MARKTVISIE | Heeft de gasprijs voorlopig de bodem bereikt?

Samenvatting:

• Gasmarkt zoekt naar nieuw prijsevenwicht
• Gasdoorvoer via Oekraïne neemt af
• Twee vrachten voor nieuwe Duitse LNG-terminals
• Steenkool en emissierechten duurder geworden
• Historisch hoge vulgraad gasvoorraden

Bodem gasprijs bereikt?

Vraag en aanbod

De gasvraag nam de laatste dagen flink toe door lagere temperaturen en lagere windsnelheden dan de afgelopen weken. Begin december zagen we hetzelfde weerbeeld en toen liep het gasverbruik rap op tot net boven het langjarig gemiddelde. In de week van 3 t/m 9 januari lag het Nederlandse gasverbruik nog ruim 50% lager dan het gemiddelde verbruik in die week van 2019 t/m 2021.
Door de lagere windproductie is er ook meer vraag naar gas- en steenkoolgestookte elektriciteitscentrales, wat ook een hogere elektriciteitsprijs oplevert.

Aan de aanbodzijde zijn er verder weinig ontwikkelingen. Er vindt, eigenlijk zoals altijd, onderhoud plaats aan enkele Noorse gasvelden, maar de dagelijkse exportvolumes blijven ruim boven 300 miljoen m3. Qua Russisch gas zijn er nog twee doorvoerroutes actief: via Oekraïne en via Turkije. De volumes via Oekraïne nemen langzaam af. Tussen juni en december 2022 was het gemiddeld 42 miljoen m3, maar de laatste dagen wordt er nog slechts 32 miljoen m3 genomineerd en voor deze donderdag zelfs maar 24,4 miljoen m3. Mogelijk spelen de gedaalde (dag)gasprijzen een rol, waardoor het voor West-Europese afnemers goedkoper is om spotgas te kopen.

LNG-nieuws

Het lagere prijspeil dempt de LNG-aankomsten in Europa, maar het is niet zo dat er op dit moment massaal koers wordt gezet naar Azië. Ook daar is de winter relatief mild tot nu toe en zijn de prijzen mee omlaag gelopen met de Nederlandse TTF-markt. De Aziatische JKM-benchmark staat nog wel ruim hoger dan zijn Europese evenknie, maar de LNG-vraag daar is laag voor de tijd van het jaar.
De stormachtige weersomstandigheden van vorige week zorgden ervoor dat de tankers moeite hadden om de LNG-terminals in Groot-Brittannië te bereiken, maar inmiddels is de ‘backlog’ vrijwel weggewerkt. In Duitsland komen de nieuwe LNG-terminals ook flink op stoom, want de importfaciliteiten bij Brunsbüttel en Ludmin ontvangen naar alle waarschijnlijkheid nog deze maand hun eerste LNG-leveringen. Bij Wilhemshaven staan ook nog twee leveringen op stapel in januari. Het Duitse energiebedrijf SEFE maakte woensdag bekend dat ze voor de jaren 2027 t/m 2047 hervergassingscapaciteit hebben geboekt bij de nieuw te bouwen LNG-terminal in Stade. Het is de bedoeling dat via deze terminal in de toekomst ook waterstof geïmporteerd kan worden, wat de lange contractduur verklaart.  SEFE was eerder bekend onder de naam Gazprom Germania en is nu in handen van de Duitse overheid.

De Nederlandse Eemshaven-terminal is nog tot 30 januari in onderhoud, maar daarna zou ook deze terminal op volle kracht moeten draaien. Bij de Rotterdamse Gate-terminal worden nog twee tankers verwacht deze maand. In Groot-Brittannië staan vijftien leveringen op de planning tot het einde van de maand.

