MARKTVISIE | Cocktail aan prijsopdrijvende factoren deze week
Samenvatting:
- Aanhoudend lage temperaturen en Noorse verstoringen drijven daggasprijs licht op
- Lange termijnprijzen stabiel in afwachting van richtinggevend nieuws
- Het aandeel van LNG in de Europese gasaanvoer is naar recordhoogte gestegen
Prijsontwikkeling in de afgelopen week:
| Gas in eurocent/m3 | 13 nov | 20 nov |
| TTF daggas | 14,50 | 15,00 |
| TTF dec ’19 | 15,10 | 15,25 |
| TTF jaar ’20 | 15,70 | 15,85 |
| Elektra in euro/MWh | 13 nov | 20 nov |
| OTC base dec ’19 | 43,80 | 42,50 |
| OTC peak ’20 | 54,30 | 54,00 |
| OTC base ’20 | 46.70 | 46,30 |
Terugblik korte termijn
Na een kleine prijsdaling aan het begin van deze week hebben de korte termijnprijzen voor gas en elektra de weg omhoog weer gevonden. Per saldo is er met een week geleden niet veel veranderd.
Uitzondering hierop is de daggasprijs. Deze is in een week tijd een halve cent opgelopen naar de 15 ect/m3. Dit kwam onder andere door een ongeplande uitval bij twee Noorse gasvelden. Ook de aanhoudende lage temperaturen zorgden voor toenemende vraag naar gas. De totale gasconsumptie in Nederland is momenteel circa 160 miljoen m3 per dag.
De Gate-terminal voedt LNG op bijna de maximaal beschikbare capaciteit van 36 miljoen m3 per dag in op het gasnet. Ook wordt er gas met een vergelijkbare hoeveelheid uit de gasopslagen onttrokken. Deze voorraden zijn overigens nog voor circa 90% gevuld. Inmiddels is het prijsverschil tussen de daggasprijs en de frontmaand Dec-19 geslonken. Het verschil was woensdag aan het einde van de handelsdag nog ongeveer 0,2 ect/m3.
Doordat het wat langer koud bleef dan eerder was verwacht, waren de APX-prijzen halverwege deze week vooral in de piekuren vrij hoog. Het gemiddelde voor deze uren lag rond de 55-60 euro/MWh. De APX-prijs was een deel van deze uren hoger dan de spot-prijs in Duitsland. Hierdoor was de beschikbare grenscapaciteit volledig benut, waardoor een verstoring direct gevolgen had. Dat was dinsdagochtend ook het geval. Net voor 9 uur viel de Eemshaven B steenkoolcentrale (790 MW) in storing. Dit veroorzaakte een zodanig tekort dat er gedurende een half uur noodvermogen werd afgeroepen.
Ook de onbalans prijs schoot in het daaropvolgende uur richting de 350 euro/MWh. Voor de uren daarop merkten handelaren dat een deel van het weggevallen vermogen op de markt werd bijgekocht, waardoor de onbalanssituatie weer tot rust kwam. Op dit incident na was de onbalansprijs voor elektriciteit de afgelopen dagen rustig en bleef over het algemeen onder het APX-niveau.
Terugblik lange termijn
De gas- en elektriciteitsprijzen voor de verdere jaren handelen per saldo rond hetzelfde niveau als een week geleden. Ook de WKK sparkspread blijft onder druk staan. Het huidige niveau van 30 euro/MWh voor bijvoorbeeld Q1-20 is het laagste sinds ruim een jaar. Hier was een vergelijkbare ontwikkeling zichtbaar als bij de grondstofprijzen van steenkool en olie. De trend is de afgelopen weken zijwaarts gericht door gebrek aan richtinggevend nieuws. De prijzen reageren op kleinere berichten, maar die zorgen niet voor een opwaartse of neerwaartse uitbraak uit deze zijwaartse trend.
De steenkoolprijs is deze week ruim $2 gestegen vanaf het bodemniveau van $62. Dit is overigens het niveau waar het afgelopen half jaar al enkele malen steun heeft plaatsgevonden. Dat de steenkoolprijs inmiddels weer is opgelopen, volgde op de berichtgeving over een explosie in een Chinese mijn en verstoringen in de Australische aanvoer door bosbranden.
De Brent-olie prijs laat sinds begin oktober een licht stijgend trend zien. Eind vorige week was die ook oplopend tot ruim $63/vat als gevolg van onverwacht lagere Amerikaanse olievoorraden. De olieprijs zakte woensdag in de vroege ochtenduren even onder de $61/vat, maar aan het eind van de handelssessie was dit verlies weer helemaal weggewerkt.
De prijs voor emissierechten liet de afgelopen dagen een wat afwijkend beeld zien. Deze zakte vorige week donderdag namelijk door de €24/ton. De Duitse regering zou deze week met een plan komen om de steenkoolcentrales uit te faseren. Er is onzekerheid of de rechten van de centrales die op korte termijn moeten stoppen wel uit de markt gaat halen. Dat veroorzaakte een prijsdaling. Nu de presentatie van het definitieve plan uitgesteld lijkt te worden naar begin december is ook de prijs voor emissierechten (Dec-20) weer opwaarts door de €24/ton gebroken.
Visie voor de komende week
Gas en elektra korte termijn
Vanaf komend weekend is de weersverwachting dat de temperatuur in Noordwest-Europa tot 4 graden boven normaal op gaat lopen. Verder wordt er meer wind en neerslag verwacht. Hierom handhaven we de marktverwachting voor de korte termijn gas en elektra op dalend. De gemiddelde prijs van APX voor de piekuren kan daardoor weer terugvallen naar 40-45 euro/MWh.
Voor deze week staan ook weer twee nieuwe LNG-leveringen per schip gepland bij de Gate-terminal. Dat geeft mede druk op de prijsvorming van de komende maanden. Hoewel de daalruimte bij de huidige prijsniveaus beperkt is.
Gas en elektra lange termijn
De verwachting voor de langere-termijnprijzen van TTF-gas en OTC-elektra handhaven we op stabiel. Er is momenteel weinig richtinggevend nieuws. Prijsdalingen onder de bodemniveaus van begin deze week zijn dan ook niet te verwachten in de komende handelsdagen.
Er zijn kleine vorderingen in de gesprekken tussen Rusland en Oekraïne over het aflopende contract voor gastransport naar Centraal en Oost-Europa. Het Russische Gazprom heeft een voorstel gedaan om het huidige contract met een jaar te verlengen.
Verder wacht de markt op de OPEC-vergadering die op 5 en 6 december gepland staat. Hier zal gesproken worden over het verder beperken van de olieproductie om de prijs ook in 2020 te blijven stutten. De olieproductie van niet-OPEC-landen gaat waarschijnlijk toenemen met circa 2 miljoen per dag.
Het aandeel van LNG in de Europese gasmix is dit jaar opgelopen naar een record van 20%. Zolang de Aziatische gasprijs in de buurt blijft van de Europese gasprijs, zal dit zich ook in 2020 voortzetten.
