Marktvisie | Extreme prijsbewegingen en alarm over hoge energiekosten

Samenvatting:

  • Korte termijn gas en elektriciteit afgelopen week niet verder omhoog, maar wel heel beweeglijk
  • Grondstofprijzen lopen de laatste dagen op
  • Media en politiek pakken de hoge energieprijzen (eindelijk) op
  • Energie-intensieve bedrijven luiden de noodklok
Gas in eurocent/m3 15 sept 22 sept
TTF daggas 70,25 69,00
TTF okt ’21 69,05 69,30
TTF jaar ’22 41,10 41,50
TTF jaar ’23 24,85 25,40

 

Elektra in euro/MWh  15 sept    22 sept
OTC base okt ’21 159,40 150,00
OTC peak ’22 113,85 117,50
OTC base ’22 104,90 105,25
OTC base ’23 73,45 73,40

Terugblik korte termijn: 

Afgelopen week bleef de stress op de korte termijn gasmarkten. Noordwest Europa heeft rustig nazomerweer. Er was tot donderdag weinig wind, waardoor het gasverbruik voor elektriciteitsproductie in Nederland, Duitsland en de UK hoog was. Het Noorse onderhoud bleef ook tot donderdag op zijn piek. Vanaf gisteren (donderdag) stegen de exporten weer (+30 mln m3 t.o.v. woensdag), dat was minder dan verwacht door een storing op de velden Gullfaks and Aasta Hansteen. De markt had daar geen last van want door de sterke wind viel de gasvraag sterk terug en daalden de kortetermijnprijzen.

 

Magere vulling gasvoorraden EU

De bezorgdheid over de gasvoorraden blijft. De EU-voorraden zijn nu gemiddeld 71% vol, 14% lager dan normaal. De vulling in september is erg mager door de lagere exporten van Noorwegen en Rusland deze maand. LNG komt er nog steeds nauwelijks binnen: in de UK zijn in september tot nu 2 schepen binnengekomen en wordt er nog 1 verwacht volgende week; op Zeebrugge wordt vandaag 1 schip verwacht, op Gate wordt niets verwacht. In Noordwest-Europa loopt de vulling het sterkst achter, zo is in Nederland de vulgraad maar 59% , 30% lager dan vorig jaar. Het Noorse gasproductiebedrijf Equinor maakte deze week bekend om in het komende gasjaar, dat volgend weekend begint, 2 miljard m3 extra te exporteren om tekorten op te vullen. Maar Gazprom contracteerde opnieuw weinig transitcapaciteit door Oekraïne voor oktober. De LNG-prijs in Azië blijft onverminderd hoog: rond 26 $/MMBtu (~78 €ct/m3) voor de komende maanden.

Kortom, een mix van positieve en negatieve berichten in een markt waarbij de prijzen allang niet meer gerelateerd zijn aan kostprijs. Dit gaf en geeft extreme schommelingen in de prijzen lopende de dag; de meeste dagen zat er 5 €ct/m3 tussen de hoogste en laagste prijs. Anders dan de vorige weken was er geen sprake meer van een netto prijsstijging.

 

Hoge EPEX-prijzen door weinig wind en duur gas

Weinig wind en duur gas zorgden voor hoge EPEX-prijzen met daggemiddelde over alle uren tussen 150 en 160 €/MWh. Alleen zondag zakte de prijs naar gemiddeld 100 €/MWh door overvloedige zon en minder vraag.  Hoogste prijzen tot ruim 200 €/MWh rond dageraad en de vroege avond. Voor donderdag was de prijs 30 € /MWh lager door de opstekende wind, maar vandaag is de prijs weer terug. In de ons omringende landen zagen we hetzelfde, waarbij in Duitsland de prijzen de laatste dagen fors lager zijn. In Groot-Brittannië was het niet zo gek als vorige week, maar de prijzen zijn nog duidelijk hoger dan hier. Deze week raakten daar drie elektriciteitsleveranciers failliet als gevolg van shortposities in deze periode van hoge prijzen. De elektriciteitscontracten t/m Q1’22 volgden de gasprijzen, dus met per saldo een lichte daling deze week. Nederlandse prijzen blijven evengoed hoog ten opzichte van die in Duitsland en Frankrijk. In Frankrijk blijft de beschikbaarheid van kerncentrales goed, dus daar is aanbod voldoende.

 

Media en politiek pakken de hoge energieprijzen (eindelijk) op

De hoge gas- en elektriciteitsprijzen voor de komende winter en komend jaar beginnen de media en de politiek nu te bereiken. Kunstmestproducent Yara kondigde deze week aan haar ammoniakproductie in Europa (voor onder andere kunstmest) op korte termijn met 40% te verminderen omdat de gaskosten te hoog zijn. In Engeland kondigde een frisdrankfabrikant een productiestop aan, waarop de overheid steun beloofde. De Europese energieministers die bijeen waren over het ‘fit for 55’-pakket, hebben afgesproken dat de Commissie in de komende weken een ‘gereedschapskist’  voor ondersteuning tijdens de periode van zeer hoge energieprijzen zal ontwikkelen.

