ARTIKEL | Congestie stelt tuinbouw voor nieuwe uitdagingen, maar biedt ook kansen
Samenvatting:
- Hogere temperaturen dempen korte termijnprijzen gas
- APX-prijs piekt even op bewolkte maandag
- LNG-aanbod in West-Europa droogt op
- Oliemarkt niet onder de indruk van verlenging afspraken
- Nieuwe sancties NordStream 2 in aantocht
Prijsontwikkeling in de afgelopen week:
| Gas in eurocent/m3 | 3 juni | 10 juni |
| TTF daggas | 4,65 | 4,40 |
| TTF juli ’20 | 5,20 | 4,70 |
| TTF jaar ’21 | 11,85 | 11,90 |
| Elektra in euro/MWh | 3 juni | 10 juni |
| OTC base juli ’20 | 26,05 | 27,65 |
| OTC peak ’21 | 44,40 | 45,00 |
| OTC base ’21 | 37,40 | 37,75 |
Terugblik korte termijn
De APX-prijzen vielen van maandag t/m woensdag een stuk hoger uit dan verwacht. Over deze drie dagen was de gemiddelde prijs 32,70 €/MWh. Op dinsdagochtend werd zelfs de 50 €/MWh even aangetikt tussen 08.00 en 09.00 uur. Dit was voor het eerst sinds 16 maart. Het daggemiddelde die dinsdag was met 35,99 €/MWh het hoogste gemiddelde sinds 4 maart. De belangrijkste oorzaak hiervan was de tegenvallende zon- en windproductie, vooral in de ochtenduren. Ook speelde de oplopende vraag naar elektriciteit een rol, met basisscholen en horeca die weer open zijn.
Afgelopen zaterdag waaide het flink en dat drukte de gemiddelde APX-prijs tot 7,41 €/MWh, met negatieve uurprijzen tussen 13.00 en 16.00 uur. Tennet heeft twee keer noodvermogen afgeroepen in de afgelopen week: op donderdag (04-06) tussen 15.11 en 15.55 uur en op maandag (08-06) tussen 09.26 en 09.50 uur. In het eerste geval vanwege minder zonne-energie en in het tweede geval vanwege minder windenergie dan verwacht.
De daggasprijs liep vanaf eind vorige week gestaag op en piekte maandag gedurende de dag op 5,25 €ct/3. Dat was het hoogste niveau in bijna een maand. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door lagere temperaturen, onverwachte uitval van een Noors gasveld (tot 15 juni) en verminderde LNG-aanvoer. Vanaf woensdag is weer een dalende trend ingezet door hogere temperaturen in de weersverwachting en beweegt de prijs richting 4,25 €ct/m3.
Terugblik lange termijn
De lange termijncontracten voor elektriciteit en gas zijn week-op-week weinig verschoven. Gedurende de dag zien we echter wel flinke beweging, voor gas soms 0,3 €ct/m3 en voor elektriciteit tot 0,5 €/MWh. Aan het einde van de vorige week liepen de termijnprijzen flink op, samen met de olie-, steenkolen- en emissierechtenmarkten. De afgelopen dagen daalden de prijzen weer naar het niveau van vorige week donderdag, vooral onder druk van negatief economisch sentiment en teruglopende olieprijzen.
De oliemarkt keek dit weekend reikhalzend uit naar de OPEC+-vergadering en in aanloop daarnaar stegen de prijzen tot ca. 43 $/vat. Zaterdag bereikten de olieproducerende landen akkoord over een verlenging van de huidige productiebeperkingen à 9,7 miljoen vaten per dag, tot en met eind juli. Een belangrijke kanttekening daarbij is dat Saoedi-Arabië, Koeweit en Verenigde Arabische Emiraten in mei en juni vrijwillig nog 1,18 miljoen vaten extra per dag minder produceerden, maar daar vanaf 1 juli mee stoppen. De landen die zich tot nu toe slecht hielden aan de gemaakte afspraken, zoals Nigeria en Irak, hebben nu plechtig beloofd om dit de komende maanden te compenseren.
Noorwegen draait vanaf juli de kraan weer iets verder open, en beperkt de productie nog met 134.000 vaten per dag terwijl dat in de maanden mei en juni 250.000 vaten per dag was. De oliemarkt reageerde enigszins teleurgesteld op de nieuwe afspraken en de prijs daalde tot ca. 40 $/vat. Het huidige prijsniveau geeft de zelfstandig opererende Amerikaanse schalieolie- en gasproducenten gelegenheid om de productie op te schroeven, met logischerwijs een prijsdrukkend effect.
