MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- De uitval van de LNG fabriek in Hammerfest bracht prijsdaling tot staan
- Prijsverschil met Azië verkleind
- Onzekerheid in de markt over wat het juiste niveau is voor de kortetermijnprijzen gas
- Steenkoolprijzen herstellen de laatste dagen, na weken van forse daling
- Zomers weer geeft lage spotprijzen voor elektriciteit, vooral in de weekenden
| Gas in eurocent m3 | 24 mei | 7 juni |
| TTF daggas | 27,2 | 26,0 |
| TTF juli ’23 | 27,7 | 26,3 |
| TTF jaar ’24 | 49,2 | 42,1 |
| TTF jaar ’25 | 44,2 | 40,6 |
| Elektra in euro/MWh | 24 mei | 7 juni |
| OTC base juli ’23 | 82,3 | 82,7 |
| OTC peak ’24 | 125,0 | 116,7 |
| OTC base ’24 | 118,3 | 109,3 |
| OTC base ’25 | 114,4 | 105,3 |
Daling gas- en elektriciteitsprijzen staat stil
Onzekerheid in de markt over juiste niveau korte termijnprijzen gas
Afgelopen week is de prijsdaling van daggas en de frontmaanden gas tot stilstand gekomen. Vorige week daalden de prijzen nog door, waarbij de daggas en juni-prijs de 23 €ct/m3 raakten. Op 30 mei raakte de LNG fabriek in het Noorse Hammerfest in storing en dit was het signaal voor de markt om te herstellen naar circa 27 €ct/m3. Per saldo zijn de prijzen nog licht lager dan 14 dagen geleden maar we zien nu bijna iedere dag redelijke felle prijsbewegingen binnen de dag met een vrij ruime band van 24-28 €ct/m3. De storing in Hammerfest is verlengd tot tenminste 14 juni en ook het Norne veld ligt er tot tenminste 12 juni uit.
De LNG prijs in Azië is de tweede factor die een prijsbodem geeft aan TTF. Deze is voor de frontmaanden opgelopen naar ca 29 €ct/m3. Als de TTF prijs aan de onderkant van de huidige bandbreedte is, is dit duidelijk te laag om nog LNG aan te trekken. En de aanvoer van LNG is cruciaal voor Europa. Tegelijk hebben we meer wind gehad dan seizoensgemiddeld, blijft de gasvraag nog steeds sterk achter en neemt de Noorse aanvoer stap voor stap toe. Door dit complex aan factoren is de markt onzeker over de juiste prijs voor een evenwichtige vraag-aanbodsituatie in de komende maanden.
Prijsdruk op lange termijn, mede door de grondstofprijzen
De lange termijnprijzen voor zowel gas als elektriciteit zijn fors gedaald in de afgelopen twee weken. Het betreft vooral de tijdvakken vanaf zomer24 tot en met winter25. Deze tijdvakken deden een soort inhaal-daling op het prijsniveau, maar ook deze prijzen zijn sinds eind mei stabiel. Het forse prijsverschil van 2024 en 2025 met de jaren erna is hiermee een stuk kleiner geworden.
Naast de opwaartse druk op de korte termijnprijzen gas, was er de afgelopen dagen ook prijsherstel op de grondstoffen. Zowel de steenkoolprijs zit na een gestage daling weer in de lift: waar de cal-24 prijs eind vorige week de 92 $/ton aantikte, is deze gisteren richting 105 $/ton gestegen. Steenkool ligt overigens nog steeds op een prijsniveau wat we sinds de eerste maanden van 2021 niet meer gezien hebben. De CO2 emissierechten bewogen mee met de steenkoolprijs: de EUA prijs voor dec23 zakte midden vorige week naar 79 €/ton, maar is intussen hersteld naar bijna 84 €/ton. Beide bewegingen zijn te verklaren uit tegenvallende economische cijfers in de voorgaande weken. Het prijsherstel lijkt, net als bij korte termijngas, vooral het gevoel dat de prijs wel erg ver is weggezakt. De vraag naar steenkool blijft laag en de Chinese export- en productiecijfers van begin deze week geven aan dat de productie daar nog niet goed op gang is, met lager energieverbruik tot gevolg. De lagere termijnprijzen voor gas drukken natuurlijk ook op de steenkoolprijzen en vice versa.
De olieprijs was vrij stabiel. De tegenvallende economische cijfers werden gecompenseerd door de eenzijdige aankondiging van Saoedi-Arabië om de olieproductie te verlagen. De juli-prijs zit de laatste weken in een smalle bandbreedte van 75-77 $/vat.
