MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Daggasprijs in anderhalf jaar niet zo ‘laag’ geweest (op warme week van oktober 2022 na)
- Brussel: geen ontkoppeling van gas- en elektriciteitsprijs
- Wederom een scheur bij een Franse kerncentrale ontdekt
- Eemshaven LNG-terminal weer op volledige capaciteit
| Gas in eurocent/m3 | 1 mrt | 8 mrt |
| TTF daggas | 47,4 | 43,1 |
| TTF april ’23 | 46,0 | 41,4 |
| TTF jaar ’24 | 52,5 | 48,2 |
| TTF jaar ’25 | 44,6 | 41,0 |
| Elektra in euro/MWh | 1 mrt | 8 mrt |
| OTC base april ’23 | 116,1 | 108,0 |
| OTC peak ’24 | 150,0 | 139,5 |
| OTC base ’24 | 134,3 | 129,0 |
| OTC base ’25 | 120,7 | 118,0 |
Terugblik ontwikkelingen gas
De maand maart wordt gezien als de laatste maand van de huidige winterperiode. Qua temperatuur is de maand ook winters van start gegaan. In de afgelopen dagen kwam het kwik overdag maar nauwelijks boven nul. Dat zorgde ook voor een flink hogere gasvraag.
Afgelopen dagen liep de Nederlandse gasvraag op tot 160 miljoen m3. Doordat de aanvoer vanuit Noorwegen lager was als gevolg van een verstoring bij het Karsto-veld, moest 100 miljoen m3 hiervan uit de gasvoorraden onttrokken worden. Ter vergelijking: eind februari was de totale gasvraag ons land in totaal gemiddeld 115 miljoen m3 per dag.
De daggasprijs liet in februari in de eerste week een prijsdaling zien van vijf cent. Maar bleef de rest van de maand vrij stabiel rond de 50 €ct/m3. Opvallend is dan ook dat, ondanks de koude start van de maand maart, de daggasprijs na de eerste handelsweek eveneens vijf cent lager staat.
Direct aan het begin van de maand is de daggasprijs door de 50-centgrens heen gezakt en is op weg naar de 40 €ct/m3. Dat was eind oktober 2022 voor het laatst een aantal dagen het geval, in een week dat het uitzonderlijk warm was voor de tijd van het jaar en de voorraden al ongeveer volledig gevuld waren. Voor de tijd dat de daggasprijs structureel onder de 40 €ct/m3 lag, moeten we anderhalf jaar terug gaan, naar augustus 2021. Door de verhoogde gasvraag lag de daggasprijs de afgelopen dagen wel ongeveer 1 tot 1,5 cent hoger dan de frontmaanden april tot en met juni.
Zoals gezegd werden de gasvoorraden goed aangesproken in de afgelopen week. De gemiddelde vulgraad van de Nederlandse bergingen is inmiddels gedaald naar 60 procent. Dat is inmiddels wel iets hoger dan het Europese gemiddelde van 58 procent. Het is daarmee aannemelijk dat we deze winter uitkomen met gasvoorraden die nog voor minstens de helft zijn gevuld.
Met name de temperatuur ontwikkeling in april zal bepalend zijn wanneer de voorraden per saldo weer worden aangevuld. Meestal wordt de laagste vulgraad eind maart gehaald, maar in 2021 was dat bijvoorbeeld pas eind april het geval.
Terugblik EPEX- en onbalansprijs
De dalende daggasprijs is niet goed terug te zien in het EPEX spotprijsniveau. De baseloadprijs lag de afgelopen week heel stabiel tussen de 122,45 en 141,25 €/MWh. Eigenlijk had voornamelijk het windaanbod effect op de hoogte van de uurprijzen. Maandag aan het einde van de ochtend was het nagenoeg windstil. Dat waren tegelijk ook de duurste uren met 185 tot 217 €/MWh.
Verder viel op dat de uurprijzen nauwelijks onder de 100 €/MWh uitkwamen. Ook niet bij de stevige windkracht van maandagavond en zelfs niet in het weekend.
Het beeld dat de peakloadprijs maar enkele euro’s boven de baseloadprijs ligt, is deze maand niet veranderd. Tot nu toe deze maand is het prijsverschil slechts 5 €/MWh.
Ondanks het wisselvallige weer bewoog de onbalansprijs voor elektriciteit relatief stabiel rondom het EPEX-niveau. Er waren de gebruikelijke kortstondige piekjes en dipjes in de onbalansprijsvorming. Tennet was welgeteld 1 keer genoodzaakt om (opregel) noodvermogen af te roepen. Dat was zaterdag 4 maart, tussen 18:21 en 19:11. De onbalansprijs schoot toen omhoog naar bijna 1000 €/MWh.
Geen ontkoppeling van gas- en elektriciteitsprijs
Uit een uitgelekt voorstel van de Europese Commissie blijkt dat er geen grote ingrepen gaan komen op de gas- en elektriciteitsmarkt. Er was eerder namelijk sprake van een ontkoppeling van de gas- en elektriciteitsprijs. Dat zou ervoor moeten zorgen dat een stijging van de gasprijs niet direct zou leiden tot een hogere elektriciteitsprijs. Dit lijkt nu van de baan te zijn.