Terugblik lange termijn:

De meest opvallende ontwikkeling in de lange termijnprijzen is dat de gasprijzen voor de komende jaren nu echt aan het stijgen zijn. Waar tot voor een paar weken gelden de stress in de korte termijnprijzen de prijs voor 2023 en verder nauwelijks leek te raken, zien we nu dat de prijzen voor de verre tijdvakken vrijwel iedere dag stijgen, los van wat de korte termijnprijzen doen. Het lijkt er op dat een inhaalslag begonnen is. De OTC elektriciteitsprijzen volgen de gasprijzen niet volledig, waardoor de sparkspreads onder druk staan. Dit versterkt de positie van de kolencentrales. Gevolg is dat de steenkoolprijs de laatste dagen weer behoorlijk aan het stijgen is: van mid vorige week naar 120 en nu boven 130 $/ton. Opvallend genoeg reageren de emissierechten (EUA’s) nauwelijks: de prijs kabbelt de afgelopen week rond 60 €/ton.
De olieprijs loopt de laatste dagen op naar 77 $/vat (nov’21) nadat de VS lagere voorraden rapporteerde. Dit gaf ook opwaartse druk richting lange termijn gasprijzen.

Visie voor de komende week:

Gas en elektra korte termijn: 

Voor de komende week verwachten we opnieuw sterk beweeglijke gasprijzen voor de korte termijn; en als gevolg daarvan ook beweeglijke elektriciteitsprijzen voor de frontmaanden. De vraag blijft groot ten opzichte van het aanbod en ieder nieuwsbericht heeft een sterk effect. Er zijn weinig verkopers in de markt en geschrokken afnemers zijn behoorlijk aan het kopen. Er moet nog veel volume gekocht worden voor 2022. Anderzijds zijn de signalen uit de industrie maar ook uit de glastuinbouw dat bedrijven hun productie komende winter terugschroeven gegeven de extreem hoge prijzen. Komende dagen wordt een toename van de Noorse exporten verwacht, maar die is hard nodig voor de vulling van de voorraden. Op 1 oktober begint het nieuwe gasjaar, dat zorgt ieder jaar voor beweeglijke prijzen omdat dan de nieuwe posities van partijen duidelijk moeten worden.  
Het orkaanseizoen in de VS maakt de LNG-export onzeker, al is het effect op Noordwest-Europa feitelijk gering omdat er vrijwel geen schip naar ons toe komt.

Het prijsvooruitzicht is zeer onzeker, omdat de huidige marktprijs veel hoger is dan de kostprijs van gas. De prijsreactie op berichten wordt sterk beïnvloed door speculatieve overwegingen. Energieverbruikers zowel in Europa en Azië kunnen de huidige prijzen niet lang betalen, dat legt (gelukkig) een bom onder de huidige marktsituatie.

Voor de komende week wordt vrij veel wind voorspeld, baseload voor komend weekend handelt op 135 €/MWh en voor komende week op 141 €/MWh. Dat is 15-20 €/MWh lager dan afgelopen week, ofwel het effect in de markt is minder dan je zou verwachten.

Gas en elektra lange termijn: 

De prijsrichting voor de lange termijn is meest waarschijnlijk omhoog komende week. De grondstofprijzen (steenkool, olie) stijgen. De lange termijn gasprijzen lijken bezig met een inhaalslag. De alarmbellen die nu af gaan als gevolg van de hoge energieprijzen kunnen een eerste indicatie zijn van een naderende economische crisis, maar het is niet te verwachten dat dit komende week al prijseffect zal hebben. Grote onzekerheid blijft de berichtgeving over ingebruikname van Nord Stream 2.

Meld je aan voor onze nieuwe webinar Energiemarkten

Op 30 september organiseert AgroEnergy weer een nieuw webinar waarin we je bijpraten over de verschillende marktinvloeden op de energieprijzen. Wat verwachten we bijvoorbeeld de komende winter? En wat zijn de korte termijn en lange termijn verwachtingen voor de gas-, elektriciteits- en CO2-prijzen? Meld je hier aan voor de webinar.

Bekijk de marktvisie van vorige keer.

MARKTVISIE | Hoogste gemiddelde EPEX sinds januari 2023

MARKTVISIE | Stijgende gasprijzen ondanks milde temperaturen

Record EPEX spot uurprijzen

MARKTVISIE | Beperkte gasvraag Europa ondanks stijgende prijzen

Beperkte gasvraag

MARKTVISIE | Kortetermijnprijzen toch weer omlaag