Marktvisie | Het lijkt wel winter op de gas- en elektramarkten

Samenvatting:

• Grote fluctuaties bij APX-prijzen
• Emissierechten verbreken dag na dag prijsrecords
• Temperaturen blijven onder langjarig gemiddelde
• Hervormingen op emissierechtenmarkt in aantocht

Prijsontwikkeling in de afgelopen week:

Terugblik korte termijn:

De buien aan het begin van de week veroorzaakten een onrustig beeld bij de onbalansprijzen. TenneT heeft zowel zondag, maandag als dinsdag noodvermogen in opregelende richting afgeroepen om de balans in het net te herstellen. Bij opklaringen nam de zonproductie weer toe en doken de onbalansprijzen regelmatig onder de nullijn.  Woensdag stabiliseerde het weer en stonden de prijzen rond APX-niveau.

Zoals verwacht was het een woelige week op de spotmarkten. De wisselende weersomstandigheden hadden duidelijk hun effect op de APX-prijsvorming. De gemiddelde dagprijs wisselde van 7,24 €/MWh op zondag tot 72,17 €/MWh op dinsdag. Zondag doken de prijzen op zeven aangesloten uren onder nul, met als laagste punt -66,18 €/MWh tussen 14.00 en 15.00 uur. De hoge temperaturen in combinatie met veel zon- en windproductie zorgden voor lage vraag uit de duurdere, conventionele centrales. Dinsdag zagen we precies het omgekeerde gebeuren. Het vrij sombere weer, de relatief lage temperatuur en de windstille omstandigheden stuwden de uurprijzen vrijwel de hele dag boven 60 €/MWh.

De kortermijncontracten voor elektriciteit en gas liepen mee in het opwaartse sentiment dat ook zichtbaar was bij emissierechten en steenkool. Een combinatie van lege gasvoorraden, weinig wind, hoge Aziatische gasprijzen en lage temperaturen voor de periode van het jaar trok de TTF-markt verder omhoog. Door de hogere temperaturen werd vanaf 8 mei kortstondig gas geïnjecteerd in de bergingen, maar richting het einde van de week is de verwachting dat het gas weer de andere kant op vloeit om aan de hogere gasvraag te voldoen. Op 10 mei kenden de Nederlandse voorraden een vulgraad van slechts 19%. Dat is bijna 40% lager dan in 2019 en 2020 rond dezelfde tijd.

Woensdag kwam zowel de daggasprijs als de prijs voor de voorste drie maandcontracten boven 25 €ct/m3 uit. Voor daggas is dat het hoogste prijsniveau sinds november 2018. Het augustus-contract is wel nog steeds goedkoper dan juni en juli, wat een indicatie is dat de markt richting het einde van het derde kwartaal minder krap is.

Bij elektriciteit zagen we hetzelfde beeld, maar daar ook vooral onder aanvoering van de stijgende emissierechtenprijs. Er lijkt maar geen einde te komen aan de prijsrecords voor EUA’s, want sinds 5 mei is er elke dag (m.u.v. Hemelvaartsdag) een nieuwe, hoogste slotprijs gerealiseerd. Toen was het nog 49,45 €/ton, maar inmiddels is de 55 €-grens al ruim overschreden. Net als bij gas staan de voorste drie maandcontracten voor elektriciteit ongeveer 10% hoger dan een week geleden. De baseloadprijzen stonden woensdag boven 70 €/MWh.

Terugblik lange termijn:

Ook de contracten voor de lange termijn zijn flink opgelopen, in lijn met de contracten voor de korte termijn. Bij elektriciteit valt op dat de jaarcontracten 2022 t/m 2024 net zo hard stijgen als de 2021-contracten. De hoge emissierechtenprijs draagt hier vooral aan bij. Bij gas zien we dit effect minder, waarbij de contracten voor 2022 t/m 2024 respectievelijk 10%, 6% en 4% duurder zijn dan een week geleden.

Een ton steenkool voor levering in 2022 kostte woensdag maar liefst 80 $. Vanaf maart 2019 hebben we dit prijsniveau niet meer gezien. Aziatische handelaren zijn flink aan het hamsteren met het oog op koelingsvraag in de zomer en om goed voorbereid de komende winter in te gaan. Een ontspoorde kolentrein in Zuid-Afrika zorgde voor verder opwaartse prijsbeweging.

De olieprijs beweegt sinds 1,5 week tussen 67 en 70 $/vat. De Europese markt trekt zich weinig aan van de problemen die er in het oosten van de Verenigde Staten zijn na een cyber-aanval op de systemen van Colonial Pipeline Company. De ontwikkeling van de wereldwijde voorraden en het gebrek aan richtinggevend nieuws houden de prijzen op hun plek.

Visie voor de komende week:

Gas en elektra korte termijn: stabiel

Onze verwachting voor de korte termijn zetten we op stabiel. Volgens de weer- en klimaatpluim van KNMI blijven de maximumtemperaturen voorlopig onder het langjarig gemiddelde hangen. Vanaf zondag lijkt de wind wel weer iets aan te trekken. Elke dag kan er wel een buitje vallen. Afhankelijk van de grootte van het buiengebied kan dat voor onrust zorgen bij de onbalansprijzen. De weersomstandigheden zijn ieder geval een stuk stabieler dan de afgelopen week, dus we verwachten minder grote verschillen bij de APX-prijzen. Een gemiddelde dagprijs tussen 50 en 65 €/MWh ligt in de lijn der verwachting. De beschikbaarheid van de centrales is prima, aangezien de Maasvlakte-centrale (Uniper) vanaf dit weekend weer in de lucht is en ook de Eemshaven-B-centrale (RWE) is na een korte storing weer operationeel.

De gasmarkt zoekt voor de korte termijn de balans tussen LNG-aanbod en Noors onderhoud. Van 15 mei tot 2 juni valt er maar liefst 85 miljoen m³ per dag weg uit de Noorse gasvelden. Daar staat echter wel voldoende LNG-import tegenover. De Nederlandse Gate-terminal mag de komende twee weken nog zeker zes tankers verwelkomen. Het is onwaarschijnlijk dat de daggasprijs de komende weken veel terrein verliest. In het derde kwartaal zijn de flows via de pijpleidingen weer grotendeels op orde en kan er ruimte omlaag ontstaan voor de gasprijzen. Sommige handelaren zijn echter sceptisch en zien pas weer neerwaarts potentieel als Rusland besluit om hun export flink op te voeren of als de emissierechtenprijs wegzakt.

Gas en elektra lange termijn: onzeker

Op 14 juli presenteert de Europese Commissie het plan om in 2030 de emissies met 55% teruggebracht te hebben ten opzichte van 1990. Het lijkt daarbij onvermijdelijk om ook ingrepen te doen in de emissierechtenmarkt, bijvoorbeeld door minder rechten in omloop te brengen. Handelaren springen daar nu al op in door posities in te nemen. De rol die speculanten op deze markt spelen, wordt wel steeds minder wenselijk geacht, dus ook aan deze kant van de markt gaat mogelijk gesleuteld worden.

De eerste veilingen binnen het Britse emissierechtensysteem vinden op 19 mei plaats. Het is op dit moment onduidelijk hoeveel Europese rechten op dit moment nog in handen zijn van Britse handelaren, maar de start van Britse veilingen kan voor een sell-off zorgen waar een prijsdrukkend effect van uit gaat.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief AgroUpdate

Ieder kwartaal brengen wij de AgroUpdate uit. Een digitiale nieuwsbrief vol met interessante artikelen over de ontwikkelingen op de energiemarkten. Meld je hier aan.

Bekijk de marktvisie van vorige week.