Marktvisie|Spanning vooral bij elektriciteit te vinden

Samenvatting:

  • Elektriciteitsnet snel uit evenwicht gebracht bij verstoringen
  • APX spotprijzen genormaliseerd nu warme en windstille weer voorbij zijn
  • Korte termijn gasprijzen lopen gestaag op door voortdurend Noors onderhoud
  • Lange termijn elektraprijzen gestuurd door wispelturige emissierechten prijsvorming

Prijsontwikkeling in de afgelopen week:

Gas in eurocent/m316 sept.23 sept.
TTF daggas10,9011,45
TTF okt. ’2011,2011,70
TTF jaar ’2113,4013,25
Elektra in euro/MWh16 sept.23 sept.
OTC base okt. ’2040,0038,60
OTC peak ’2148,7047,35
OTC base ’2142,5041,05

Terugblik korte termijn

De beperkte beschikbaarheid van flexibel in te zetten elektrisch vermogen was in de afgelopen dagen wederom duidelijk zichtbaar. Nu een aantal centrales in onderhoud is, hebben storingen een behoorlijk effect op de stabiliteit van het net. Helemaal op dagen dat er ook nog beperkte opwekking is door wind. Dinsdagmiddag en woensdagochtend was Tennet genoodzaakt om noodvermogen opregelen in te zetten. Dit als gevolg van diverse storingen. Dinsdag was er uitval van de Maasvlakte 3 centrale (ruim 1000 MW). Deze was in de avond grotendeels verholpen. Woensdag in de ochtend vielen er nog een aantal kleinere centrales uit, waaronder Moerdijk 2 (ruim 400 MW).

De APX prijzen hebben aan het begin van deze week ook een wilde rit gehad. Het volledig weggevallen van de wind leidde er toe dat er plots 2-3 GW minder beschikbaar was. Gecombineerd met de beperkte beschikbaarheid van conventioneel vermogen en de grotere vraag gaf dit een nieuw meerjarig record van 200 euro/MWh voor maandagavond om 19u. Sinds woensdag is er weer meer wind, waardoor de APX prijzen weer in rustiger vaarwater terecht zijn gekomen. De gemiddelde uurprijs is teruggezakt richting de 35 euro/MWh. Er is nog wel een prijspiek in de ochtend en avond zichtbaar, maar die komt nauwelijks meer boven de 60 euro/MWh.

Lichte stijging daggasprijs

Voortdurend onderhoud aan met name het Noorse gassysteem leidde tot de beschikbaarheid van veel minder leidinggas. Afgelopen woensdag verdubbelde deze uitval tot ruim 114 miljoen m3 gas, toen ook (een van de grootste) gasdoorvoer knooppunt Kårstø in onderhoud ging.
Tegelijkertijd neemt de Nederlandse gasvraag toe, nu een periode van lagere temperaturen aanbreekt. Afgelopen dagen was de totale gasvraag in Nederland bijna 100 miljoen m3 gas. Een dergelijk vraagniveau was medio mei voor het laatst het geval. Dat er nauwelijks wind stond droeg hieraan bij, omdat gascentrales moeten voorzien in de elektriciteitsvraag.

Door deze combinatie is het niet verwonderlijk dat de daggasprijs en de prijs voor frontmaand oktober licht zijn opgelopen. Daggas noteert net onder 11,5 ect/m3 en levering voor oktober daar net boven. Beide een halve cent hoger dan een week geleden.

Een bijkomend gevolg is dat er in de afgelopen periode een deel van de gasvraag uit de gasvoorraden is onttrokken. Waar de vulgraad begin augustus nog voorliep op 2019, is deze in de afgelopen weken vertraagd. De Europese gasvoorraden zijn momenteel voor circa 90% gevuld.

Terugblik lange termijn

Ook bij de lange termijnhandel is de elektriciteitsprijs beweeglijker dan de gasprijs. Dit komt met name door de wispelturige prijsontwikkeling van de CO2 emissierechten. Nadat Von der Leyen, als voorzitter van de Europese Commissie, de eerder gepubliceerde aanscherping van de emissiedoelstellingen bevestigde, begon de prijs voor emissierechten aan een scherpe daling. Een week na de recordstand van ruim 30 €/ton stond er afgelopen maandag nog geen 26 €/ton op de borden. Volgens traders als gevolg van winstnemingen. De prijs lijkt vooralsnog tussen deze niveaus te blijven, wat eigenlijk al drie maanden het geval is. De € 30 blijkt een stevige weerstand aan de bovenkant te vormen.
De elektriciteitsprijzen lieten hierdoor in de afgelopen week een flinke daling zien, met circa 1,5 euro/MWh.

