Marktvisie|Prijsschokken op oliemarkt door Oosterse onrust

Samenvatting:

• Olieprijs zeer volatiel door spanningen Iran, Irak en VS
• Milde temperaturen geven druk op gasprijzen
• Emissierechten flink in de min door goedkoop gas t.o.v. kolen
• Volle voorraden West-Europa door stevig LNG-aanbod

Prijsontwikkeling in de afgelopen week:

Terugblik korte termijn

De korte termijn is de afgelopen weken vooral gestuurd door de weersomstandigheden. Na het wegebben van enkele (politieke) onzekerheden is de neerwaartse lijn verder doorgezet, maar daarover later meer. Onder invloed van het relatief warme weer en het ruime LNG-aanbod laat de daggasprijs sinds kerst een plafond zien rond 12,25 €ct/m³, met geregeld een knik naar beneden tot onder 11 €ct/m³. Door het gezonde windaanbod beweegt de gemiddelde APX-prijs op weekdagen tussen 35 en 40 €/MWH en in het weekend tussen 30 en 35 €/MWH. Sinds het verschijnen van de laatste marktvisie heeft Tennet drie keer noodvermogen afgeroepen: op 25 december, 31 december en 1 januari. Hierbij valt op dat het vrij lang duurde voordat het net weer in balans was. Op 31 december duurde dit zelfs bijna twee uur.

Terugblik lange termijn

Op 30 december werd de langverwachte handtekening gezet onder de transportovereenkomst tussen Oekraïne en Rusland. Hierdoor verdween een van de laatste onzekerheden voor de gaslevering in het nieuwe jaar. De gasmarkt reageerde hier in beperkte mate op, omdat West-Europa minder afhankelijk is van deze transportroute dan bijvoorbeeld de directe buurlanden van Oekraïne. Het ruime LNG-aanbod en de uitblijvende kou zorgden voor verdere neerwaartse impulsen. De latere oplevering van NordStream 2 (waarschijnlijk Q3-2020) heeft vrijwel geen impact getoond. De langetermijncontracten lopen iets op, maar er is in 2020 nog te weinig handel geweest om hier veel waarde aan te hechten.

De oliemarkt reageerde de afgelopen weken met name op de politieke ontwikkelingen. De afgesproken productiebeperkingen in het OPEC+-verband zorgden al voor opwaarts sentiment, en ook de positieve ontwikkelingen in de handelsonderhandelingen tussen de VS en China gaven steun aan de olieprijzen. De recente onrust in het Midden-Oosten heeft echter voor de grootste prijsbewegingen gezorgd. Zodra er nieuws doorsijpelt over wederzijdse aanvallen liep de prijs gelijk een paar dollar op, maar die prijs liep ook net zo makkelijk weer een paar dollar terug als bleek dat de aanvallen geen invloed hadden op de leveringszekerheid van olie.

De steenkoolprijzen zijn vrij stabiel gebleven de afgelopen weken. De voorste maand blijft op ca. $54 staan en het kalenderjaar 2021 handelt voor ca. $64. Emissierechten daarentegen zijn met ca. 8% weggezakt sinds week 51 en handelt rond de €24/ton. De gasgestookte centrales prevaleren boven kolengestookte centrales en er zijn weinig prijsopdrijvende sentimenten geweest de afgelopen weken.

Visie voor de komende week

Gas en elektra korte termijn

We passen de verwachting voor de korte termijn aan van stabiel naar dalend. Er zit de komende twee weken nog weinig kou in de lucht, zowel in Nederland als de rest van West-Europa. Het weerbureau MetDesk voorspelde in december nog een mogelijk koudefront in februari, maar deze voorspellingen zijn inmiddels afgezwakt. De kans dat deze winter zeer mild blijft, neemt dus toe. Dit zorgt er samen met het ruime LNG-aanbod voor dat de voorraden relatief vol blijven en er weinig opwaartse prijsdruk is. De waterkrachtcentrales in Frankrijk wekken naar verwachting de komende weken minder elektriciteit op door uitblijvende neerslag, maar de verwachting is dat dit nauwelijks effect heeft op de Nederlandse elektriciteitsprijzen. In Noorwegen wordt juist veel regen en wind verwacht, waardoor er veel elektriciteit onze kant op komt. De windverwachting voor de komende weken ligt rond windkracht 4 à 5 en dit zorgt voor druk op de APX-prijzen, zoals we ook in de afgelopen week zagen.

In Groot-Brittannië brengt de overvloedige aanvoer van LNG een flinke gas-export op gang en dit heeft als effect dat België en Nederland ook van die kant voldoende gasaanbod hebben. Daarnaast worden er de komende weken ook weer enkele LNG-schepen bij de Rotterdamse Gate-terminal verwacht. Na Amerikaanse dreigementen heeft het Nederlands-Zwitserse bedrijf Allseas besloten om zich terug te trekken uit het NordStream2-project. Rusland heeft echter aangegeven dat de aanleg gewoon doorgaat, zij het op een lager tempo. De verwachte ingebruikname is nu Q3-2020, en dit geeft al enige druk op de prijs in de wintermaanden van 2020-2021. Zolang de temperatuur boven het seizoensgemiddelde blijft en de LNG-schepen geen reden hebben om naar Azië door te varen, blijft de gasprijs rond het huidige niveau hangen.

Gas en elektra lange termijn

Voor de lange termijn handhaven we op stabiel. De spannendste ontwikkelingen vinden plaats op de oliemarkt, die sterk gedreven wordt door sentiment naar aanleiding van politieke acties en crises. Het is de afgelopen dagen niet uitzonderlijk geweest dat de olieprijs binnen een handelsdag 3$ omhoog dan wel omlaag ging. Zolang er vrij acute politieke spanningen zijn bij grote olieproducenten als Irak en Iran blijft de markt heftig reageren op elk nieuwsbericht dat naar buiten komt. Dinsdag kwam het nieuws naar buiten dat er in Suriname een groot offshore olieveld is aangetroffen door het bedrijven Apache en Total. De exacte omvang van het veld moet nog bepaald worden, maar het kan ervoor zorgen dat Suriname (net als bijvoorbeeld Guyana) een serieuze speler wordt op de mondiale markt.

De overige markten trekken zich weinig aan van bovenstaande sentimenten. Op de lange termijn ziet de aanvoer van (vloeibaar) gas er zeer rooskleurig uit en er is geen reden om aan te nemen dat hier snel verandering in komt. Voor emissierechten vinden de ontwikkelingen vooral plaats in Groot-Brittannië en Duitsland. De komende maanden moet blijken hoe de Brexit precies effect gaat hebben op de Britse rechten; worden ze op de markt gebracht en zo ja, hoe gefaseerd gebeurt dat? Een plotseling overaanbod kan een flink prijsdrukkend effect hebben. Hetzelfde geldt voor Duitsland, daar wordt druk gediscussieerd over de sluiting van de kolencentrales. Een versnelde uitfasering zorgt ervoor dat de Duitse rechten de Europese emissierechtenmarkt kunnen overspoelen.