Vulling voorraden blijft op schema
De bergingen hebben hun vultempo beperkt verlaagd afgelopen twee weken: in Nederland en Duitsland met +1,5% per week naar 69% respectievelijk 76%. Er komt nog genoeg LNG aan in Europa. Ook voor de komende 2,5 week worden behoorlijk wat schepen verwacht: minstens 10 in de UK, 8 in Zeebrugge en 13 in Nederland. De gasvraag ligt nog steeds 25-30% lager dan het meerjarig gemiddelde. De markt vindt het wel spannend of deze schepen echt zullen aanlanden, gezien de huidige prijsverhouding met Azië.
Sparkspread stabiliseert of stijgt
De combinatie van hogere steenkool- en EUA-prijzen en gelijkblijvende gasprijzen leidde tot een licht herstel van de WKK sparkspread 2024 en 2025. De sparkspread voor de komende maanden is zelfs licht verbeterd omdat de elektriciteitsprijs niet verder zakte en de gasprijs nog wel. De sparkspread voor gascentrales is voor de komende maanden hersteld. Dat moest ook wel, want deze was te negatief terwijl er in de komende maanden in de ochtend en avond gasgestookt vermogen nodig is.
De prijzen voor winter24 laten nu een vrij logisch beeld zien: TTF noteert 40-42 ct/m3 en LNG in Azië staat op ca 42 ct/m3. De elektriciteitsprijzen voor de winter neigen omhoog. De Franse elektriciteitsprijzen voor de winter dalen, waardoor het verschil met de prijzen hier vermindert. Vooral voor het 4e kwartaal is het verschil een stuk kleiner geworden.
EPEX- en onbalansprijzen
De EPEX en onbalansprijzen worden volledig beheerst door het weer. Er was de meeste dagen genoeg wind en redelijk tot veel zon. In het weekend zien we van 10-17 uur EPEX-uurprijzen rond of onder nul, maar geen extreem lage prijzen. Als de duurste productie-unit op een bepaald moment een gascentrale is, is de kostprijs rond 110 €/MWh, de 80 €/MWh is de kostprijs van een kolencentrale. Deze prijzen zien we in de avond respectievelijk ’s nachts.
De onbalansprijs reageert vooral fel als er veel wind en zon is. Op die momenten draait er namelijk vrijwel geen fossiel gestookt vermogen meer. Op deze dagen zien we onbalansprijs bewegen tussen -700 en + 1300 €/MWh. Tennet heeft in de afgelopen twee weken overigens geen noodvermogen hoeven afroepen.
De contractprijzen voor noodvermogen afregelen zijn weinig veranderd: doordeweeks laag geprijsd (5-8 €/MW,uur), in het weekend veel hoger, tot 40 €/MW,uur. Opregelen is goedkoper geworden, op alle dagen 6-14 €/MW,uur
Vooruitblik
De weersverwachting voor de komende twee weken geeft zonnig en warm zomerweer aan met minder wind dan in de afgelopen weken. De hogere temperatuur leidt tot meer vraag en relatief lagere productie van zonnepanelen. De spotprijs van elektriciteit voor levering dit weekend is met 36 €/MWh laag. Dit betekent van 10-17 uur een prijs rond of onder nul en ‘s morgens en ‘s avonds tussen 80 en 100 €/MWh. Baseload voor volgende week handelt op circa 80 €/MWh, wat betekent overdag 30-40 €/MWh en ‘s morgens en ‘s avonds tussen 80 en 120 €/MWh.
Het Noorse onderhoud wordt in de komende week verder afgebouwd; er komt 20-30 miljoen m3 per dag bij en ook de verstoring zouden moeten worden opgelost. Gezien de huidige prijszetting is er echter weinig motivatie voor de Noren om de aanvoer snel te verhogen omdat dit beslist tot neerwaartse prijsdruk zal leiden en daar hebben ze geen belang bij. Als de aanvoer rustig wordt opgevoerd, is er weinig prijsdruk op gas te verwachten, zowel niet omlaag als niet omhoog.
Voor de lange termijnprijzen is de beweging van de grondstofprijzen het meest van belang. Is het herstel van de steenkoolprijs blijvend of slechts van korte duur? Dat zal bepalen wat er met de lange termijn elektriciteitsprijzen en indirect met de gasprijzen zal gebeuren.
We houden met dit marktnieuws het ritme van eens per twee weken aan tot aan eind augustus. Op 22 juni verschijnt het volgende marktnieuws.
Bekijk de marktvisie van vorige keer
