MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Daggas en APX spotprijzen stegen begin deze week tegen de verwachting in
- Volatiele handelssessies voor zowel gas als elektriciteit korte termijn
- Vergeleken met een week geleden nauwelijks verschil in termijnprijzen
- Termijnprijzen voor verdere jaren lijken tussen hoop en vrees te zweven
Prijsontwikkeling in de afgelopen week:
| Gas in eurocent/m3 | 23 sept. | 30 sept. |
| TTF daggas | 11,45 | 11,50 |
| TTF nov. ’20 | 12,90 | 13,00 |
| TTF jaar ’21 | 13,25 | 13,35 |
| Elektra in euro/MWh | 23 sept. | 30 sept. |
| OTC base nov. ’20 | 43,00 | 43,00 |
| OTC peak ’21 | 47,35 | 47,30 |
| OTC base ’21 | 41,05 | 41,25 |
Terugblik korte termijn
De week begon met oplopende gas- en elektraprijzen. Naarmate de startdatum 1 oktober van het nieuwe gasjaar naderde, stegen met name de prijzen voor de korte termijn.
De dagvooruit gasprijs handelde dinsdagmiddag zelfs rond de 12,5 ect/m3, een stijging van bijna 1,5 ect/m3 vergeleken met de weekendprijs. De daggasprijs kroop steeds dichter naar de frontmaand oktober toe.
Verminderde aanvoer Noors gas
Het kille, bewolkte en windstille weer leidde tot een stijgende gasprijs. In Nederland wordt inmiddels in totaal ruim 100 miljoen m3 gas per dag verstookt. Verschillende oorzaken leidden tot verminderde Noorse gasaanvoer. Zoals een brand die maandagmiddag uitbrak Hammerfest LNG terminal en een ongeplande extra uitval door problemen bij de gashubs Kårstø en Kollsnes. Dit verminderde de Noorse aanvoer op dinsdag met 32 miljoen m3. Om dit gat op te vullen werd er zo’n 27 miljoen m3 LNG op het gasnet ingevoed. Bovendien moesten de ondergrondse gasvoorraden voor het eerst deze maand bijspringen, met een invoeding van circa 10 miljoen m3 per dag. De Nederlandse gasvoorraden gaan het nieuwe gasjaar in met een vulgraad van 90%, ofwel iets lager dan vorig jaar.
Flinke zet APX spotprijzen
De beperkte elektriciteitsopwekking uit zonne- en windenergie gaf de APX spotprijzen van maandag tot en met woensdag een flinke zet omhoog. Dinsdag was de duurste dag van de afgelopen week, met in de ochtend uurprijzen tot 80 euro/MWh en in de avond zelfs ruim 128 euro/MWh. In tegenstelling met wat vorige week verwacht werd, begon het in de loop van zondag steeds minder te waaien. Aan het einde van de zondagochtend was Tennet genoodzaakt om bijna een half uur noodvermogen in opregelrichting in te zetten. De dagen daarna was dat niet nodig, maar de onbalansprijsvorming was erg beweeglijk, met geregeld kortdurende pieken tot circa 250 euro/MWh. Tussen de pieken door was onbalansprijs over het algemeen onder het APX niveau. De onbalansprijs is deze week nauwelijks negatief geweest.
De prijzen voor de komende winter waren in de laatste handelsdagen van september beweeglijk. aangezien er veel periodes uit de handel liepen: maand oktober, kwartaal 4 en (bij gas) winter20/21. In de gasproducten was een beweging van een 0,5 ect/m3 gedurende de handelssessie en bij elektriciteit 1 euro/MWh de regel.
Dinsdagmiddag zette plots een daling in. Berichten dat de beschikbaarheid van Franse kerncentrales volgens schema verloopt gaf wat lucht aan de prijzen voor de korte termijn. Uiteindelijk zijn de korte termijnprijzen van zowel gas als elektriciteit per saldo onveranderd vergeleken met een week geleden.