De overige onderliggende energie grondstoffen gas en steenkool bewogen slechts beperkt. Steenkool is wat opgelopen en zet de opgaande trend van de afgelopen weken voort. De (psychologisch) belangrijke grens van 60 $/ton is woensdag aan het eind van de handelssessie genaderd. De voortdurende stakingen bij een van de grootste Colombiaanse producenten en berichtgeving dat de Russische steenkool productie achterblijft zijn de belangrijkste oorzaken.
De lange termijn gasprijzen zijn per saldo nauwelijks van hun plaats gekomen en over de hele afgelopen week slechts enkele tienden op en neer zijn bewogen.
Dit gecombineerd met de daling bij elektriciteit maakt het dus een mindere week voor de WKK sparkspread. De stijging van circa 1 euro/MWh van vorige week is in de afgelopen dagen weer zo goed als verdwenen.

Visie voor de komende week

Gas en elektra korte termijn

Ondanks dat het weerbeeld de komende week wisselvallig is, met temperaturen iets onder het lange termijn gemiddelde, wijzigen we de verwachting voor korte termijn gas- en elektriciteitsprijzen van onzeker naar stabiel.

De aanvoer van LNG lijkt weer op gang te komen bij de huidige prijsniveaus van ruim 12 ect/m3 voor het laatste kwartaal van 2020. De Amerikaanse LNG terminals zijn ongeschonden door het orkaangeweld gekomen. Dit geeft dus geen vertragend effect op leveringen daarvandaan.

Twee LNG schepen, waarvan 1 uit de VS, staan voor eind september gepland bij de Gate terminal. Bovendien loopt het onderhoudsseizoen op zijn eind, waardoor gasimporten vanuit Noorwegen langzamerhand weer zullen toenemen.

Aanstaande donderdag is het 1 oktober, de start van een nieuw gasjaar. Dit brengt geregeld wat prijsbeweging met zich mee, meestal echter pas in de eerste week oktober.

Als gevolg van voldoende windaanbod is de verwachting van de markt dat de gemiddelde APX prijzen de komende week rond het huidige niveau van 35-40 euro/MWh liggen.

Gas en elektra lange termijn:
Voor de verdere handelstermijnen wijzigen we de verwachting eveneens van onzeker naar stabiel. De prijsvorming bij emissierechten is de afgelopen weken de grootste veroorzaker van prijsbewegingen. Termijnprijzen voor elektriciteit blijven hier logischerwijs van afhankelijk. Echter na de correctie in de afgelopen week is de verwachting dat deze niet zo hevig meer zullen bewegen als in de afgelopen weken. Afgelopen dinsdagavond heeft minister Wiebes een rapport naar de Kamer gestuurd waarin geconcludeerd wordt dat kernenergie na 2030 een concurrerende optie is voor levering van CO2-vrij regelbaar vermogen.

Verder is de $60 grens voor steenkool (Cal-21) een belangrijk niveau om in de gaten te houden. Dit niveau bleek in de afgelopen zomer een horde te zijn die niet genomen kon worden. De verwachting is dat hier wederom weerstand zal zijn. Het is namelijk in het pre-corona tijdperk geweest dat steenkool hierboven handelde. Gezien de huidige ontwikkelingen is niet uit te sluiten dat er in de komende weken wederom drastischer maatregelen genomen moeten worden om een tweede golf aan besmettingen te voorkomen.



MARKTVISIE | Gasmarkt blijft volatiel

Gasmarkt | marktvisie

NIEUWS | Aankomend weekend gaat de zomertijd in

Zomertijd

MARKTVISIE | Gasprijzen zigzaggen weer omhoog

Gasprijzen | marktvisie

MARKTVISIE | Door zacht weer doen meeste energiemarkten toch weer een stapje omlaag

Energiemarkten