Terugblik korte termijn

De EPEX-prijzen hebben een ferme tik omhoog gekregen door de afgenomen windkracht. Vorige week vrijdag t/m zondag stond de gemiddelde dagprijs nog onder 100 €/MWh, met enkele nachtelijke uren rond 0 €/MWh. Vanaf maandag komen de uurprijzen nauwelijks meer onder 100 €/MWh en tikken de duurste uren (08.00 – 10.00 en 17.00 – 19.00 uur) de 200 €/MWh aan. De daggasprijs volgt de ontwikkelingen op de kortetermijncontracten. Dinsdag en woensdag zakte de prijs naar ca. 56 €ct/m3, maar woensdag bewoog dit weer opwaarts naar 60 €ct/m3. Gezien de weersomstandigheden, de huidige vraag-aanbod-verhouding en de relatief hoge vulgraad van de gasbergingen lijkt dit een prijsniveau te zijn dat realistisch is voor de rest van de winter. Schommelingen in vraag (temperatuur/wind) en aanbod (LNG/Noorwegen/Rusland) kunnen echter roet in het eten gooien. Op Europees niveau zijn de gasvoorraden nu voor ruim 80% gevuld, dat is 41 procentpunt hoger dan het tienjarig gemiddelde. Nederland en Duitsland staan daarbij respectievelijk op 75 en 89%.

Prijsontwikkelingen gas en elektriciteit

Ten opzichte van medio vorige week zijn de gasprijzen over de hele linie gedaald. Maandag bereikte de gasmarkt voorlopig de laagste slotprijs sinds december 2021. Dinsdag en woensdag zaten de prijzen weer enigszins in de lift door de hogere gasvraag. Elke kuub die nu uit de voorraden gehaald wordt, moet immers komende zomer weer in de voorraden worden gestopt. Dat zorgt ook weer voor extra risico richting de volgende winter. Week-op-week zijn de gasprijzen vijf tot tien procent gedaald.  Het februari-contract flirtte dinsdag even met de 50 €/MWh-grens, maar woensdagmiddag was dit weer opgelopen naar 64 €/MWh. De markt is duidelijk op zoek naar een nieuw evenwicht nu we de winter zonder fysieke tekorten doorkomen. De prijs moet immers wel hoog genoeg blijven om LNG aan te trekken en de voorraden weer richting 100% te brengen.

Bij elektriciteit is het beeld iets anders dan bij gas. De prijsdalingen concentreren zich hier op de resterende 2023-tijdvakken, terwijl de langere termijn stabiel is gebleven (2024) of zelfs is gestegen (2025 en 2026). Voor de verdere jaren zien we dus ook dat de spark spread flink verbeterd is. Mogelijk hebben vooral de oplopende steenkool- en emissierechtenprijzen opwaartse druk uitgeoefend op die elektriciteitscontracten.

Terugblik emissierechten en steenkool

De steenkoolprijs voor 2024 kabbelde sinds het begin van het jaar grofweg tussen 160 en 170 $/ton. Woensdag liep dit op naar 176 $/ton doordat de vraag naar steenkool toenam en de voorraden slonken. De emissierechtenprijs is flink volatiel de laatste dagen en beweegt hoofzakelijk tussen 77 en 85 €/ton. Donderdagochtend werd de bovenkant van deze bandbreedte geraakt wat ook de elektriciteitsprijzen omhoog liet tikken. Tijdens de koudevlaag begin december werd ruim boven 90 €/ton gehandeld, maar een groot verschil met nu is dat het toen vrijwel windstil was. De steenkool- en gascentrales draaiden destijds op volle kracht, met grotere vraag naar emissierechten tot gevolg.

Het Chinese nieuwjaar en de teruggedraaide coronamaatregelen zorgen voor opwaarts prijssentiment op de oliemarkt. De olieprijs liep woensdag op naar 87,5 $/vat, het hoogste prijsniveau sinds medio november. Aan het einde van de dag daalde de markt weer iets en werd een slotprijs van 84,98 $/vat genoteerd.

Vooruitblik: 

Voorlopig blijven de temperaturen rond het seizoensgemiddelde bewegen en de windkracht blijft ongeveer 20% onder het langjarig gemiddelde in Noordwest-Europa. Richting eind januari lopen de temperaturen wellicht weer iets op. De windkracht blijft matig, waardoor de gas- en steenkolencentrales de elektriciteitsprijs bepalen. Gezien deze vooruitzichten zijn er weinig prijsschommelingen te verwachten. De gasmarkt zoekt naar het prijsniveau waarop het LNG kan blijven aantrekken maar de volumes die we in het tweede halfjaar van 2022 hebben gezien, zijn op dit moment niet nodig. Een daggasprijs rond 60 €ct/m3 en een gemiddelde EPEX-dagprijs tussen 140 en 180 €/MWh liggen daarom in de lijn der verwachting. 

Bekijk de marktvisie van vorige keer