Terugblik lange termijn
Ook bij de lange termijnhandel is de elektriciteitsprijs beweeglijker dan de gasprijs. Dit komt met name door de wispelturige prijsontwikkeling van de CO2 emissierechten. Nadat Von der Leyen, als voorzitter van de Europese Commissie, de eerder gepubliceerde aanscherping van de emissiedoelstellingen bevestigde, begon de prijs voor emissierechten aan een scherpe daling. Een week na de recordstand van ruim 30 €/ton stond er afgelopen maandag nog geen 26 €/ton op de borden. Volgens traders als gevolg van winstnemingen. De prijs lijkt vooralsnog tussen deze niveaus te blijven, wat eigenlijk al drie maanden het geval is. De € 30 blijkt een stevige weerstand aan de bovenkant te vormen.
De elektriciteitsprijzen lieten hierdoor in de afgelopen week een flinke daling zien, met circa 1,5 euro/MWh.
De overige onderliggende energie grondstoffen gas en steenkool bewogen slechts beperkt. Steenkool is wat opgelopen en zet de opgaande trend van de afgelopen weken voort. De (psychologisch) belangrijke grens van 60 $/ton is woensdag aan het eind van de handelssessie genaderd. De voortdurende stakingen bij een van de grootste Colombiaanse producenten en berichtgeving dat de Russische steenkool productie achterblijft zijn de belangrijkste oorzaken.
De lange termijn gasprijzen zijn per saldo nauwelijks van hun plaats gekomen en over de hele afgelopen week slechts enkele tienden op en neer zijn bewogen.
Dit gecombineerd met de daling bij elektriciteit maakt het dus een mindere week voor de WKK sparkspread. De stijging van circa 1 euro/MWh van vorige week is in de afgelopen dagen weer zo goed als verdwenen.
Visie voor de komende week
Gas en elektra korte termijn
Ondanks dat het weerbeeld de komende week wisselvallig is, met temperaturen iets onder het lange termijn gemiddelde, wijzigen we de verwachting voor korte termijn gas- en elektriciteitsprijzen van onzeker naar stabiel.
De aanvoer van LNG lijkt weer op gang te komen bij de huidige prijsniveaus van ruim 12 ect/m3 voor het laatste kwartaal van 2020. De Amerikaanse LNG terminals zijn ongeschonden door het orkaangeweld gekomen. Dit geeft dus geen vertragend effect op leveringen daarvandaan.
Twee LNG schepen, waarvan 1 uit de VS, staan voor eind september gepland bij de Gate terminal. Bovendien loopt het onderhoudsseizoen op zijn eind, waardoor gasimporten vanuit Noorwegen langzamerhand weer zullen toenemen.
Aanstaande donderdag is het 1 oktober, de start van een nieuw gasjaar. Dit brengt geregeld wat prijsbeweging met zich mee, meestal echter pas in de eerste week oktober.
Als gevolg van voldoende windaanbod is de verwachting van de markt dat de gemiddelde APX prijzen de komende week rond het huidige niveau van 35-40 euro/MWh liggen.
Gas en elektra lange termijn:
Voor de verdere handelstermijnen wijzigen we de verwachting eveneens van onzeker naar stabiel. De prijsvorming bij emissierechten is de afgelopen weken de grootste veroorzaker van prijsbewegingen. Termijnprijzen voor elektriciteit blijven hier logischerwijs van afhankelijk. Echter na de correctie in de afgelopen week is de verwachting dat deze niet zo hevig meer zullen bewegen als in de afgelopen weken. Afgelopen dinsdagavond heeft minister Wiebes een rapport naar de Kamer gestuurd waarin geconcludeerd wordt dat kernenergie na 2030 een concurrerende optie is voor levering van CO2-vrij regelbaar vermogen.
Verder is de $60 grens voor steenkool (Cal-21) een belangrijk niveau om in de gaten te houden. Dit niveau bleek in de afgelopen zomer een horde te zijn die niet genomen kon worden. De verwachting is dat hier wederom weerstand zal zijn. Het is namelijk in het pre-corona tijdperk geweest dat steenkool hierboven handelde. Gezien de huidige ontwikkelingen is niet uit te sluiten dat er in de komende weken wederom drastischer maatregelen genomen moeten worden om een tweede golf aan besmettingen te voorkomen.
