MARKTVISIE | Gasmarkt opgeschrikt door force majeure en GazProm-sancties

Samenvatting:

  • Force majeure op Oekraïens grenspunt, gasmarkt opgeschrikt
  • Spanningen tussen Duitsland en Rusland nemen toe
  • Tweede drijvende LNG-fabriek Eemshaven
  • Uurprijzen elektriciteit overdag bijna naar nul
  • Zomers weer in aantocht
Gas in eurocent/m3 4 mei 11 mei
TTF daggas 100,20 83,50
TTF juni ’22 10500 91,90
TTF jaar ’23 82,00 77,40
TTF jaar ’24 64,00 60,50

 

Elektra in euro/MWh 4 mei 11 mei
OTC base juni’22 217,30  195,40
OTC peak ’23 234,00  228,60
OTC base ’23 194,00  188,10
OTC base ’24 161,20  164,00

Terugblik gas: gasmarkt opgeschrikt

De handelsweek werd maandag afgetrapt met flinke prijsdalingen ten opzichte van vorige week. Het warme weer, de flinke windproductie en de overvloed aan LNG-leveringen zorgden voor enige ontspanning in de markt. Met name de daggasprijs daalde in rap tempo van 100 naar 85 €ct/m3. In Groot-Brittannië zakte de daggasprijs zelfs weg tot 15 €ct/m3, gezien de overvloedige LNG-aanleveringen en de beperkte mogelijkheden om dit volume naar andere landen te distribueren. LNG in Azie handelt op gemiddeld 70 €ct/m3 voor de zomermaanden en 85 €ct/m3. Dat is dus vooral voor de komende maanden duidelijk lager dan de prijzen op TTF.

Force majeure op Oekraïens grenspunt

Dinsdagmiddag schoten de kortetermijnprijzen omhoog toen de Oekraïense netbeheerder GTSOU per woensdag 11 mei force majeure afkondigde voor het Sokhranivka-grenspunt. Volgens de netbeheerder wordt daar door Russische troepen gerommeld met de infrastructuur en wordt er zelfs illegaal gas afgetapt. Door het uitroepen van force majeure viel er per woensdag ca. 30 miljoen m3/dag aan Russische gasdoorvoer via Oekraïne weg.
GTSOU en GazProm discussieerden via hun officiële kanalen of deze doorvoer opgevangen kon worden door het andere grenspunt. Het leek er woensdagochtend op dat een deel van de stilgevallen export was overgenomen door het 600 kilometer verderop gelegen Sudzha-grenspunt. Daarop reageerden de gasprijzen direct met een knik omlaag naar niveaus die we ook maandag en dinsdag zagen. Op donderdag stegen de prijzen echter weer nadat de Russische gasexport terugviel naar het niveau van begin maart. Ook kondigde Rusland sancties aan tegen GazProm-dochters die nu onder gezag staan van de Duitse energietoezichthouder. Het is nog onduidelijk wat de sancties precies behelzen. Er zijn berichten dat GazProm Germania geen gas meer ontvangt uit Rusland en dat het wellicht moeilijker wordt voor de GazProm-dochters om Russische LNG-leveringen te contracteren.

Tweede drijvende LNG-fabriek Eemshaven

Week-op-week staan zowel de korte- als langetermijnprijzen lager. De grootste dalingen zitten op de resterende zomercontracten en op de jaarcontracten voor 2025 en 2026. Er is meer vertrouwen in de markt dat de afhankelijkheid van Russisch gas over een aantal jaar dusdanig is afgebouwd dat de kans op extreme krapte kleiner is dan nu. Gasunie maakte bekend dat er in augustus een tweede drijvende LNG-verwerkingsfabriek geplaatst wordt in de Eemshaven. Gasunie geeft aan dat de interesse uit de markt ‘overweldigend’ is. Deze zogenaamde floating storage regasification unit (FSRU) heeft een jaarlijkse capaciteit van 4 miljard m3, net als de FSRU die eerder al gehuurd werd van de Belgische rederij Exmar.

Terugblik elektriciteit en emissierechten:

In het verloop van de EPEX-prijzen waren de weersomstandigheden duidelijk terug te zien. Vanaf zondag liet de zon zich steeds vaker zien en vanaf dinsdag deed ook de wind flink mee. De gemiddelde dagprijs werd daardoor vanaf dinsdag onder de 200 €/MWh geduwd en ’s middags bleven de uurprijzen maar net boven nul. Op energieopwek.nl is te zien dat er woensdagmiddag op een gegeven moment 15 GW aan zon en wind actief was. De onbalansprijzen zakten op dit moment ook flink weg, zelfs tot lager dan -100 €/MWh. Er is sinds vorige week drie keer noodvermogen afgeroepen door Tennet: twee keer op 5 mei en één keer op 6 mei. In alle gevallen was de situatie binnen het uur weer voldoende gestabiliseerd zodat Tennet de noodvermogenafroep weer introk.

