MARKTVISIE | Hoogste gemiddelde EPEX sinds januari 2023
Prijsontwikkeling in de afgelopen week:
Gas in eurocent/m3 | 23 dec. | 6 jan. |
TTF daggas | 17,10 | 17,50 |
TTF feb. ’21 | 17,10 | 17,15 |
TTF jaar ’21 | 15,50 | 15,20 |
Elektra in euro/MWh | 23 dec | 6 jan. |
OTC base feb. ’21 | 48,00 | 51,45 |
OTC peak ’21 | 54,85 | 55,25 |
OTC base ’21 | 46,55 | 47,65 |
Sinds het verschijnen van onze laatste marktvisie op 17 december is er genoeg gebeurd, met name op de korte termijnmarkten. De kou in West-Europa in combinatie met de lage windkracht zorgde voor relatief hoge daggas- en spotprijzen. Op 19 december stond daggas nog op 15,25 €ct/m3, maar dat liep al snel op tot tegen de 19 €ct/m3 rond de jaarwisseling. Afgelopen woensdag werd voorlopig het hoogste punt bereikt: 19,45 €ct/m3. Het hoge prijsniveau in Azië zorgde er bovendien voor dat weinig LNG-tankers nog kozen voor een Europese haven. De afhankelijkheid van gasvoorraden en pijpleidinggas werd daardoor groter. Rond de feestdagen droogde de handel grotendeels op, waardoor er sneller flinke prijsbewegingen zichtbaar waren.
De APX-prijzen waren vrij stabiel in de kerstvakantieperiode. De gemiddelde dagprijs kwam grotendeels tussen 40 en 50 €/MWh uit en grote prijsschommelingen over de dag heen bleven uit. Alleen op 26 en 27 december was het verschil tussen de hoogste en de laagste uurprijs vrij groot (~65 €/MWh) door toenemende of afnemende windproductie gedurende de dag. Bij een langere periode met weinig wind, lage temperaturen en beperkt LNG-aanbod voelt met name Groot-Brittannië de krapte op de elektriciteitsmarkt. Zo liepen daar de spotprijzen voor woensdag 6 januari op tot een gemiddelde van 130,04 £/MWh, met een uitschieter van 737,45 £/MWh in de vroege avond. De kabels vanuit Frankrijk en België werkten op volle capaciteit om het systeem in balans te houden, maar dat zorgde daar ook weer voor uurprijzen ruim boven 130 €/MWh. Normaal gesproken sijpelt dit prijseffect ook door naar Nederland. Echter, de BritNed-kabel tussen Groot-Brittannië en Nederland is sinds 8 december defect en is pas eind januari weer operationeel. De Nederlandse spotprijzen werden donderdag wel iets mee omhoog getrokken, maar de gemiddelde dagprijs kwam met 63,84 €/MWh nog steeds flink lager uit dan in de omringende landen. Wel werd voor het eerst sinds 10 december weer een uurprijs van 100 €/MWh genoteerd.
De voorste maandcontracten waren zeer volatiel. Zo kwam het februari-contract bijna 10 €/MWh duurder de feestdagen uit, maar woensdag stond prijs alweer 6 €/MWh lager door dalende gas- en steenkoolprijzen.
Zoals gezegd is de handel in de kerstperiode beperkt, vooral op de lange termijncontracten. Vrijwel alle markten kwamen fiks hoger het nieuwe jaar ingerold onder invloed van de korte termijncontracten en zochten deze week richting. Dit zorgde voor vrij grote prijsschommelingen. Bij gas stond het wintercontract (okt’21 – mrt’22) op maandag bijvoorbeeld nog rond 17,50 €ct/m3, maar daalde woensdag richting 16,50 €ct/m3. Op de contracten voor 2022 en verder was dit effect in mindere mate zichtbaar, met prijsdalingen van 0,5 à 1,0 €ct/m3. De elektraprijzen volgende deze ontwikkeling en daalden vanaf maandag ongeveer 1 €/MWh.
Emissierechten en olie zijn ook sterk begonnen in 2021 en handelen t.o.v. 23 december een paar procent hoger. Na het Brexit-akkoord is de angst voor het dumpen van Britse emissierechten enigszins weggeëbd en het gebrek aan veilingen zorgde voor opwaarts sentiment. Het december-contract heeft de 34 €-grens als slotprijs nog niet geslecht, maar staat wel op het hoogste niveau ooit. Dinsdag zijn binnen het OPEC+-verband afspraken gemaakt over het verlengen van de huidige productiebeperkingen. Het lijkt erop dat de huidige afspraken tot en met maart gelden, waarmee de olieprijs waarschijnlijk stabiel blijft in een bandbreedte tussen 50 en 55 $/vat.
De enige markt die sinds kerstavond terrein verloor is de steenkolenmarkt. Richting het einde van het jaar tikte het 2022-contract nog regelmatig de 72,5 $/ton aan, maar woensdag kabbelden we omlaag richting 68 $/ton. Dat is overigens hetzelfde prijsniveau als begin vorig jaar.
Voor de korte termijn zetten we onze verwachting op stabiel tot licht dalend. De weersomstandigheden veranderen nauwelijks de komende week, maar richting het einde van week 2 lopen de temperaturen wel weer op tot boven het seizoensgemiddelde. Dan trekt ook de wind weer enigszins aan. Voor daggas verwachten we een prijs tussen 16 en 18 €ct/m3. Er staat geen LNG-aanlanding gepland bij de Gate-terminal, dus de afhankelijkheid van gasvoorraden en pijpleidinggas blijft. De APX-prijzen blijven vermoedelijk op een prijsniveau tussen 45 en 55 €/MWh hangen, met enkele prijspieken richting 70 €/MWh op windstille, vroege avonduren. Tot 15 januari is de NorNed-kabel beperkt beschikbaar, waardoor er minder goedkope Noorse waterkrachtstroom onze kant op komt.
Voor de lange termijn zetten we onze verwachting ook op stabiel tot licht dalend. Op het moment dat de korte termijnprijzen dalen straalt dit ook af op de langere termijn. We zien twee tegengestelde invloeden die de komende maanden invloed uitoefenen op de gasprijs. Aan de ene kant worden zowel de EUGAL- als de Nord Stream 2-pijpleiding in de komende maanden afgerond, waarmee het aanbod richting de volgende winter in ieder geval goed op orde is. Aan de andere kant lopen de gasvoorraden verder leeg de komende weken, waarmee de behoefte om de voorraden in de zomer weer te vullen alleen maar groter wordt. We zien daardoor ook dat het verschil tussen het zomercontract (apr’21 – sep’21) en het wintercontract (okt’21 – mrt’22) minder groot is dan vorig jaar. Veel hangt in de komende maanden ook af van de prijsvorming in Azië. Als de kou wegebt dan wordt het voor LNG-tankers ook weer aantrekkelijker om het gas naar Europa te brengen.
Voor emissierechten verwachten we een stabiel prijsniveau tot de eerste veilingen zich eind januari weer aandienen. Wellicht dat er dan ook al enig zicht is op de manier waarop de Britse emissierechtenmarkt ingepast gaat worden in de Europese emissierechtenmarkt. De elektraprijzen komen daarmee waarschijnlijk ook in rustiger vaarwater terecht, met eventueel wat ruimte naar beneden op het moment dat de gasprijzen dalen.