MARKTVISIE | Kortetermijnprijzen toch weer omlaag
Gas in eurocent/m3 | 5 okt | 12 okt |
TTF daggas | 82,6 | 100,1 |
TTF nov ’22 | 164,2 | 156.5 |
TTF jaar ’23 | 167,0 | 164,1 |
TTF jaar ’24 | 115,0 | 119,7 |
Elektra in euro/MWh | 5 okt | 12 okt |
OTC base nov’22 | 370,0 | 340,0 |
OTC peak ’23 | 425,0 | 475,0 |
OTC base ’23 | 371,o | 397,0 |
OTC base ’24 | 216,0 | 236,0 |
Gas uit Nederlandse voorraad gehaald
Afgelopen dinsdag was de eerste dag deze gaswinter waarop er netto gas aan de Nederlandse voorraden onttrokken is. Het ging om ca. 36 miljoen m3, op een voorraad van inmiddels 13 miljard m3. Dit viel samen met de hoogste gasexport naar Duitsland in de afgelopen tien jaar. In totaal ging er 78 miljoen m3 de grens over. Niet verbazingwekkend, aangezien het gas dat aankomt bij de nieuwe LNG-terminal aan de Eemshaven geoormerkt is voor de Duitse en Tsjechische markt. Daarnaast liggen de gasprijzen in Duitsland nog net iets hoger dan in Nederland. Woensdag steeg de onttrekking aan de voorraden naar 38 miljoen m3 en de export naar Duitsland naar 81 miljoen m3.
De vulgraad van de Europese voorraden is doorgestegen naar 91,5%, waarbij Nederland op 93,3% staat en Duitsland op bijna 95% (hun doel voor 1 november).
Gemengd prijsbeeld bij gas
De kortetermijncontracten (nov’22 + dec’22) zijn week-op-week licht omlaag gebogen. Deze woensdag stond de gasprijs voor november ongeveer 10 €ct/m3 lager dan een week eerder. De hoge vulgraad van de voorraden en relatief milde weersverwachtingen geven wat lucht. Verder zit er bij gas vooral beweging op de tijdvakken 2024 en verder. De 2024- en 2025-jaarcontracten laten stijgingen zien van ca. 5%. Er wordt steeds meer op geanticipeerd dat de vraag-aanbod-situatie precair blijft de komende jaren.
Elektriciteitsprijzen stijgen door
Bij elektriciteit staan alle tijdvakken vanaf Q1’23 week-op-week hoger. Voor winter’23 (okt’23 t/m mrt’24) gaat het om 5 tot 7,5% en voor de jaarcontracten 2024 t/m 2026 om ca. 10%. Dit wordt o.a. veroorzaakt door de stijgende kolenprijs, die aan het begin van de week nog op 240 $/ton handelde maar woensdag was opgelopen naar 270 $/ton. Ook is er weinig vertrouwen in de markt dat EdF volgens planning de kerncentrales uit onderhoud kan krijgen. De verwachte output wordt al maanden niet gehaald en gezien het ambitieuze schema richting het einde van het jaar, is de verwachting dat de onderhoudswerkzaamheden nog verder uitlopen richting de zomer en wellicht zelfs de komende winter. Diverse stakingen gooien momenteel verder roet in het eten.
Zoals gezegd knikt de steenkolenprijs stevig omhoog de laatste dagen. Een staking van mijnwerkers in Zuid-Afrika zorgt voor mogelijke aanvoerproblemen, hoewel de voorraden in zogenaamde ARA-hub (Antwerpen, Rotterdam, Amsterdam) nog goed op orde zijn. Ook wordt weer melding gemaakt van relatief lage waterstanden in de Rijn, wat de aanvoer van steenkool kan bemoeilijken. Verder is de rentabiliteit van kolencentrales nog steeds vele malen beter dan van gascentrales, waardoor de vraag op een hoog niveau blijft.