Emissierechten wispelturig

De termijnprijzen voor elektriciteit worden voornamelijk gevormd door de gas- en emissierechtenprijzen. Zoals gezegd daalden de gasprijzen deze week over het algemeen, en ook bij EUA’s zagen we dat beeld. Vrijdag sloot het EUA-contract voor december’22 nog op 91,5 €/ton, maar woensdag kelderde dit vrij abrupt naar 82 €/ton. Later op de dag herstelde de prijs zich weer, om uiteindelijk af te sluiten rond 88 €/ton. Een vergelijking tussen de elektraprijzen van deze woensdagmiddag en vorige week woensdagmiddag laat zien dat de contracten tot en met komende winter 5 tot 10% gedaald zijn. De jaarcontracten voor 2023 en 2024 staan ruim 3% lager. In de prijzen voor de verdere jaren zit nauwelijks beweging omdat daar nauwelijks in gehandeld wordt.

 

Terugblik olie en steenkool:

De olieprijs kent neerwaartse druk door de afgenomen vraag uit China. Opwaartse druk is aanwezig door de EU-plannen om de import van Russische olie geleidelijk af te bouwen. De OPEC+ heeft het productieplafond voor de maand juni wederom opgehoogd, maar de netto toename van de productie valt al maanden tegen. Gedurende dag zijn er vrij forse prijsbewegingen zichtbaar, maar de prijzen bewegen sinds begin maart over het algemeen tussen 100 en 110 $/vat.
Voor steenkool geldt eigenlijk hetzelfde: er is met name sinds de oorlog in Oekraïne grote onzekerheid in de markt, maar er is een (behoorlijk stevige) bandbreedte waarin het richtinggevende 2023-contract verhandeld wordt: tussen 200 en 250 $/ton.

Visie voor de komende week: 

De slippers en de zonnebrand kunnen voorzichtig weer tevoorschijn worden getoverd, want op diverse plekken in het land wordt volgende week de 25 graden aangetikt. Dit gaat gepaard met flink veel zonneschijn, maar ook relatief weinig wind. Voor het weekend wordt een gemiddelde EPEX-prijs van ca. 140 €/MWh verwacht en voor de werkdagen daarna ca. 185 €/MWh. Ervanuitgaande dat de prijzen in de ochtendpiek en vanaf einde middag zo rond 230-260 €/MWh liggen, betekent dit voor de vroege ochtend en overdag prijzen rond 50 resp 120 €/MWh

Nederlandse gasvoorraden op 30 procent


Werkzaamheden bij de Gate-terminal beperken de hervergassingscapaciteit tot vrijdag met 30 miljoen m3/dag. Daarna kan de terminal weer op volle kracht verder. In de komende week worden twee geladen LNG-tankers verwacht. Ook het onderhoud aan Noorse gasvelden is beperkt, waardoor er weer volop in de gasvoorraden geïnjecteerd kan worden. De data op agsi.eu liet woensdagmiddag zien dat de Nederlandse voorraden inmiddels voor 30% gevuld zijn, ruim 3 procent meer dan een week geleden. De daggasprijs en de prijzen voor de tijdvakken tot en met 3e kwartaal 2022 moeten op basis van fundamentele factoren omlaag. Maar de emotie in de markt is nog groot, de prijzen reageren direct op de Russische gasflow. Donderdagochtend zagen we een prijsstijging van ruim 10 €ct/m3 toen de flows afnamen. De prijzen voor de lange termijn volgen die op de korte termijn; de structurele stijging van de afgelopen maand lijkt een beetje voorbij: de markt realiseert zich wellicht dat ze zich voor deze tijdvakken te veel door emotie heeft laten meeslepen.

Langetermijnscenario’s


In onze marktvisie hebben we de laatste maanden vaker aangegeven dat het enorm lastig is om zinvolle langetermijnbespiegelingen te maken. Daarom werken steeds meer bedrijven en analysebureaus met verschillende scenario’s, waarbij voor elk scenario een bepaald prijspeil wordt ingeschat. Sinds begin maart speelt in deze bespiegelingen vooral Rusland een grote rol: in hoeverre houden landen zelf op met de import van Russische grondstoffen en in hoeverre stopt Rusland met de export van grondstoffen als reactie op bijvoorbeeld EU-sanctiepakketten? Deze week heeft ABN AMRO een dergelijke analyse gepubliceerd, die zeker de moeite van het lezen waard is. Dit laat duidelijk zien welke bewegende delen er zijn en welk effect die kunnen   hebben op de prijsvorming in de komende maanden en jaren.

 

Bekijk de marktvisie van vorige keer

 

MARKTVISIE | Gasmarkt blijft volatiel

Gasmarkt | marktvisie

NIEUWS | Aankomend weekend gaat de zomertijd in

Zomertijd

MARKTVISIE | Gasprijzen zigzaggen weer omhoog

Gasprijzen | marktvisie

MARKTVISIE | Door zacht weer doen meeste energiemarkten toch weer een stapje omlaag

Energiemarkten