MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Ruim vijf uur noodvermogen afgeroepen op Pinksterzondag
- Ochtend- en avondpieken keren terug op APX
- Oliemarkt in afwachting van OPEC+-vergadering
- Steenkool in de plus door ingestorte spoorbrug
Prijsontwikkeling in de afgelopen week:
| Gas in eurocent/m3 | 27 mei | 3 juni |
| TTF daggas | 3,50 | 4,65 |
| TTF juli ’20 | 4,10 | 5,20 |
| TTF jaar ’21 | 11,75 | 11,85 |
| Elektra in euro/MWh | 27 mei | 3 juni |
| OTC base juli ’20 | 23,25 | 26,05 |
| OTC peak ’21 | 44,80 | 44,40 |
| OTC base ’21 | 37,30 | 37,80 |
Terugblik korte termijn
Afgelopen zondag trok de wind halverwege de ochtend dusdanig aan dat onbalansprijzen in een negatief territorium terecht kwamen en daar pas zeven uur later weer uit kropen. De combinatie van stevige zon- en windproductie en weinig vraag zorgde ervoor dat Tennet van 10.29 – 15.49 uur noodvermogen in afregelende richting moest afroepen. Ook op dinsdagochtend was het kortstondig nodig om noodvermogen af te roepen, nu in opregelende richting, vanwege de volledig weggevallen windproductie. De onbalanssituatie op zondag kwam niet geheel onverwacht, aangezien de APX-prijzen met gemiddeld 5,23 €/MWh al zeer laag te noemen waren. Gedurende vier middaguren werden negatieve prijzen genoteerd. De boven verwachting hoge windproductie zorgde ervoor dat het stroomaanbod nog groter was dan voorzien en producenten hadden weinig middelen om productie weg te nemen. De APX-prijzen krabbelden vanaf dinsdag op door aantrekkende vraag en minder windproductie. Op dinsdag en woensdag zagen we zelfs weer de ochtend- en avondpieken terugkomen die we gewend waren tot en met februari. Dit duidt op een heel voorzichtige terugkeer naar het pre-corona-vraagpatroon.
De daggasprijs verkende begin vorige week nog een prijsniveau rond 2,5 €ct/m3, maar deze week loopt de prijs gestaag op richting 5 €ct/m3. Richting het weekend worden flink lagere temperaturen voorspeld in West-Europa en daarmee trekken de gasprijzen op de korte termijn ook weer aan. Ook het verwacht (onderhoud) en onverwacht (storing) uitvallen van enkele Noorse gasvelden stuwden de prijzen.
Terugblik lange termijn
De lange termijncontracten lieten weinig beweging zien in de afgelopen week, bij gebrek aan richtinggevend nieuws. Zojuist refereerden we al even naar de herstellende elektriciteitsvraag nu er steeds meer maatregelen worden opgeheven of versoepeld. Uit analyse van verschillende Europese landen is gebleken dat de vraag 5 à 10% lager blijft dan het langjarig gemiddelde zolang de 1,5 meter afstand van toepassing blijft. Ook bij gas zien we beperkte prijsfluctuaties en opereert de lange termijn al enkele weken binnen een vrij beperkte bandbreedte van ca. 0,5 €ct/m3. De gasmarkt kijkt momenteel vooral naar de snelheid waarmee de gasvoorraden vollopen de komende maanden. In de afgelopen maand is er ca. 35% minder vloeibaar gas vanuit de VS ‘geland’ in Europa dan in april. Het aandeel van Qatarees LNG is daarmee toegenomen, want die import nam met slechts 10% af. Europa heeft dit jaar tot nu toe 3% meer vloeibaar gas ontvangen dan vorig jaar, maar de groei vlakt de komende maanden af door het annuleren van leveringen.