Na de OPEC+-vergadering van vorige week is de markt nog aan het zoeken naar balans. Vrijdag sloot het voorste maandcontract nog af op bijna 98 $/vat, maar deze woensdagmiddag waren de prijzen ruim 5 $/vat gedaald. De feitelijke productiebeperking komt vanaf november waarschijnlijk uit op ca. 1 miljoen vaten/dag, ongeveer 1% van de dagelijkse olieproductie. Dit tot grote onvrede van de Verenigde Staten, die de olieprijs juist omlaag willen hebben om de hoge brandstofprijzen te beteugelen. Als tegenwicht willen de VS juist meer olievaten uit de strategische reserves halen. Er wordt ook gekeken naar mogelijkheden om niet-OPEC-landen te stimuleren om hun olieproductie verder op te voeren. Teleurstellende economische cijfers en bijbehorende krimp van de groei in olievraag gaven prijsdruk deze week.
De emissierechtenprijs bevindt zich sinds begin september in een beperkte bandbreedte tussen 65 en 75 €/ton. Deze week is de prijs nog niet boven 70 €/ton uitgekomen. Er is weinig richtinggevend nieuws en er zijn geen nieuwe details over het naar voren halen van emissierechtenveilingen om zo geld te genereren voor het REPowerEU-plan.
Tennet heeft sinds 6 oktober geen noodvermogen meer afgeroepen en dat betekent dat we dus ook nauwelijks langdurig hoge onbalansprijzen hebben gezien. Alleen woensdagochtend stonden de prijzen ruim een uur op 1300 €/MWh. Andere prijspieken hielden slechts kort aan.
De afgelopen dagen kwam de daggemiddelde EPEX-prijs telkens rond 250 €/MWh uit, maar het beeld gedurende de dag verschoof wel significant. Op dagen met weinig wind liepen de duurste uren ’s ochtends en ’s avonds op richting 500 €/MWh, terwijl op dagen met meer wind diezelfde uren rond 300 €/MWh noteerden. Op dagen met weinig zon zijn de steenkolen- en gascentrales ook ’s middags prijszettend, wat een stevige bodem van ca. 250 €/MWh geeft.
Ook de daggasprijs bewoog deze week flink onder de invloed van zon en wind. Op dagen met veel hernieuwbare opwek daalde de prijs naar 100 €ct/m3 en op dagen waar dat niet het geval was zagen we een prijs rond 115 €ct/m3.
Aanstaande maandag wordt de NorNed-kabel weer in gebruik genomen. Er werd sinds 6 mei geen elektriciteit meer getransporteerd vanuit Noorwegen naar Nederland, en vice versa. Een technische storing aan de zogenaamde HVDC-kabel zorgde voor de lange onderbreking. De verwachting is dat er direct weer Noorse waterkrachtstroom onze kant op komt vanaf maandag, aangezien de EPEX-prijzen daar doorgaans tientallen euro’s lager liggen dan hier.
Ook de komende weken blijft er volop LNG richting West-Europa varen. In Nederland mochten we recent al schepen uit exotische oorden als Jamaica, Kameroen en Equatoriaal Guinea verwelkomen en de komende weken komen daar leveringen uit Noorwegen, Trinidad & Tobago en de VS bovenop. Er staan in totaal tien aanlandingen gepland in de komende twee weken. Ook Groot-Brittannië en België gaan naar de dubbele cijfers in hetzelfde tijdsbestek. Deze winter opent Duitsland twee drijvende LNG-terminals, die lucht geven aan de Noordwest-Europese importcapaciteit.
De TTF-prijzen liggen nog steeds een stuk hoger dan de Aziatische prijzen deze winter. Daarmee is er voorlopig weinig risico dat het flexibele LNG-aanbod richting Japan of Zuid-Korea gaan. De prijzen voor de winter erna, en dan met name januari 2024, liggen echter veel dichter bij elkaar.
Een overvloed aan LNG in combinatie met relatief hoge temperaturen en aantrekkende wind zorgt voor druk op de EPEX- en daggasprijzen. Vanaf zaterdag noteren we weer enkele dagen windkracht vier op land en begin volgende week wordt de twintig graden Celsius aangetikt. Wellicht zien we dit weekend zelfs enkele negatieve uurprijzen.
Bekijk de marktvisie van vorige keer