én biedt mij toegang tot diverse flexmarkten.”
Energiebesparing vormt al decennialang dé rode draad in de bedrijfsvoering van de familie Van Giessen. “Energiebesparing was altijd al een stokpaardje van mijn vader, die het bedrijf heeft opgezet”, vertelt Gerben van Giessen (37), eigenaar van Butterfly Orchids in Andel. “Wellicht doordat hij de energiecrisis van de jaren tachtig heeft meegemaakt; die is op de een of andere manier in zijn genen blijven hangen. Ook was hij meer een techniekman dan een teeltman. Voor mij geldt hetzelfde: energie – en vooral ook het besparen daarop – is voor mij een belangrijk speerpunt. Al vanaf het moment dat ik zo’n vijftien jaar geleden in het bedrijf kwam. De verduurzamingsdiscussie speelde toen nog niet of nauwelijks. Mijn drive om energie te besparen en te verduurzamen, lag destijds vooral in het verlagen van de kostprijs en het op die manier versterken van mijn concurrentiepositie.’
Aanvankelijk was het familiebedrijf gestoeld op de chrysantenteelt, maar daarin zag Van Giessen onvoldoende toekomst en uitdaging. “Daarom besloot ik in 2009 te switchen naar phalaenopsis; deze teelt bood toentertijd nog volop ruimte om verder te ontwikkelen en te verbeteren. En ook energietechnisch lagen hier nogal wat uitdagingen, aangezien phalaenopsis een behoorlijk energie-intensieve teelt is.”
WKO en zonnepanelen
Om zoveel mogelijk energie te besparen, investeerde Van Giessen – wiens bedrijf 3,4 hectare omvat – bij de overstap naar de phalaenopsisteelt in drie schermdoeken. Daarnaast had hij verschillende WKK’s en een warmtepomp met warmte-koude-opslag (WKO). “Het principe van deze WKO is heel eenvoudig: we ‘oogsten’ de overtollige warmte in de kas gedurende de zomermaanden en slaan die dan op in de bodem. Vervolgens zetten we deze in tijdens de koude wintermaanden.”
Daar bleef het niet bij: enkele jaren later ging de teler ook stroom en warmte leveren aan een nabijgelegen zwembad, wat hem extra mogelijkheden bood om zijn energiesystemen efficiënt in te zetten. Daarnaast investeerde hij twee jaar geleden in een zonneweide en legde hij het dak van zijn schuur vol met panelen. Vandaag de dag beschikt Van Giessen over 4500 panelen, waarmee hij op jaarbasis 1,8 miljoen kWh aan stroom kan opwekken. “In principe had ik met mijn drie WKK’s, die een gezamenlijk vermogen hebben van bijna 2 MW, voldoende capaciteit om elektriciteit op te wekken voor mijn belichtingsinstallatie en om te koelen in de zomermaanden. Met de aanschaf van de zonnepanelen creëerde ik echter meer flexibiliteit, ik heb meer keuzemogelijkheden. Voorheen had ik in de zomer bijvoorbeeld soms elektriciteit nodig om te koelen. Maar zette ik dan mijn WKK aan, dan moest ik de warmte vernietigen. Dat was vanzelfsprekend niet wenselijk. Op dat soort momenten is inzet van zonnestroom een betere optie.”
Switch naar LEDs
In het najaar van 2022 maakte Van Giessen een verdere verduurzamingsslag, door zijn HPS-belichting te vervangen door LEDs. “Minimale energie-inzet had zoals gezegd al mijn aandacht, maar dat werd nog eens versterkt door de hoge energieprijzen. Met de switch naar LEDs kon ik vijftig procent besparen op het elektriciteitsverbruik voor mijn belichting. Daarnaast koos ik voor dimbare LEDs, waardoor ik mijn belichtingsniveau kan afstemmen op de stroomprijs. En niet te vergeten: ik hing meer vermogen op dan nodig, waardoor ik extra elektrisch vermogen beschikbaar kreeg om te ‘spelen’ op de elektriciteitsmarkten. Dat resulteerde dus ook weer in meer flexibiliteit, gaf me nog meer knoppen om aan te draaien. Dit alles met als doel de energiekosten zoveel binnen de perken te houden en de energie die ik wél nodig heb zo slim mogelijk in te zetten.”
Flexpool voor noodvermogen
Van Giessen houdt zijn energiemanagement in eigen hand: iedere dag bepaalt hij op basis van diverse parameters de juiste strategie. “Ik kijk onder meer naar het weer, naar gewasbehoefte en naar de energieprijzen. Op basis hiervan bepaal ik welke systemen aangaan en op welke elektriciteitsmarkten ik handel. Het is echt een puzzel, die telkens anders uitpakt.”
De phalaenopsisteler is actief op meerdere elektriciteitsmarkten en neemt sinds vorig jaar ook deel aan de speciale flexpool voor noodvermogen van AgroEnergy, met zijn WKK’s en belichting. “De markt voor noodvermogen vormt voor mij een extra tool om flexibel elektrisch vermogen in te zetten op momenten dat ik dit zelf niet nodig heb, en levert op die manier ook weer financieel voordeel op. AgroEnergy creëert voor mij dus toegang tot bepaalde flexmarkten, daarnaast faciliteren ze mijn handel in gas en elektriciteit. Ook is AgroEnergy bezig met de ontwikkeling van software waarmee we op termijn data van diverse orchideeënbedrijven – bijvoorbeeld qua energieverbruik en CO2-footprint – kunnen vergelijken. Dit biedt hopelijk inzichten in kansen voor verdere verduurzaming en besparing.”
Kostprijsvoordeel
De focus op energiebesparing, verduurzaming en energiemanagement levert Van Giessen veel op. “Mede hierdoor heb ik een relatief gunstige kostprijs, wat de basis van mijn bedrijf en mijn concurrentiepositie versterkt. Op dit moment heeft het feit dat wij zo duurzaam bezig zijn nog geen meerwaarde in de markt, maar ik verwacht dat dit in de toekomst zal veranderen. En naast het feit dat het me veel financieel voordeel biedt, vind ik het gewoon heel leuk om met energiezaken bezig te zijn. Het is een uitdaging om steeds te kijken hoe het nóg slimmer en beter kan.”
Vanuit die overtuiging zit Van Giessen ook vol plannen voor de toekomst. Zo onderzoekt hij momenteel de mogelijkheden om te investeren in aquathermie, waarbij warmte wordt gewonnen uit oppervlaktewater. “Daarnaast heb ik plannen om een extra zonneveld aan te leggen met een warmtepomp en een elektrische boiler, die stroom kan omzetten in warmte. Samenvattend: door te investeren in verduurzaming creëer ik maximale flexibiliteit qua energievoorziening, en maak ik mijn bedrijf verder toekomstbestendig.”
‘Bedreigingen omvormen in kansen’
Hoewel Van Giessen zijn energiemanagement in eigen hand houdt, spart hij regelmatig met Kees Tetteroo, EnergieSpecialist bij AgroEnergy. “Ik ga periodiek bij Gerben langs om het energieplaatje van zijn bedrijf door te nemen en samen de marktontwikkelingen te bespreken”, zegt Tetteroo. “De kracht van Gerben ligt vooral in het feit dat hij marktkansen weet te benutten en bedreigingen in de markt vaak omvormt in een kans. Bijvoorbeeld door zonnestroom te gebruiken voor de koeling. Los van de periodieke afspraken neemt Gerben ook wel tussentijds contact op, met vragen over energiezaken of om een bepaald idee te toetsen. Op die manier tillen we zijn energieplaatje samen naar een nóg hoger plan.”