De olieprijs kende een sterke opleving in de afgelopen weken en handelde woensdag zelfs weer even boven 40 $/vat; een prijsniveau dat we al drie maanden niet gezien hebben. Het American Petroleum Institute (API) en de U.S. Energy Information Administration (EIA) meldden een afname van de olievoorraden van respectievelijk 0,5 miljoen en 2,1 miljoen vaten, waar rekening was gehouden met een toename van 3 miljoen vaten. Vanuit het OPEC+-verband komen positieve signalen over het verlengen van de huidige productiebeperkingen. Woensdag sijpelden echter berichten door dat de OPEC-vergadering toch niet doorgaat deze week en dat er gezocht wordt naar een geschikte datum. Dit duidt wellicht op strubbelingen in de ‘achterkamertjes’ waar doorgaans de afspraken gemaakt worden voordat ze afgehamerd kunnen worden tijdens de officiële vergadering.
De steenkoolprijs is sinds het weekend met bijna drie dollar opgelopen. Cal-21 is bijvoorbeeld opgelopen tot bijna 55 $/ton. Deze opwaartse impulsen werden veroorzaakt door het instorten van een belangrijke spoorbrug in Murmansk (Rusland). Hierdoor kwam de export vanuit de lokale steenkolenmijn stil te liggen. Normaal gesproken is deze mijn goed voor een jaarlijkse productie van 17,6 miljoen ton steenkool. Inschattingen over het herstel van de brug variëren van enkele weken tot enkele maanden.
Visie voor de komende week
Gas en elektra korte termijn
Voor de korte termijn passen we de verwachting aan van onzeker naar stabiel. Zoals gezegd is de daggasprijs opgelopen door de lagere temperaturen die de komende dagen in de voorspelling zitten. Zeker tot medio volgende week zien we de 20 graden Celsius niet meer terug en dit geeft de daggasprijs weinig ruimte naar beneden. Een prijsniveau tussen 4,5 en 6 €ct/m3 is daarom realistisch. Het LNG-vooruitzicht is onduidelijk. Er meren in de komende weken ca. 20 tankers aan, maar het is ook goed mogelijk dat dit slechts een tussenstop is op weg naar andere oorden. Daarnaast zorgt smeltend ijs ervoor dat Rusland eenvoudiger via de noordelijke vaarroute naar Azië kan exporteren.
Voor de APX-prijzen geldt doorgaans dat windproductie eerder een drukkend effect heeft dan zonproductie. Ook in Duitsland speelt wind een grotere rol is de spotprijsvorming. Voor de komende dagen met windkracht 4 à 5 verwachten we daarom een iets lager prijsniveau dan in de afgelopen dagen waarbij er veel zon en weinig wind was. Een gemiddelde prijs tussen 20 en 25 €/MWh lijkt waarschijnlijk, met mogelijk ruimte naar beneden op de weekenddagen.
Gas en elektra lange termijn
Voor de lange termijn handhaven we de verwachting op onzeker. Het zwaartepunt van het onderhoud aan Noorse gasvelden ligt in september, waarbij er in totaal ca. 3,75 miljard m3 niet beschikbaar is. Tegen die tijd zijn de Europese gasvoorraden waarschijnlijk zeer goed gevuld, waardoor de prijsimpact beperkt zal zijn. Over de maanden juni t/m augustus is de Noorse aanvoer gemiddeld 213 miljoen m3 lager als gevolg van onderhoud.
De huidige olieprijs zorgt ervoor dat sommige Amerikaanse schalieproducenten hun productie gaan opkrikken, nadat ze die eerder vanwege economische redenen hadden teruggeschroefd.
Verder kijkt de markt uiteraard vooral naar de OPEC+-ontwikkelingen. Rusland houdt zich aan de huidige productiebeperkingen maar lijkt als enige grote producent niet heel happig op verlenging van de gemaakte afspraken. Als er een datum geprikt wordt voor de OPEC+-vergadering dan is dat waarschijnlijk een teken dat de plooien glad zijn gestreken.