In het huidige voorstel wordt wel gesproken over een minimum en maximum prijs voor producenten. Hoe dat er dan uit gaat zien is nog onduidelijk. Het volledige plan zal op 16 maart worden gepresenteerd.
Termijnprijzen gas
Net als de daggasprijs zijn ook de termijnprijzen bij gas verder gedaald. De komende (zomer)maanden naderen eveneens de 40 €ct/m3. Dat is een daling van circa 5 cent ten opzichte van een week geleden. Daardoor is het prijsverschil met de contracten voor de komende wintermaanden iets verder toegenomen. Deze noteren momenteel ongeveer 10 cent boven het prijsniveau van de frontmaanden.
De termijnprijs voor zomer 2024 is in de voorbije handelsweek ook onder de 50 €ct/m3 gedaald.
De verdere jaren lieten in de voorbije week ook een prijsdaling zien. Contractjaar 2024 en 2025 zijn ongeveer 4 €ct/m3 gedaald naar respectievelijk 48,2 en 41 €ct/m3. Voor de jaren 2026 en 2027 was de prijsdaling veel kleiner. Deze contracten zijn 1 cent gedaald in een week tijd en noteren respectievelijk 31,5 en 28,5 €ct/m3.
Elektriciteit, emissierechten en steenkool
Bij elektriciteit zijn de termijnprijzen ook gedaald, maar de prijsdynamiek was wel anders dan bij gas. De daling was namelijk procentueel gezien minder sterk.
Nu is de prijscurve voor elektriciteit ook vlakker dan bij gas: het 2024 contract bij elektriciteit is ongeveer 25% duurder dan het 2026 contract (bij gas is dit prijsverschil nog ongeveer 60%).
De daalpotentie van elektriciteitscontracten voor de kortere termijn lijkt daarmee kleiner dan bij gas.
Een mogelijke reden dat de termijnprijzen voor elektriciteit minder dalen, kan te maken hebben de situatie in Frankrijk. Daar is deze week namelijk een scheur ontdekt bij een kerncentrale (Penly 1), waardoor er problemen met de koeling zouden kunnen ontstaan. Dat geeft wat onrust bij marktpartijen, want dit kan dan ook bij andere reactoren het geval zijn.
Het 2024-contract voor steenkool in de ARA-hub (Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen) stond op 1 maart nog op 155 $/ton. Maar ook hier is werd de eerste handelsweek gekenmerkt door een prijsdaling tot onder de 130 $/ton.
De emissierechten blijven een vreemde eend in de bijt en lijken een geheel eigen prijsdynamiek te hebben. In februari werd de 100 €/ton nog opwaarts doorbroken voor het Dec-2023 contract, een nieuw prijsrecord. De eerste dagen van maart lieten toch weer een daling zien naar de 90 €/ton. Om vervolgens weer op te lopen naar bijna 100 €/ton op donderdag 9 maart.
Vooruitblik
De weersberichten geven voor de komende week een wisselvalliger beeld. De temperatuur loopt tot aanstaande maandag op. Bovendien is de verwachting dat de wind na het weekend naar het zuidwesten gaat draaien en ook flink gaat aantrekken naar 6 Beaufort. Voor de komende dagen kan dat verdere neerwaartse druk geven op zowel de daggas- als de EPEX spotprijzen. De markt verwacht voor de spotprijs van elektriciteit voor de komende weekend en week een gemiddelde prijs van ongeveer 100 €/MWh. Dat is ongeveer een kwart lager dan we de afgelopen dagen hebben gezien.
Aan de LNG-aanvoer zal het niet liggen, want er blijven onverminderd schepen aanmeren in Noordwest-Europa. De capaciteit van de Eemshaven-terminal zou inmiddels weer volledig beschikbaar moeten zijn. Deze maand worden er bij de Eemshaven-terminal twee schepen verwacht, op 16 en 24 maart. Bij de Gate-terminal in Rotterdam staan momenteel 6 ladingen op de planning voor de komende twee weken.
Daarvan heeft er overigens één als herkomst de Freeport-terminal in de VS. Het nieuws van afgelopen woensdag over deze terminal is, dat er ook toestemming gegeven is om de derde (en daarmee laatste) liquificatie-lijn weer in gebruik te mogen nemen. De terminal kan daardoor (sinds het incident van juni 2022) op korte termijn weer volledig operationeel zijn.
LNG zal ook de komende zomermaanden een belangrijke spil blijven om de gasvoorraden weer te vullen. Er dient namelijk rekening te worden gehouden met het Noorse onderhoudsseizoen dat in april al gaat beginnen. Berekeningen laten zien dat er deze zomer gemiddeld 20% van de Noorse capaciteit niet beschikbaar zal zijn. Met als zwaarte punt begin juni en begin september. Dan is de helft van de capaciteit in onderhoud.
Bekijk de marktvisie van vorige keer