Visie voor de komende week
Gas en elektra korte termijn
De verwachting voor de korte termijn handhaven we op stabiel. De temperaturen lopen de komende dagen op en zakken voorlopig niet meer onder de 20 °C. Vanuit die hoek is er dus weinig opwaartse druk voor de (dag)gasprijs. Het LNG-aanbod in West-Europa begint op te drogen, er staan bijvoorbeeld geen aankomsten gepland bij de Rotterdamse Gate-terminal. Het enige land dat zich aan de malaise onttrekt is Groot-Brittannië, waar nog ca. 6 schepen met vloeibaar gas verwacht worden in de komende twee weken. Dit gas weet zijn weg via pijpleidingen weer te vinden naar o.a. België en Nederland omdat onze westerburen niet beschikken over grote gasopslagen. Een daggasprijs tussen 4 en 5 €ct/m3 ligt daarom in de lijn der verwachting, ook aangezien er geen grootschalig onderhoud in Rusland of Noorwegen gepland staat.
Een groot verschil met de afgelopen weken is dat de zon zich niet meer zo vaak laat zien en ook de wind staat wat meer op de achtergrond. Dit betekent dat de APX-prijzen het relatief hoge niveau van de afgelopen dagen waarschijnlijk volhouden. Op weekdagen betekent dat een verwachte gemiddelde APX-prijs van 20 – 35 €/MWh en in het weekend tussen 15 – 25 €/MWh. Onder de huidige omstandigheden zien we negatieve uurprijzen vermoedelijk niet snel terug.
Gas en elektra lange termijn
De verwachting voor de lange termijn zetten we op stabiel. Hoewel er nog veel onduidelijk is over het tempo waarin de vraag zich herstelt, is er voor nu geen reden om aan te nemen dat de prijzen significant gaan stijgen of dalen. In Frankrijk is nog niet duidelijk wat de beschikbaarheid van de kerncentrales komende winter is. Er zijn wel steeds meer signalen dat de waterkrachtcentrales eventuele grootschalig nucleair onderhoud gedeeltelijk kunnen opvangen, omdat de voorraden (‘hydro stocks’) daar ca. 60% voller zijn dan vorig jaar. Pas als kern- én waterkrachtenergie niet beschikbaar zijn, wordt overgeschakeld naar duurdere, gasgestookte elektriciteitscentrales.
Voor de gasmarkt zit een deel van de onzekerheid in de oplevering van de inmiddels bijna beruchte NordStream2-pijpleiding. De VS heeft er al begin vorig jaar door allerlei dreigementen voor gezorgd dat geen enkel niet-Russisch bedrijf zijn handen nog wil branden aan de aanleg van deze verbinding tussen Rusland en Duitsland via de Oostzee. Verschillende Amerikaanse senatoren willen de ‘Protecting Europe’s Energy Security Clarification Act’ nu echter verder uitbreiden. Daarmee kan de VS sancties opleggen aan iedereen die ook maar enigszins gelieerd is aan deze pijpleiding, zoals verzekeraars en onderaannemers. Als deze aanpassingen door het Congres geloodst worden, dan kan president Trump binnen enkele weken zijn handtekening hieronder zetten. Het is nog niet duidelijk wat dit zou betekenen voor de oplevering van de pijpleiding, die nu gepland staat voor Q1’2021.
Het International Energy Agency heeft becijferd dat het wereldwijde gasverbruik in 2020 ca. 4% lager uitvalt dan in 2019. Tot nu toe is er in Europa ca. 7% minder verbruikt dan vorig jaar, met een dip van 11% tussen half maart en eind mei. Over de periode 2021 – 2025 is de verwachting dat de gasvraag engszins hersteld, maar nog steeds 75 miljard m3 per jaar lager uitvalt dan in 2019.
De aanvoer op de steenkolenmarkt staat onder druk, maar door een gebrek aan vraag loopt de prijs niet echt op. Vorige week berichtten we al over de ingestorte spoorbrug in Rusland, waardoor de export daar stil kwam te liggen. Volgens de Russische autoriteiten duurt deze situatie tot 23 juni. In Polen zijn 12 steenkoolmijnen gesloten voor zeker drie weken na een grootschalige uitbraak van het coronavirus. Ongeveer 20% van de landelijke besmettingen zijn te herleiden naar deze mijnen. In de Chinese provincie Shanxi worden verschillende steenkoolmijnen definitief gesloten aan het einde van het jaar. Dit telt op tot ca. 15 miljoen ton steenkool dat vanaf 2021 niet meer geproduceerd wordt.
